Αλλαγές

Ο '''Ιωάννης ο Χρυσόστομος''', γνωστός και ως '''Ιωάννης της Αντιόχειας''' πιθανότατα γεννήθηκε το , είναι [[349Άγιος]] , Πατέρας και ιεράρχης της [[μ.Χ.Ορθόδοξη Εκκλησία|Ορθοδόξου Εκκλησίας]] σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες ιστορικές έρευνες. Μετά βεβαιότητος γνωρίζουμε οτι γεννήθηκε Γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Μικράς Ασίας μεταξύ [[344]] μ.Χ και [[354]] μ.Χ. Εκοιμήθη Έδρασε στην ίδια πόλη, αλλά και την Κωνσταντινούπολη και τελικά εκοιμήθη εκδιωγμένος από την αυτοκρατορική αυλή το [[407]] μ, λόγω του αυστηρού ελέγχου που της ασκούσε.ΧΟ ίδιος συγκαταλέγεται ανάμεσα στις κορυφαίες εκκλησιαστικές προσωπικότητες, ένεκα του αξεπέραστου χαρίσματός του στην ομιλία. Υπήρξε εξέχων [[Χριστιανισμός|Χριστιανός]] Διετέλεσε επίσης επίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, όπου διακρίθηκε για το σπουδαίο ποιμαντικό και κήρυκας κατά τον 4ο και 5ο αιώνα στη Αντιόχεια και την Κωνσταντινούπολη και ένας απο του πιο λαοφιλείς εκκλησιαστικούς ηγέτεςφιλανθρωπικό έργο που διενήργησε. Θεωρείται Τελικά αναδείχτηκε ως ένας από τους μεγαλύτερους πλέον λαοφιλείς ιεράρχες, εξ ου και σήμερα κατατάσσεται στους μεγάλους πατέρες της [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ορθόδοξης]] και της [[Καθολική Εκκλησία|Καθολικής Εκκλησίας]]. Γεννήθηκε στην Αντιόχεια της [[Συρία|Συρίας]]. Γονείς του ήταν ο στρατηγός '''Σεκούνδος''' , αφήνοντας πίσω σπουδαίο, ανεκτίμητο και μητέρα του η '''Ανθούσα'''. Η μητέρα τουδιαχρονικό συγγραφικό έργο, χήρεψε στα 20 της χρόνια, όταν ο Ιωάννης ήταν μόλις λίγων μηνών. Ήταν δε γυναίκα που ξεχώριζε για αγκαλιάζει όλο το ζήλο που επεδείκνυε για την ανατροφή του Ιωάννη, ώστε πολλοί εξήραν το ήθος φάσμα των ποιμαντικών και θεολογικών ζητημάτων της, όπως ο Λιβάνιος<ref> Ο Λιβάνιος στο λόγο '''Προς νεωτέρα χειρεύουσα''' (PG 48,601) αναφέρει για την Ανθούσα «Οίαι γυναίκες παρά Χριστιανοίς εισί»</ref>εκκλησίας.[[Image:John Chrysostom.jpg|right|300px|thumb|Συγχρονη Αγιογραφία του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου]]

Τα πρώτα γράμματα τα διδάχθηκε απο τη μητέρα του. Εν συνεχεία σπούδασε στη σχολή του Λιβάνιου, δάσκαλου και πολυγραφότατου συγγραφέα Γεννήθηκε στην Αντιόχειαμεταξύ 344 και 354, ρητορική και με πιθανότερη ημερομηνία κοντά στο 349. Γονείς του ήταν ο στρατηγός ''Σεκούνδος'' και μητέρα του η 'Ανδραγαθίου'Ανθούσα'', φιλοσοφία. Χαρακτηριστικό Η μητέρα του μάλιστα χήρεψε μόλις στα 20 της ρητορικής του δεινότητοςχρόνια, που από τότε ανέπτυξεόταν ο Ιωάννης ήταν μόλις λίγων μηνών, ήταν και ο λόγος δε γυναίκα που ξεχώριζε για το ζήλο που επεδείκνυε για την ανατροφή του δασκάλου του, ο οποίος ήθελε τον Ιωάννη για συνεχιστή του έργου του στη σχολή, «αν δεν ήταν Χριστιανός»ώστε πολλοί αξιοσέβαστοι άνδρες της εποχής, όπως ο ίδιος έλεγε. Επίσης ακολούθησε θεολογικές σπουδές δίπλα στον '''Καρτέριο''' και το [[Διόδωρο Ταρσού]], Λιβάνιος<ref> Ο Λιβάνιος στο λεγόμενο λόγο '''ΑσκητήριοΠρος νεωτέρα χειρεύουσα'''(PG 48, τη μεγάλη θεολογική σχολή της Αντιόχειας. Σπούδασε συνήγορος και εξάσκησε το επάγγελμα 601) αναφέρει για λίγους μήνες. Εν τέλει εγκατέλειψε την δικηγορία και βαπτίστηκε Χριστιανός. Όμως σύντομα έφυγε απο τη ζωή και η μητέρα του ([[372]] μ.Χ.), με αποτέλεσμα να αποσυρθεί απο την κοσμική ζωή ακολουθώντας τον [[Μοναχισμός|μοναχισμό]]Ανθούσα «Οίαι γυναίκες παρά Χριστιανοίς εισί»</ref>, κάτι που προκάλεσε μεγάλη έκπληξη στους Αντιοχείςεξήραν το ήθος της.

