Φώτιος Α΄ ο Μέγας
O Φώτιος, γεννήθηκε τό 810. Διετέλεσε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ἀπό τό 858 ἕως τό 867 καί ἀπό τό 877 ἕως τό 886. Ὁ Φώτιος θεωρεῖται ὡς μία ἀπό τίς σημαντικότερες μορφές τοῦ Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως μετά τόν Ἰωάννη τό Χρυσόστομο. Ἡ διαμάχη ἀνάμεσα στόν Πατριάρχη Ἰγνάτιο καί τόν Καίσαρα Βάρδα, θεῖο τοῦ νεαροῦ αὐτοκράτορα Μιχαήλ Γ', ἔφερε τό Φώτιο στό ἀνώτατο ἐκκλησιαστικό ἀξίωμα. Ὁ Ἰγνάτιος συνελήφθη, φυλακίστηκε καί καθαιρέθηκε τό 858, ἐνῶ ὁ Φώτιος ἀνῆλθε ἀπό λαϊκός ὅλους τους βαθμούς τῆς ἱεροσύνης μέσα σέ ἔξι μέρες καί ἐξελέγη Πατριάρχης στή θέση του.
Ἡ ἀντιπαλότητα τοῦ Φώτιου μέ τούς Στουδίτες μοναχούς ὁδήγησε τούς ὑποστηρικτές τοῦ Ἰγνατίου στή Ρώμη, γιά νά ζητήσουν τή βοήθεια τοῦ πάπα Νικόλαου Α΄. Ὁ Νικόλαος ἀρνήθηκε νά ἀπαντήσει θετικά στίς ἐπιστολές πού εἶχε λάβει ἀπό τόν αὐτοκράτορα καί τόν ἴδιο τό Φώτιο καί νά ἐπικυρώσει τήν ἐκλογή του, ἄν καί οἱ ἀπεσταλμένοι του στήν Κωνσταντινούπολη εἶχαν συναινέσει στήν ἐκλογή. Τό 863 ἀναθεμάτισε καί καθαίρεσε τό Φώτιο, ὁ ὁποῖος ἐπίσης ἀνταπάντησε μέ ἀναθεματισμό. Ὁ Φώτιος ἐπικαλέστηκε τήν προσθήκη τοῦ Filioque στή λατινική ἐκδοχή τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως, γιά νά κατηγορήσει τόν Πάπα γιά αἵρεση, στά αἴτια ὅμως τοῦ σχίσματος πρέπει νά προσθέσουμε καί τήν ἀξίωση τοῦ Πάπα γιά τό πρωτεῖο καθώς ἐπίσης καί τήν ἐπιδίωξη τῆς Ρώμης νά ἐλέγξει τά ἐκκλησιαστικά πράγματα τῆς νεοσύστατης Βουλγαρικῆς Ἐκκλησίας.
Στήν πρώτη αὐτή φάση τῆς Πατριαρχίας τοῦ Φώτιου συντελέστηκε καί ἡ ἀποστολή στή Μοραβία τῶν ἀδελφῶν Κύριλλου καί Μεθόδιου καθώς καί ἡ βάπτιση τοῦ Βούλγαρου βασιλιᾶ Boris μέ ἀνάδοχο τόν αὐτοκράτορα Μιχαήλ, συνεπῶς καί ἡ ἵδρυση τῆς πρώτης βουλγαρικῆς ἐκκλησίας. Ὁ προστάτης τοῦ Φώτιου Καίσαρας Βάρδας δολοφονήθηκε τό 866 ὅπως καί ὁ αὐτοκράτορας Μιχαήλ τό 867 ἀπό τό στενό συνεργάτη τοῦ Βασίλειο ὁ ὁποῖος ἀνέβηκε στό θρόνο καί ὑπῆρξε ὁ ἱδρυτής τῆς Μακεδονικῆς Δυναστείας. Ὁ Φώτιος καθαιρέθηκε ἀπό τό θρόνο καί ἐξορίστηκε, ἐπειδή ὁ Βασίλειος ἀναζητοῦσε τή συμμαχία τοῦ Πάπα καί τοῦ Δυτικοῦ Αὐτοκράτορα. Ὁ Ἰγνάτιος ἐπανῆλθε στόν πατριαρχικό θρόνο στίς 23 Νοεμβρίου 867 ἀλλά οἱ σχέσεις του μέ τόν ἐξόριστο Φώτιο φαίνεται ὅτι βελτιώθηκαν καί ἔτσι γύρω στό 876 ὁ Φώτιος ἀνακλήθηκε ἀπό τήν ἐξορία καί τοῦ ἀνατέθηκε ἡ ἐκπαίδευση τῶν παιδιῶν τοῦ αὐτοκράτορα. Μετά τό θάνατο τοῦ Ἰγνάτιου τόν Ὀκτώβριο τοῦ 877 ὁ Φώτιος ἐπανῆλθε στόν πατριαρχικό θρόνο.
Αὐτή τή φορά ὁ Φώτιος ἀπέκτησε καί τήν τυπική ἀποδοχή τῆς Δύσης. Στή σύνοδο πού συγκλήθηκε τό Νοέμβριο τοῦ 879 στήν Κωνσταντινούπολη καί ἐπικύρωσε τήν τοποθέτησή του συμμετεῖχαν καί οἱ λεγάτοι τοῦ Πάπα Ἰωάννη Η΄. Οἱ δογματικές διαφωνίες δέν ἀντιμετωπίστηκαν, ἁπλῶς μπῆκαν στό περιθώριο.
Ὅταν ὁ Βασίλειος Ἅ' πέθανε τό 886, τόν διαδέχτηκε ὁ γιός τοῦ Λέων ΣΤ'. Ἕνα ἀπό τά μέτρα τοῦ νέου αὐτοκράτορα γιά νά ἑδραιωθεῖ πολιτικά περιστοιχιζόμενος ἀπό πρόσωπα τῆς ἐμπιστοσύνης τοῦ ἦταν καί ἡ ἐκ νέου ἀπομάκρυνση τοῦ δασκάλου τοῦ Φωτίου ἀπό τόν πατριαρχικό θρόνο. Στή θέση τοῦ τοποθετήθηκε ὁ ἀνήλικος ἀδελφός του αὐτοκράτορα Στέφανος. Ὁ Φώτιος ἐξορίστηκε, πιθανόν σέ μονή τῆς Ἀρμενίας, καί τά ἴχνη τοῦ χάνονται. Πιθανολογεῖται ὡς ἡμερομηνία θανάτου ἡ 6 Φεβρουαρίου τοῦ 893. Ἀνακηρύχθηκε Ἅγιος της Ἀνατολικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας καί ἡ μνήμη τοῦ τιμᾶται στίς 6 Φεβρουαρίου.
Βιβλιογραφιά
- Πατήρ Γεώργιος Σελλής, «Άγιος Πέτρος Επίσκοπος Άργους Σημειοφόρος και Θαυματουργός», Έκδοσις Καθεδρικού Ιερού Ναού Αγίου Πέτρου, Άργος 2008.
- ALPHA LINE - Βιβλιοθήκη Ιστορικών Αργειακών Μελετών
