Αλλαγές

Ο Θεός κατά τον Τερτυλλιανό χαρακτηρίζεται ως απλός, αγαθός, προαιώνιος, αγένητος, άπειρος και δημιουργός του κόσμου. Είναι το ύψιστο ον. Η πραγματικότητά του δε μπορεί να συγκριθεί με οτιδήποτε άλλο<ref>Adversus Marcionem 3</ref> και η βάση για να εισέλθει κάποιος στο μυστήριο αυτό, είναι το [[βάπτισμα]]. Ο Θεός είναι αόρατος, αλλά συνάμα και οράται, είναι ακατάληπτος, αλλά εμφανίζεται κατά χάρη, είναι ασύλληπτος αν και συλλαμβάνεται από τις ανθρώπινες αισθήσεις<ref>Γεώργιος Φλορόφσκι, Οι Ανατολικοί πατέρες του 5ου αιώνα, σελ. 190</ref>. Είναι φανερό πως σε αυτό το σημείο ο Τερτυλλιανός μας καταδεικνύει τη διαφορά της θεϊκής ουσίας , η οποία είναι απρόσιτη στον άνθρωπο και των θείων ενεργειών οι οποίες κατά χάρη γίνονται προσιτές, στην ανθρώπινη διάνοια.

Ο Θεός , ισχυρίζεται ο Αφρικανός συγγραφέας, πριν συμβεί οτιδήποτε ήταν μόνος. Ήταν ο ίδιος το δικό του σύμπαν, ο δικός του τόπος, τα πάντα. Ήταν μόνος με την έννοια ότι δεν υπήρχε τίποτα έξω από αυτόν, τίποτα έξω από τη δική του ύπαρξη. Εν τούτοις, ακόμα και τότε δεν ήταν μόνος, γιατί είχε μαζί του κάτι που ήταν μέρος της υπάρξεώς του, δηλαδή το Λόγο του. Γιατί ο θεός Θεός είναι λογικός και ο Λόγος υπήρχε πρώτα μαζί του και από αυτόν επεκτάθηκε στα πάντα, ισχυρίζεται ο Τερτυλλιανός<ref>Γεώργιος Φλορόφσκι, Οι Ανατολικοί πατέρες του 5ου αιώνα, σελ. 203</ref>.

Στο ζήτημα της ενότητας του Θεού, ο Τερτυλλιανός παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, διότι ήταν υποχρεωμένος να απαντήσει στις προκλήσεις της εποχής. Το ζήτημα αυτό το είχαν θέσει ήδη ο Μαρκίων και οι Μοναρχιανοί, οι οποίοι είχαν εμφανιστεί με σκοπό να δώσουν λύση στο εν λόγω θέμα. Έτσι σκοπό του κάνει να αποδείξει πως ενότητα και τριαδικότητα δεν είναι ασυμβίβαστα πράγματα. Η ουσία λοιπόν και τα πρόσωπα μπορούν να διαχωρίζονται, με την [[ουσία]] να αποτελεί κοινό χαρακτηριστικό και ενοποιητικό παράγοντα<ref>''"Trinitas unius divinitatis, Pater et Filius et Spiritus Sanctus"''. De pudicita 21</ref>. Έτσι για τον Αφρικανό συγγραφέα ένας είναι ο θεός, κατά τη φύση και τη δύναμη, και τριαδικός κατά τα πρόσωπα. Ο Τερτυλλιανός εδώ θα μας πει:

''"Ο Υιός είναι ο ίδιος ο Πατήρ, διαφέρει από αυτόν όχι λόγω χωρισμού αλλά λόγο διαφοράς έργου, όχι λογω λόγω διαιρέσεως, αλλά λόγο λόγω διακρίσεως. Γιατί ο Πατήρ και ο Υιός δεν ταυτίζονται , αλλά διακρίνονται ως προς τη σειρά...Έτσι ο Πατήρ είναι άλλος από τον Υιό, επειδή είναι μεγαλύτερος, όπως αυτός που γεννά είναι άλλος από αυτόν που γεννιέται, αυτός που αποστέλλει είναι μεγαλύτερος από αυτόν που αποστέλλεται"''<ref>Adversus Praxeam 7</ref>.

Οι αναφορές του σχετικά με το Άγιο Πνεύμα είναι λίγες και περιορισμένες. Τα στοιχεία που μπορεί να δει κάποιος είναι τα εξής: Το Άγιο Πνεύμα είναι Θεός και συναριθμείται μαζί με τον Πατέρα και τον Υιό, ενώ την ύπαρξή του την έχει από τον Πατέρα<ref>Adversus Praxeam 2</ref>, δια του Υιού<ref>Αυτόθι 4</ref>. Αναφέρει εν προκειμένω: ''"Παράγω τον Υιό από καμία άλλη πηγή παρά από την ουσία του πατρόςΠατρός. Τον περιγράφω ότι δεν κάνει τίποτα χωρίς το θέλημα του Πατρός, ότι παίρνει όλη τη δύναμή του από τον πατέραΠατέρα. Πως λοιπόν μπορώ να καταργήσω από την πίστη εκείνη τη μοναρχία όταν ασφαλίζω τον Υιό, ως παραδιδόμενη στον Υιό από τον πατέρα; Αυτή η διαβεβαίωση ας ληφθεί ότι ισχύει και για το τρίτο πρόσωπο του Θεού, αφού θεωρώ ότι το Πνεύμα εκπορεύεται από καμία άλλη πηγή από τον πατέρα, δια του Υιού"''<ref>Αυτόθι 4</ref>. Είναι Έτσι το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας και είναι κατά πάντα τέλειος Θεός<ref>Αυτόθι 30</ref>. Ορισμένες φορές Πάντως υπάρχουν ορισμένα χωρία που φαίνεται να το συγχέει με το Πνεύμα του Υιούμε το Άγιο Πνεύμα, καθότι ως Πνεύμα ενίοτε αναφέρει τη θεία φύση του Χριστού.