===Ιεροσύνη στην Αντιόχεια=== Το [[371]] μΤα πρώτα γράμματα τα διδάχθηκε από την ίδια.Χ. χειροθετήθηκε [[Αναγνώστης|αναγνώστης]] ξεκινώντας διδακτικό Εν συνεχεία σπούδασε στη σχολή του Λιβάνιου, δάσκαλου και κατηχητικό έργοπολυγραφότατου συγγραφέα, το οποίο μας δείχνει τη γνώση που ήδη είχε πάνω στις γραφές. Διήγαγε έξι χρόνια μοναστικής ζωής στην Αντιόχεια ρητορική και συγκεκριμένα στην περιοχή του Σιλπίου ( 4 δίπλα Ανδραγαθίου φιλοσοφία. Από την εποχή αυτή μάλιστα διαφάνηκε το ταλέντο της ρητορικής του ικανότητος σε γέροντα ασκητή και 2 μόνος σημείο ο δάσκαλός τουΛιβάνιος, σε σπήλαιο), όπου ασκήτεψε σκληρά και μυήθηκε στο μοναχικό ιδεώδες και τη νηπτική ζωή, και εν τέλει επέστρεψε στην Αντιόχειανα θελήσει να τον κάνει συνεχιστή του έργου του στη σχολή. Η ζωή χριστιανική του ανατροφή όμως εμπόδιζε τα σχέδιά του ηταν πολύ σκληρή και ασκητική. Τρεφόταν και κοιμόταν ελάχιστα, σκληραγωγείτο Επίσης ακολούθησε θεολογικές σπουδές δίπλα στον Καρτέριο και ζούσε ζωή φιλοπονίας<ref>(Παλλάδιος Ελενοπόλεως, Διάλογος, Ε΄ PG 47,18) «...Κακεί διατρίψας τρις οκτώ μήνας, άυπνος διετέλει το πλείστον[[Διόδωρο Ταρσού]], εκμανθάνον τα του Χριστού Διαθήκας προς εξοστρακισμόν της άγνοιας. '' στο λεγόμενο 'Μη αναπεσών'Ασκητήριο'' δε τον διετίας χρόνο, μη νύκτωρ, μη μεθ'ημέραν, νεκρούται τα υπό γαστέρα πληγείς απο του κρύους τας περι τους νεφρούς δυνάμεις.» </ref>τη μεγάλη θεολογική σχολή της Αντιόχειας, με αδιάκοπη ανάγνωση των γραφών ενώ σπούδασε και διαρκή προσευχήως συνήγορος, με αποτέλεσμα να κλονιστεί η υγεία του σοβαρά<ref>Σοβαρή ασθένεια των νεφρών</ref>εξασκώντας το επάγγελμα για λίγους μήνες. Κατά Εν τέλει εγκατέλειψε την επιστροφή του, χειροτονείται εν αρχή [[Διάκονος|διάκονος]] το [[381]] μ.Χ., απο τον αρχιεπίσκοπο Αντιοχείας [[Μελέτιος Α΄ Αντιοχείας|Μελέτιο]] δικηγορία και το [[386]] μ.Χ. πρεσβύτερος απο το διάδοχο του Μελετίου, [[Φλαβιανό]] μέχρι βαπτίστηκε Χριστιανός και το [[397]] μ.Χ.σύντομα, όταν και του προτάθηκε έφυγε από τη ζωή η θέση μητέρα του επισκόπου(372 μ. Η φήμη για το ζήλο και την ευγλωττία τουΧ.), τον έκανε γρήγορα γνωστό σε όλη αποφάσισε να αποσυρθεί από την Αυτοκρατορία φθάνοντας μέχρι και την Αυλή του αυτοκράτορα, γεγονός που τον οδήγησε στη θέση του κοσμική ζωή ακολουθώντας το [[ΑρχιεπίσκοποςΜοναχισμός|Αρχιεπισκόπουμοναχισμό]] Κωνσταντινουπόλεως.

