Αλλαγές

Είναι γεγονός πως ''"Κατά κατά την εποχή εκείνην (των πατέρων) υπήρχεν αστάθεια περί της εννοίας και του αριθμού των μυστηρίων"''<ref>Β. Στεφανίδης, Εκκλησιαστική Ιστορία, σελ. 464</ref> και αυτό διότι, δεν υπήρχε κανενός είδους σχολαστική καταμέτρησή τους. Χαρακτηριστικό είναι πως ο μοναχός [[Ιωβ Ιασίτης]] κατά το 13ο αιώνα αριθμώντας τα μυστήρια της εκκλησίας ανάμεσά τους αναφέρει και τη ''μοναχική κουρά''<ref>Νικ. Ματσούκας, Δογματική και..., σελ. 473</ref>, ενώ ο [[Θεόδωρος ο Στουδίτης]], ακολουθώντας τον [[ψευδο-Διονύσιος Αρεοπαγίτης|ψευδο-Διονύσιο Αρεοπαγίτη]] αναφέρει πως η ''μοναχική κουρά'' ανήκει και αυτή στα μυστήρια της εκκλησίας<ref>Βασ. Στεφανίδης, ο.π.</ref>. Μέσα λοιπόν από την εκκλησιαστική γραμματολογία διαφαίνεται πως στη συνείδηση των θεολόγων των πρώτων 14 αιώνων, μέχρι την αλλοίωση από τη σχολαστική θεολογία, η ''μοναχική κουρά'' εκλαμβανόταν ως μυστήριο και όχι ως μία απλή τελετή.

Η ''μοναχική κουρά'' στην ορθόδοξη παράδοση συνήθως δεν κατατάσσονται στα μυστήρια. Αυτό διότι τα μυστήρια τις περισσότερες φορές εννοούνται σαν απλές τελετές, εξ αιτίας της αρίθμησης των μυστηρίων σε ένα αριθμό κλειστών μυστηριακών τελετών, αποκομένες αποκομμένες και απομονωμένες από το συνολικό σώμα της εκκλησίας. Εννοούνται ουσιαστικά ως κάτι το πρόσθετο, το ανεξάρτητο, το αυτοτελές, το μαγικό<ref>Ν. Ματσούκας, Δογματική και Συμβολική θεολογία Β΄, σελ. 467</ref>. Μέσα όμως από τα συγγράματα συγγράμματα των δογματολόγων πατέρων της εκκλησίας, όπως του [[Ιωάννης Δαμασκηνός|Ιωάννη Δαμασκηνού]], του [[Διονύσιος Αρεοπαγίτης|Διονυσίου Αρεοπαγίτη]], του [[Νικόλαος Καβάσιλας|Νικολάου Καβάσιλα]] αλλά και τα λειτουργικά κείμενα της εκκλησίας, τα μυστήρια δεν αποτελούν απλώς μυστηριακές τελετές σε ένα κλειστό αριθμό, αλλά οργανικά μέλη στο χαρισματικό σώμα της εκκλησίας<ref>Ν. Ματσούκα, Μυστήριον επί των ιερώς κεκοιμημένων, σελ. 15</ref>. Η αντίληψη αυτή (αρίθμηση μυστηρίων) είναι μία θεωρία που πέρασε από τη σχολαστική θεολογία κυρίως μετά το 14ο αιώνα. Χαρακτηριστικό είναι πως μέχρι τον 13ο αιώνα σε κανένα κείμενο πατέρων της εκκλησίας δεν ευρίσκεται καμία απόδειξη περί κλειστού αριθμού, ενώ η πρώτη αναφορά σε επτά κλειστά μυστήρια, όπως τα γνωρίζουμε σήμερα, προέρχεται από τον ενωτικό [[Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος|Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο]] κατά το 13ο αιώνα, στην ενωτική σύνοδο της Λυών (1274), στην οποία σκοπό είχε να παρευρεθεί και ο πατήρ της σχολαστικής θεολογίας, [[Θωμάς Ακινάτης]]<ref>Ν. Ματσούκας, Μυστήριον επί των ιερώς κεκοιμημένων, σελ. 15</ref>. Στο έργο επίσης, του μεγάλου δογματολόγου της εκκλησίας Ιωάννη Δαμασκηνού, ''"Έκδοσις ακριβής της Ορθοδόξου πίστεως"'' διαφαίνεται σαφώς πως ''"καμία αρίθμηση δεν είναι νοητή, παρά μονάχα η περιγραφή της συνοχής του σώματος δια μέσου των μυστηριακών εκφάνσεων"''<ref>Ιωάννου Δαμασκηνού, Έκδοσις ακριβής της Ορθοδόξου πίστεως, 4, 13 PG 94, 1136BC-1153C</ref>.

