Ελεγκτές, renameuser, Διαχειριστές
4.720
επεξεργασίες
Αλλαγές
μ
Για μια αναλυτικότερη προσέγγιση Με τη διδασκαλία του αγ. [[Ιωάννης ο Δαμασκηνός|Ιωάννη του ζητήματος ότι Δαμασκηνού]] γίνεται φανερό πως όταν η πατερική θεολογία επιμένει και επισημαίνει την αποφατική οδό, λέγοντας ότι ο Θεός είναι ακατάληπτος, με έχει ως μοναδικό σκοπό να προστατέψει τον άνθρωπο από ένα βέβαιο αδιέξοδο αλλά και την αίρεση. Ο σημαντικός δογματολόγος, θα επικαλεστούμε τη διδασκαλία του αγ. [[Ιωάννης ο Δαμασκηνός|Ιωάννη του Δαμασκηνού]]. Αποδεικνύοντας αποδεικνύοντας ότι η χρήση του ορθού λόγου σε θέματα Ακτίστου δεν συναντά κάποιου είδους ιερή απαγόρευση (ταμπού), αλλά είναι μονάχα θέμα οντολογικής αδυναμίας, ο σπουδαίος δογματολόγος χρησιμοποιεί τις παρακάτω εικόνες:
καμία σύνοψη επεξεργασίας
Κατά συνέπεια, η Εκκλησία αποδέχτηκε την πίστη ως βίωμα και εμπιστοσύνη, και όχι ως κάτι με το οποίο ''"αποτυφλούται"'' ή υποδουλώνεται το λογικό του ανθρώπου<ref>Τρεμπέλας, ό.π., σελ. 141.</ref>, ούτε και προτρέπει σε κάτι τέτοιο. Και σε αντίθεση με το περιεχόμενο του ''"πίστευε και μη ερεύνα"'', η [[Καινή Διαθήκη]] διδάσκει ότι ''"εστι δε πίστις ελπιζομένων υπόστασις, πραγμάτων έλεγχος ου βλεπομένων"''<ref>''Εβρ. 11,1''.</ref>.
Ακόμη δηλαδή και ο άνθρωπος που δεν έζησε από κοντά το γεγονός ''Χριστός'', καλείται να εμπιστευθεί και να ελπίσει σε πράγματα που έχουν υπόσταση και μπορούν να ελεγχθούν. Θα μπορούσε π.χ. ο άνθρωπος να ελέγξει την αξιοπιστία των κομιστών του ευαγγελικού μηνύματος<ref>Τρεμπέλας, ό.π., σελ. 141.</ref> ή να βιώσει το περιεχόμενο της πίστης κοντά στους αγωνιζόμενους -και γι' αυτό χαρισματικούς- μιμητές της ζωής του ''Χριστού''. Θα μπορούσε να εμπιστευτεί την [[Ιερά Παράδοση|Παράδοση]], διακρίνωντας διακρίνοντας την αποφασιστικότητα της [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ορθόδοξης Εκκλησίας]] ''"να παραμείνει πιστή στο παρελθόν της, στην αίσθηση μιας ζωντανής συνέχειας με την αρχαία Εκκλησία"''<ref>Ware Κάλλιστος, ''Η Ορθόδοξη Εκκλησία'', 4η έκδ., Ακρίτας, Αθήνα 2007, σελ. 310.</ref>, να μετάσχει στο Εκκλησιαστικό σώμα και να βιώσει μέσα στη θεία λατρεία όλο το περιεχόμενο της πίστεως, συνειδητοποιώντας τη σύνδεση της Ορθόδοξης λατρείας με το ίδιο το ιστορικό γεγονός ''Χριστός'', όπου τα πάντα συμβαίνουν ''"Σήμερον"''<ref>Βλ. ορθόδοξη υμνογραφία: ''Σήμερον ο Χριστός εν Βηθλεέμ''... / ''Σήμερον ο Δεσπότης της Κτίσεως, καί Κύριος τής δόξης, τώ Σταυρώ προσπήγνυται, καί τήν πλευράν κεντάται, χολής καί όξους γεύεται...στέφανον εξ ακανθών περιβάλλεται...χλαίναν ενδύεται χλεύης, καί ραπίζεται...τον νώτον φραγγελούται...εμπτυσμούς και μάστιγας δέχεται ονειδισμούς καί κολαφισμούς καί πάντα υπομένει'' / ''Σήμερον σωτηρία τώ κόσμω, ότι ανέστη... / Σήμερον επ' όρος Θαβώρ, μεταμορφωθείς''...</ref>. Θα μπορούσε να εξετάσει τα μνημεία της εκκλησιαστικής τέχνης, τα λειτουργικά, συμβολικά, υμνογραφικά, θεολογικά ή κανονικά κείμενα της Εκκλησίας ή τους βίους των αγίων της, τα οποία παραδίδουν μία ενιαία εμπειρία και μαρτυρία επί 2.000 χρόνια, από αμέτρητο πλήθος πιστών και αγίων.