Ως Ο Χρυσόστομος το 371 χειροθετήθηκε [[ΠρεσβύτεροςΑναγνώστης|πρεσβύτεροςαναγνώστης]] , ξεκινώντας διδακτικό και κατηχητικό έργο, το οποίο μας δείχνει τη γνώση που ήδη αρχίζει να αναπτύσει έντονη συγγραφική είχε πάνω στις γραφές. Εν συνεχεία θα διάγει έξι χρόνια μοναστικής ζωής στην Αντιόχεια και ποιμαντική δράση, με σκοπό να καταπολεμήσει τους αιρετικούς της εποχής συγκεκριμένα στην περιοχή του Σιλπίου ([[Αρειανισμός|Αρειανούς]]4 δίπλα σε γέροντα ασκητή και 2 μόνος του, [[Ευνομοιανοί|ευνομοιανούς]]σε σπήλαιο),τους [[Ιουδαίοι|Ιουδαίους]] οι οποίοι προσεταιρίζονταν τους Χριστιανούςόπου θα μυηθεί στο μοναχικό ιδεώδες και τη νηπτική ζωή, τους πλούσιους πριν επιστρέψει και τους φορείς που ήταν υπεύθυνοι για την ηθική παρακμή πάλι στην πόλη της πόλεωςΑντιόχειας. Επίσης ιδρύει ιδρύματαΗ ζωή του αυτή την εποχή χαρακτηρίζεται, πτωχοκομείασύμφωνα με τον Παλλάδιο, γηροκομεία, ενώ καθιερώνει συσσίτιοαπό σκληρή άσκηση. Η φήμη για την ρητορική Τρεφόταν και ποιμαντική του ικανότητα εκτοξεύτηκεκοιμόταν ελάχιστα, σκληραγωγείτο, ζώντας βίο φιλοπονίας<ref>Τότε κατά τους μελετητές αναδείχθη σε ηγετική πνευματική μορφή στην Αντιόχεια(Παλλάδιος Ελενοπόλεως, Διάλογος, Ε΄ PG 47,18) «...Κακεί διατρίψας τρις οκτώ μήνας, άυπνος διετέλει το πλείστον, εκμανθάνον τα του Χριστού Διαθήκας προς εξοστρακισμόν της άγνοιας. Στους λόγους '''Εις ΑδριάνταςΜη αναπεσών''' ο Χρυσόστομος πέτυχε να οδηγήσει δε τον Αυτοκράτορα να μην λάβει ακραία μέτρα κατά των στασιαστών αλλά διετίας χρόνο, μη νύκτωρ, μη μεθ'ημέραν, νεκρούται τα υπό γαστέρα πληγείς από του κρύους τας περι τους νεφρούς δυνάμεις.»</ref>, προσευχόμενος και το λαό να μετανοήσει για το σφάλμα που διέπραξεμελετώντας κάτω από αντίξοες συνθήκες, ώστε τελικά με αποτέλεσμα να επέλθει ειρηνική διευθέτηση κλονιστεί σοβαρά η υγεία του ζητήματος<ref>Σοβαρή ασθένεια των νεφρών</ref> . Κατά την επιστροφή του, το 381, χειροτονείται [[Διάκονος|διάκονος]] από τον αρχιεπίσκοπο Αντιοχείας [[Μελέτιος Α΄ Αντιοχείας|Μελέτιο]] και το 386 [[387πρεσβύτερος]]μ.Χ., θέτωντας τη ζωή του στην υπηρεσία από το διάδοχό του Αυτοκράτορος, όταν στρατιώτες του, πήραν εντολή να πραγματοποιήσουν αντίποινα για στάση[[Φλαβιανός Αντιοχείας|Φλαβιανό]], σε βάρος στασιαστών της περιοχής. Η αγάπη μέχρι και ο σεβασμός μάλιστα προς το πρόσωπο του Χρυσοστόμου ήταν τόση397, ωστε όταν και του προτάθηκε η θέση του επισκόπου. Η φήμη για το ζήλο και την επισκοπή ευγλωττία του, τον έκανε γρήγορα γνωστό στην Αυτοκρατορία, φθάνοντας μέχρι και την Αυλή του αυτοκράτορα, γεγονός που τον οδήγησε τελικά και στη θέση του [[ΚωνσταντινούποληΑρχιεπίσκοπος|Αρχιεπισκόπου]], ο λαός της Αντιόχειας αντέδρασε<ref> O Ευτρόπιος οργάνωσε το πως θα αποσπασθεί απο την Αντιόχεια ωστε να προκληθούν, οι λιγότερες δυνατές αντιδράσεις</ref>Κωνσταντινουπόλεως.