Ύστερα από απόφαση του ηγουµενοσυµβουλίου ορίζεται η στιγμή της κουράς του υποψήφιου µοναχού. Την ιεροτελεστία θα τελέσει κάποιος ιεροµόναχος, ενώ ο ηγούµενος θα παραστέκεται στον προσερχόµενο µοναχό ως ανάδοχός του. Ο υποψήφιος, φορώντας συνήθως λευκές κάλτσες και λευκή φανέλα, µετά την είσοδο του [[Ευαγγέλιο|ευαγγελίου]] στη [[Θεία Λειτουργία]], οδηγούµενος από τον ηγούμενο, οδηγείται εισέρχεται από τη θύρα του ναού, κάτω από τον πολυέλαιο. Αφού βάλει πραγματοποιήσει µετάνοια προς τα τέσσερα σηµεία του ορίζοντα, προχωρεί και βάζει επαναλαμβάνει ακόμα τρεις µετάνοιες στις εικόνες του [[Ιησούς Χριστός|Χριστού]], της [[Θεοτόκος|Θεοτόκου]] και του [[Άγιος|αγίου]] που τιµάται το Καθολικό. Έπειτα βάζει πραγματοποιεί ακόμα μια µετάνοια, παίρνει και παίρνοντας την ευχή του [[Ηγούμενος|Ηγουµένου]] και , στέκεται στα αριστερά του µε σταυρωµένα τα χέρια.

Μετά την ψαλµωδία των ''"διατεταγµένων απολυτικίων"'', ο ιερέας κατηχεί τον µέλλοντα µοναχό διαβάζοντας την ευχή ''"Άνοιξον τα της καρδίας σου ώτα, Αδελφέ,..."''. Ακολουθούν ερωταποκρίσεις ανάµεσα στον ιερέα και τον υποψήφιο που βεβαιώνουν την εκούσια προσέλευσή του στη µοναχική πολιτεία. Σ' όσες ερωτήσεις απαντά θετικά αποκρίνεται: ''"Ναι, του Θεού συνεργούντος µοι, τίµιε Πάτερ"''. Έν συνεχεία µετά τις ερωταποκρίσεις συνεχίζεται ολοκληρώνεται η κατήχηση υπό του ιερέως, όπου έπεται νέα στιχοµυθία. Μετά και το πέρας αυτής της στιχοµυθίας, ο ιερέας απευθύνει ευχή ζητώντας τη βοήθεια του Θεού για τον κειρόµενο µοναχό. Ακολουθεί η εκφώνηση του ονόµατος του µοναχού. Ο ιερέας τότε τρεις φορές θα δώσει στον κειρόµενο µοναχό το ψαλίδι της κουράς του και ο µοναχός άλλες τρεις αντίστοιχα θα αντιδώσει το ψαλίδι διαµέσου του Ηγουµένου στον ιερέα.

Ο ιερέας κείρει την κόµη του γονυκλινή υποψήφιου στο όνοµα της [[Αγία Τριάδα|Αγίας Τριάδος]], ενώ οι χοροί ψάλλουν τρεις φορές το ''"Κύριε Ελέησον"''. Ο τυπικάρης (µοναχός υπεύθυνος για την τήρηση του τυπικού) στη συνέχεια φέρνει τα µοναχικά ενδύµατα από το [[Ιερό βήµαΒήµα]] και τα επιδίδει στον ιερέα. Αυτός, αφού τα ευλογήσει τα παραδίδει στον Ηγούµενο, ο οποίος και ντύνει το νέο µοναχό. Έτσι µε τη σειρά του φορά το ''ζωστικό'', το ''αγγελικό σχήµα'', το ''πολυσταύρι'', τη [[ζώνη]], το [[ράσο]], τα ''υποδήµατα'', το [[καλυµµαύχι]], το [[κουκούλι]] και τέλος τον [[μανδύας|µανδύα]]. Συνεχίζεται η Θεία Λειτουργία ψαλλοµένου του ''"Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε.."''. Ακολουθούν τα αναγνώσµατα και ο ιερέας δίδει στο νέο µοναχό [[Σταυρός|σταυρό]], [[κοµποσχοίνι]] και [[λαµπάδα]] αναµµένη. Ο νέος µοναχός θα µεταλάβει πρώτος χωρίς να βγάλει το [[κουκούλι]] του. Αφού µοιραστεί το [[αντίδωρο]], οι άλλοι µοναχοί µε τη σειρά πηγαίνουν στο νέο αδελφό που στέκεται σε στασίδι, ασπάζονται το σταυρό που κρατά και του εύχονται ''"καλό παράδεισο"'' ή άλλες αρµόζουσες ευχές. Ακολουθεί η [[τράπεζα]], όπου ο νεοκαρείς µοναχός κάθεται πλησίον του ηγουµένου.