Τελικά, ο άνθρωπος θα κατανοήσει ''"όσα του Θεού μπορούν να γίνουν γνωστά"'', όχι διαλεκτικά ή συλλογιστικά, αλλά με ''"πείρα των συμβάντων και συμβαινόντων"''<ref>Ματσούκας, ''Δογματική...'', Γ΄, ό.π., σελ. 153-154.</ref>, και έτσι το λογικό είναι αυτό που θα προετοιμάσει τον άνθρωπο ώστε να οδηγηθεί στην ''"διά πίστεως αποδοχήν"'' εκείνου του περιεχομένου της [[Θεολογία|Θεολογίας]] που είναι ακατάληπτο<ref>Τρεμπέλας, ό.π., σελ. 140-141.</ref>. Ακόμη και αυτό το κομμάτι όμως, η Εκκλησιαστική πίστη δεν το δέχεται χωρίς έρευνα, μόνο που η έρευνα αυτή είναι μιας διαφορετικής τάξης που ξεπερνά τις δυνατότητες της φυσικής επιστήμης. Η έρευνα αυτή περιλαμβάνει τρία στάδια: την ''Κάθαρση'', το ''Φωτισμό'', και κατόπιν τη ''Θέωση'', τα οποία οδηγούν στη Σωτηριολογική γνώση περί του Θεού, με την οποία έγιναν κατανοητά όλα τα Μυστήρια περί την [[Αγία Τριάδα]], όπως η σχέση των Θείων Προσώπων, η Ενανθρώπιση και η ένωση των δύο Φύσεων του [[Χριστός|Χριστού]], η διάκριση ''Θείας Ουσίας'' και ''Θείας Ενέργειας'' κ.λπ.<ref>Βλ. Ρωμανίδης Σ. Ιωάννης, ''Το προπατορικόν αμάρτημα'', Πουρναράς, ανατύπωση Β΄ έκδ., Θεσσαλονίκη 2010 (c1957), σελ. λγ΄.</ref>.
:''"Εάν υμείς '''μείνητε εν τω λόγω τω εμώ, αληθώς μαθηταί μου εστε και γνώσεσθε την αλήθειαν''', και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς"''<ref>''Ιω. 8,32''.</ref>.
Είναι προφανές πως όταν ο ίδιος ο [[Χριστός]], η ίδια η [[Καινή Διαθήκη]] (ως καταγεγραμμένη , για σωτηριολογικούς λόγους , εμπειρία της πρώτης Εκκλησίας), προτρέπει στην βιωματική έρευνα, με συγκεκριμένο δρόμο και συγκεκριμένο τρόπο, απορρίπτοντας το ''"πίστευε και μη ερεύνα"'', δεν θα μπορούσαν να πράξουν διαφορετικά οι βασικοί εγγυητές της αυθεντικότητας της [[Ιερά Παράδοση|Εκκλησιαστικής παράδοσης]], δηλ. οι Πατέρες της Εκκλησίας, δεν θα μπορούσαν να πράξουν διαφορετικά. Γράφει ο [[Βασίλειος ο Μέγας|Μ. Βασίλειος]]:
:''"Και ποιος θα έχη την ικανότητα και την τόλμην να εισχώρηση εις τα άδυτα; Ή ποίος θα ειμπορέση να ίδη τα απόρρητα; Διότι και το να ίδη κανείς αυτά, είναι ακατόρθωτον, και το να ερμηνεύση διά λόγων, όσα διά της διανοίας συλλαβή, εξόχως δύσκολον. Επειδή όμως και μόνον όταν προτιμήσωμεν να πράξωμεν τα πρέποντα, '''ο δίκαιος κριτής μας επιφυλάσσει όχι ευκαταφρόνητον ανταμοιβήν, ας μη διστάσωμεν να προχωρήσωμεν εις την εξέτασιν''''' [...] ''εάν με την βοήθειαν του Αγίου Πνεύματος δεν απομακρυνθώμεν από το νόημα της Αγίας Γραφής, τότε και ημείς δεν θα κριθώμεν ως τελείως άξιοι απορρίψεως, και εις την Εκκλησίαν του θεού με την βοήθειαν της θείας χάριτος θα παράσχωμεν κάποιαν οικοδομήν και ωφέλειαν"''<ref>Πρωτότυπο στο: Μ. Βασιλείου, ''Εις την Εξαήμερον'', '''''PG''''' 29,28CD. Μετάφραση στο: Μ. Βασίλειος, ''Η Εξαήμερος Δημιουργία'' (μτφρ. Παπουτσόπουλος Χριστόφορος), έκδ. 5η, Ο Σωτήρ, Αθήνα 1998 (c1972), σελ. 35-36.</ref>.