     ===Ο αγώνας για τη διαφθορά στην Εκκλησία=== Ο Ιωάννης αγωνίστηκε για την εξυγίανση των εκκλησιαστικών πραγμάτων που βρισκόταν τότε σε μεγάλη κατάπτωση Ως [[Πρεσβύτερος|πρεσβύτερος]] ήδη αρχίζει να αναπτύσσει έντονη συγγραφική και διαφθορά. Έλαβε δραστικά μέτρα εναντίον: αποιμαντική δράση, με σκοπό να καταπολεμήσει τους [[αίρεση|αιρετικούς]] της εποχής ([[Αρειανισμός|Αρειανούς]], ευνομοιανούς) των «, τους ''βαλαντιοσκόπωνΙουδαίους''»οι οποίοι προσεταιρίζονταν τους Χριστιανούς, των κληρικών δηλαδή εκείνων τους πλούσιους και τους φορείς που πλούτιζαν από ήταν υπεύθυνοι για την ιερατική τους ιδιότηταηθική παρακμή της πόλεως. Ιδρύει επίσης ευαγή ιδρύματα, β) των «''κολάκων όπως πτωχοκομεία και γηροκομεία και παρασίτων''», όσων κληρικών δηλαδή απολάμβαναν καθιερώνει συσσίτιο. Η φήμη για την κοσμική ζωή, γ) των «ρητορική και ποιμαντική του ικανότητα εκτοξεύεται το 387<ref>Με τις ομιλίες του ''κοιλιοδούλων'Εις Αδριάντας'», όσων δηλαδή ζούσαν αργόσχολα, με έμφαση στις απολαύσεις και δ) εκείνων που ζούσαν με «''συνεισάκτους''»</ref>, δηλαδή τους μοναχούς ή επισκόπους που συζούσαν με τις θεωρούμενες «αδελφές» τους. Έλαβε μέτραόταν μετά από στάση των Αντιόχεων κατά του βασιλέως, επίσης, για την ηθική κάθαρση επιτυγχάνει να οδηγήσει τον Αρκάδιο σε ήπια αντίδραση κατά των ταγμάτων των χηρών στασιαστών και των διακονισσώντου λαού της περιοχής. Έδινε ιδιαίτερη έμφαση στην καθαρότητα Η αγάπη και ο σεβασμός μάλιστα προς το πρόσωπο του βίου και Χρυσοστόμου ήταν αμείλικτος με τους ιερείςτόση, διακόνους και μοναχούς που αποδεικνύονταν ανάξιοι, ενώ τους αδιόρθωτους τους ώστε όταν προτάθηκε για την επισκοπή στην [[Θρησκευτικές ποινές|απέβαλε παντελώςΚωνσταντινούπολη]] από τις τάξεις του κλήρου. Μάλιστα, δεν δίστασε προετοιμάστηκε κατάλληλο σχέδιο ώστε να απολύσει 13 επισκόπους ως «[[Σιμωνία|σιμωνιακούς]]» και ανάξιους και να τους αντικαταστήσει με ικανούς και ευσεβείς, υποστηρίζοντας ότι «εάν ο κλήρος που είναι μην προκληθούν αντιδράσεις από το άλας λαό της γης, παρουσιάζει έκλυτο βίο, πώς Αντιόχειας<ref> O Ευτρόπιος οργάνωσε το πως θα ζητήσουμε αποσπασθεί από το ποίμνιο την Αντιόχεια ώστε να ζει άγιο και κατά Χριστόν βίο;»προκληθούν, οι λιγότερες δυνατές αντιδράσεις</ref>.

 Το έργο που άνέπτυξε ανέπτυξε ήταν πολυσχιδές και περιελάμβανε έντονη κηρυκτική, αντιαιρετική, φιλανθρωπική, συγγραφική και κοινωνική δράση. Η ρητορική του δεινότητα σαγηνεύει τα πλήθη, χριστιανούς και μη, ενώ η φήμη του φθάνει ως τα αυτιά της Αυτοκρατορικής αυλής. Το [[397]] μ.Χ., όταν οπότε και πεθαίνει ο [[Αρχιεπίσκοπος]] [[Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινουπόλεως]] [[Νεκτάριος Κωνσταντινουπόλεως|Νεκτάριος]], οι άνθρωποι της Αυλής τον φέρνουν τον Ιερό Χρυσόστομο στην [[Κωνσταντινούπολη]] για να διαδεχθεί το [[Νεκτάριος Κωνσταντινουπόλεως|Νεκτάριο]]. Μάλιστα την υποψηφιότητά του την στήριξε ο ίδιος ο [[Αρκάδιος]] ο αυτοκράτορας υπέδειξε και στήριξε την υποψηφιότητά του, μετά από υπόδειξη του πανίσχυρου και σκανδαλοποιού '''ευνούχου''' του βασιλέως, Ευτροπίου, που αργότερα πήρε το βαθμό του '''Υπάτου''', ο οποίος τον είχε γνωρίσει και είχε εντυπωσιαστεί απο τον Ιωάννηαπό τις ικανότητές του. Έτσι το Φεβρουάριο του [[398]]μ.Χ., με σύμφωνη γνώμη του κλήρου και του λαού, χειροτονείται απο από τον [[Θεόφιλος Αλεξανδρείας|Θεόφιλο Αλεξανδρείας]] που , παρότι ο ίδιος διατίθετο εχθρικά σε βάρος του Ιωάννη αφού , καθότι ήθελε να επιβάλει δικό του επίσκοπο<ref>Σύμφωνα με το '''Σοζωμενό''' (Εκκλ.Ιστορία,7,2) ο Θεόφιλος αντέδρασε στην εκλογή του Χρυσοστόμου « Ως δε εκ πόλει αφίκετο (Χρυσόστομος) και οι κληθένετς ιερείς συνεληλύθησαν, εμποδών εγένετο τη χειροτονία Θεόφιλος, Ισιδώρω σπουδάζων...Τελευταίον συνένησε τοις επι Ιωάννη δεδογμένοις...»<br>Κατά το ιστορικό '''Σωκράτη''' (Εκκλ.Ιστορία,7,2)ο Θεόφιλος «σπουδήν ετίθετο διασύραι μεν την Ιωάννου δόξαν, Ισίδωρον δε υπ'αυτόν πρεσβύτερον προς την επισκοπήν προχειρίσασθαι»<br>Κατά τον '''Παλλάδιο Ελενοπόλεως''' υπήρχε εξ'αρχής εχθρότητα κατά του Ιωάννη (Διάλογος, 5 P.G.47,19) «απ'αρχής ουν ο Θεόφιλος...,προσχών αυτή τη καταστάση τω ανεπιλήπτω της παρρησίας ηψυχώθει προς την χειροτονίαν»</ref>, [[Αρχιεπίσκοπος]], παρά την αρχική επιφύλαξη που ο ίδιος είχε.