Τέτοιες φράσεις είναι, για παράδειγμα, του [[Θεόδοτος Αγκύρας|Θεοδότου Αγκύρας]] (''"πίστευε τω θαύματι και μή ερεύνα λογισμοίς το γενόμενον"''<ref>Θεοδότου επισκόπου Αγκύρας, Ομιλία ''εις την γένναν του Σωτήρος'', '''''PG''''' 77, 1368D.</ref>), του [[Αθανάσιος Αλεξανδρείας|Μ. Αθανασίου]] (''"πίστευε εις πατέρα, μη ερευνήσεις δε το πράγμα"''<ref>M. Αθανασίου, ''Προς Αντίοχον άρχοντα'', '''''PG''''' 28,600.</ref>), του [[Ιωάννης ο Χρυσόστομος |Ιωάννη του Χρυσοστόμου]] (''"Πιστεύω εις ένα Θεόν Πατέρα παντοκράτορα. Πιστεύω, ουκ ερευνώ...ου διώκω το ακατάληπτον...ου μετρώ το αμέτρητον"''<ref>Ι. Χρυσοστόμου, ''Εις την παραβολήν περί συκής'', '''''PG''''' 59,584.</ref>), του [[Εφραίμ Σύρος|Εφραίμ του Σύρου]] (''"πίστευε, μη ερευνών...ο Θεός ο Πατήρ έπεμψε τον μονογενή Υιόν...εσαρκώθη εν μήτρα της αγίας Παρθένου"''<ref>Εφραίμ Σύρου, ''Περί τους καταζητούντας του Υιού την φύσιν'', 205.</ref>) κ.ά.
Όλα τα παραπάνω όμως, δεν αποτελούν κάποιας μορφής απαγορεύσεις της έρευνας αλλά:
:''"Όταν η πατερική θεολογία επιμένει και επισημαίνει την αποφατική οδό, λέγοντας ότι ο Θεός είναι ακατάληπτος, δεν αποσκοπεί να προβάλει έναν αγνωστικισμό ή σκοταδισμό ή την ανάγκη μιας αφελούς πίστης χωρίς έρευνα, κατά τη διασκεδαστική ρήση: πίστευε και μη ερεύνα. Απλούστατα, θέλει να μας πει ότι με την απλή παρατήρηση, με την επιστήμη και με τη φιλοσοφία δεν μπορείτε να γνωρίσετε το Θεό"''<ref>Ματσούκας Α. Νίκος, ''Ιστορία της Βυζαντινής Φιλοσοφίας'', Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1994, σελ. 288.</ref>.
==Η αδυναμία του στοχασμού μπροστά στο Άκτιστο==
:''"Πηγήν ζωής νόησον τον Πατέρα, ως ποταμόν γεννώντα τον Υιόν, θάλασσαν το πνεύμα το άγιον• και γαρ η πηγή και ο ποταμός και η θάλασσα μία φύσις εστί. Ρίζαν νόησον τον πατέρα, κλάδον τον Υιόν, καρπόν το Πνεύμα το άγιον'' [...] ''Ήλιος ο Πατήρ, ακτίνα έχων τον Υιόν, θερμόν το Πνεύμα το άγιον. μη τόκον ακούων εκ πατρός, σωματικόν τόκον νοήσης• μηδ' ότι Λόγον ακούων, λόγον σωματικόν υπολάβης• μηδέ Πνεύμα Θεού ακούων, άνεμον και αναπνοήν νοήσης"''<ref>'''''PG''''' 94,780Β.</ref>.