Από τη νέα θέση ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναπτύσει ευρύτατο ποιμαντικό, κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο. Κύριο μέλημα του είναι η ηθική καλλιέργεια του ποιμνίου, όμως δεν περιορίζεται μόνο σε αυτό, αλλά ιδρύει και σειρά ευαγών ιδρυμάτων με σκοπό την ανακούφιση των φτωχών, ορφανών, ξένων και αρρώστων. Οργανώνει ημερήσιο συσσίτιο με το οποίο θρέφει 7000 απόρους της Πόλης. Καταργεί κάθε πολυτέλεια στην εκκλησία, περιορίζει στο ελάχιστο τα έξοδα διατροφής του κλήρου, εκποιεί διάφορα πολύτιμα σκεύη και τιμαλφή που δεν ήταν απαραίτητα και δίνει τα χρήματα σε έργα αγάπης. Επιπρόσθετα ως γνήσιος διάδοχος των Αποστόλων και ως άριστος πνευματικός επιτελάρχης οργάνωσε ιεραποστολές στην Περσία, την Κελτική, την Φοινίκη,τη Σκυθία και την Γοτθία.  Αυτο Αυτό όμως που αποτελεί μεγάλο του προσόν, ειναι είναι το άφθαστο χάρισμα του λόγου. Στο πρόσωπο του η χριστιανική ρητορική τέχνη επρόκειτο να βρει τον μεγαλύτερο θεράποντα της. Μιλάει στις περίφημες ομιλίες του για το λόγο του [[Ευαγγέλιο|Ευαγγελίου]], τη μετάνοια, τη μεταστροφή στο Θεό. Θεολογεί, εμβαθύνει στα μεγάλα ερωτήματα της ανθρώπινης ύπαρξης και στα καθημερινά προβλήματα της κοινωνίας. Κοινωνιολογεί, ψυχολογεί και ηθικολογεί. Στηλιτεύει την ανηθικότητα και τη διαφθορά, καταγγέλλει την κοινωνική αδικία, στιγματίζει τη σπατάλη, την επίδειξη των πλουσίων και των αρχόντων, καταδικάζει τις αυθαιρεσίες του πολιτικού συστήματος, στρέφεται σε βάρος του διεφθαρμένου κλήρου, πάντα με παρρησία και χωρίς να κατονομάζει ώστε να μην κηλιδώνονται προσωπικότητες αλλά να στιγματίζονται οι πράξεις. Στέκεται δίπλα στους αδυνάτους, τους ταπεινούς, τους αδικημένους, τους απλούς καθημερινούς ανώνυμους συνανθρώπους του, που η υπεροψία και η αδικία των δυνατών συχνά καταδυνάστευε.

Μπορεί να κατέκτησε τις καρδιές του λαού, σύντομα όμως προκάλεσε πλήθος αντιδράσεων εκ μέρους εκείνων που θίγονταν απο από το ελεγκτικό του κήρυγμα. Έτσι δημιουργήθηκε ένα έντονο και ασφυκτικό αντι-Χρυσοστομικό κλίμα. Ιδιαίτερα δε, εξόργισε το περιβάλλον της Αυτοκράτειρας Ευδοξίας. Το αποκορύφωμα ώστε να ανάψει η θρυαλλίδα της συσσωρευμένης αντιπάθειας σε βάρος του, τόσο εκ μέρους των αρχόντων και πολιτικών, όσο και των εκκλησιαστικών παραγόντων της εποχής, ήταν ο έλεγχος στην Αυτοκράτειρα [[Ευδοξία|Ευδοξία]], η οποία παρανόμως οικοιοποιήθηκε οικειοποιήθηκε το χωράφι μιας φτωχής χήρας<ref>O Χρυσόστομος παρακάλσε παρακάλεσε επιμονετικά την αυτοκράτειρα να επιστρέψει το κτήμα ή έστω να δώσει κάποια αποζημίωση καθώς αοοτελούσε αποτελούσε το μοναδικό έσοδο της χήρας. Η ίδια όμως αρνήθηκε (Marc le diacre, Vie de Pophyre, eveque de Gazza.AB97[1979] 131-147)</ref>. Επιπρόσθετα διάφορες τάξεις οι οποίες θίγονταν απο από το κήρυγμά του, έψαχναν αφορμές, διαρκώς να συκοφαντήσουν τον επίσκοπο, αλλά και να διατυμπανίζουν στην Αυλή, αυτή την υποβόσκουσα δυσαρέσκεια. Όπως, όταν ανήγειρε ενα λεπροκομείο Χαρακτηριστικό παράδειγμα του γεγονότος αυτού ήταν η ανέγερση ενός λεπροκομείου και κάποιοι εύποροι η επίθεση που είχαν γειτονικά κτήματα, επιτέθηκαν κατά του Ιωάννουδέχτηκε από τη νομενκλατούρα της Πόλεως, εξαιτίας του οτι της οικονομικής ζημίας που θα απολάμβαναν τα κτήματά τους έχαναν την αξία τους<ref>(Ψευδο Ψευδό Μαρτύριος ΑΒ[[1979] 149-153,95[1977] 396-398)</ref>. Επίσης πολλοί ήταν εκείνοι που αποσκοπούσαν στο θρόνο του. Πρωτεργάτες της δυσαρέσκειας υπήρξαν ο [[''Ευτρόπιος]] '' και ο [[Γάιος]] που ήταν αρχηγός των Γότθων στην [[Κωνσταντινούπολη]], ενώ από εκκλησιαστικής πλευράς, ο [[''Σεβηριανός Γαβάλων]]'', ο [[''Ακάκιος Βεροίας]] '' και ο [[''Αντίοχος Πτολεμαΐδας]]''. Ο κορυφαίος όμως διώκτης του Αγίου ο οποίος συνέφανε συνύφανε τις σαθρές κατηγορίες σε βάρος του και συνήσπισε τους αντιχρυσοστομιστές για να τον αποπέμψουν, ήταν ο [[Θεόφιλος Αλεξανδρείας]]. Ο Θεόφιλος ήταν αυτός ο οποίος κατάφερε να πείσει την Αυτοκράτειρα, ότι όταν ο Ιωάννης αναφερόταν στις σε ομιλίες στην [[''Ιεζάβελ]] εννοούσε '', φωτογράφιζε αυτή, και άρα ήταν ένοχος κάτι που συνεπάγετο ενοχή για εσχάτη προδοσία<ref>Η απόκληση ως Ιεζάβελ συνιστούσε '''έγκλημα καθοσιώσεως''' με βάση τον συσχετισμό της ιστορίας με την ασεβή βασίλισσα. Μάλιστα κρίθηκε ένοχος αλλά η ποινή εξ αιτίας των αντιδράσεων, δεν εφαρμόστηκε ποτέ. (Παλλάδιος Ελενοπόλεως PG 47,30)</ref>. Δηλαδή είχε ως στόχο, όχι μόνο την απομάκρυνσή του αλλά και την εξόντωσή του. Τελικά συνήλθε σύνοδος παρωδία<ref>Περίληψη της «επί Δρυν» συνόδου διέσωσε ο '''Ιερός Φώτιος''' (P.G. 103,105-113) όπως και οι '''Σωκράτης''' (Εκκλ. Ιστορία 6,15 κεξ), '''Σοζωμενός''' (Εκκλ.Ιστορία 8,17κεξ), '''Παλλάδιος Ελενοπόλεως''' (P.G. 47,48 κεξ) όπου διαφαίνεται η αντικανονικότητα της συνόδου αλλά και της λήψης αποφάσεων. Αναφέρουν οτι ότι παραβρέθηκαν μόλις 36 επίσκοποι, ενώ οι υπόλοιποι 40 αρνήθηκαν να μετάσχουν σε αυτή. Ο '''Ιννοκέντιος Α΄''' πάπας Ρώμης αποδοκίμασε αυτή την απόφαση θεωρώντας τη άκυρη και διακόπτωντας διακόπτοντας κοινωνία με τις εκκλησίες που δέχθηκαν την απόφαση</ref>, στην οποία παρευρέθησαν οι μισοί Επίσκοποι και τον εξόρισαν. Ο ίδιος μάλιστα δεν παρέστη, ενώ ανάμεσα στους κατηγόρους, ήταν και κληρικοί που είχαν αποπεμφθεί λόγω [[Σιμωνία|σιμωνίας]]. Προεξάρχων ήταν ο Θεόφιλος, κατηγορούμενος επίσης για αντιεκκλησιαστική συμπεριφορά<ref>O Θεόφιλος κατηγορείτο για ξυλοδαρμό και ίσως τη δολοφονία «μακρών μοναχών» οι οποίοι δεν απέδιδαν σε αυτόν τα χρήματα που έβγαζαν αλλά τα έδιναν σε φιλανθρωπίες.(Παλλαδίου Διάλογος ΣΤ΄ PG 47,22-23). Τότε αυτοί κατέφυγαν στον Χρυσόστομο, που όμως δεν είχε καμια καμιά δικαιοδοσία στο ζήτημα(PG 47,23-24). Ο Θεόφιλος το εξέλαβε αρνητικά. Οι μακροί μοναχοί απευθύνθηκαν και ζήτησαν διευθέτηση απο από τον Αυτοκράτορα. Ο ίδιος όμως έχρισε το Θεόφιλο υπόδικο του Χρυσοστόμου(PG 47,26). Καταλαβαίνοντας οτι ότι με τις ήδη υπάρχουσες συνθήκες θα καθαιρεθεί (συκοφαντίες κατά Χρυσοστόμου, κατηγορίες μοναχών), εξύφανε κατηγορίες και οργάνωσε σχέδιο σε βάρος του Χρυσοστόμου, περνώντας σε δεύτερη μοίρα την δίκη του. Μάλιστα εν συνεχεία αφου αφού πέθανε ο ηγούμενος Ισίδωρος, το ζήτημα διευθετήθηκε χωρίς καμία επίπτωση για το Θεόφιλο.</ref>, για την οποία ποτέ δεν δικάσθηκε.

Σύντομα, όμως, ο Ιωάννης επανήλθε στον αρχιεπισκοπικό θρόνο λόγω του φόβου που προκάλεσε στην αυλή η αντίδραση του λαού, ενός μεγάλου κακού στο οικογενειακό περιβάλλον της Ευδοξίας και συνάμα ενός σεισμού, που συνέβη, ενώ ο Ιωαννης Ιωάννης ταξίδευε για τη εξορία, που εκλήφθη εξελήφθη ως θεϊκό σημείο. Μετά από λίγο ήρθε και η ώρα της δεύτερης και μόνιμης εξορίας, του Αγίου. Αυτό συνέβη διότι ο Ιωάννης και πάλι δεν έπαψε το φλογερό κήρυγμα του. Υπήρξε ασυμβίβαστος προς τη ανηθικότητα, την ειδωλολατρεία, τον κοσμικό έκλυτο βίο. Αποκόρυφωμα Αποκορύφωμα υπήρξε η νέα δριμεία κριτική που άσκησε ο Χρυσόστομος στην Ευδοξία για ένα άγαλμα της, το οποίο ανήγειρε στον περίβολο του ναού της Αγίας Σοφίας, στο οποίο τελούνταν και διάφορες Διονυσιακού τύπου εκδηλώσεις. Αυτή τη φορά, πάλι σύμφωνα με τους αντιπάλους του, εκφώνησε λόγους όπου αποκαλούσε την Ευδοξία [[Ηρωδιάς|Ηρωδιάδα]]<ref>Ο λόγος που φέρεται να εκφώνησε ο Χρυσόστομος διασώθηκε απο από τον Ιστορικό Σωκράτη (Εκκλ. Ιστορία, Η΄ 20, 1-5 ή PG 59,485-490) « '''Πάλιν Ηρωδιάς μαίνεται, πάλιν ορχείται, πάλιν Ιωάννου την κεφαλήν επί πίνακος σπουδάζει'''». Η ιστορική έρευνα όμως απο από τον 19ο αιώνα θεωρεί το κείμενο νώθονόθο. Μάλιστα σύγχρονοι μελετητές θεωρούν πως εσκεμμένα χαλκεύτηκε (Αldama No 381),ώστε να εξυπηρετηθούν σκοπιμότητες απο από τους αντιπάλους του Χρυσοστόμου. Απο Από την ίδια έρευνα προέκυψε οτι ότι οι πρώτοι ιστορικοί που περιέγραψαν το γεγονός δεν αναφέρουν κανενός ειδους είδους τέτοια ομιλία, με αποτέλεσμα να θεωρείται μεταγενέστερη. </ref>, κάτι που τον έθεσε άμεσα στο στόχαστρο της αυτοκράτειρας, που τον εξόρισε οριστικά, με τη βοήθεια της συνόδου. Ο Ιωάννης όμως αρνήθηκε να φύγει παρά τη θέλησή του [[Αρκάδιος|Αρκαδίου]]. Μάλιστα τις παραμονες παραμονές της οριστικής του εξορίας, αποπειράθηκαν να τον δολοφονήσουν δύο φορές<ref>(Παλλάδιος Ελενοπόλεως (Κ΄PG 47,72) και Σοζωμενός (Εκκλ.Ιστορία Η΄ 21-5-8))</ref>. Όμως ούτε και τότε τελείωσε ο διωγμός του. Αυτό φάνηκε απο από τα γεγονότα του [[Πάσχα]] του [[404]] μ.Χ., όταν το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου μετά απο από ψευδή καταγγελία του [[Θεόφιλος Αλεξανδρείας|Θεοφίλου]] μετά ακροάσεως του στον [[Αρκάδιος|ΑρκαδίουΑρκάδιο]], οι στρατιώτες του αυτοκράτορα επιτέθηκαν την ώρα της Λειτουργίας στο συναχθέν πλήθος, με την αιτιολογία ότι ήταν σύναξη οπαδών του Χρυσοστόμου. Ακολούθησαν βαρβαρότητες εκείνη την νύχτα καθώς και την επόμενη ημέρα απο από το στρατό και τους υπερασπιστές του Ιωάννη, που ονομάστηκαν αποκλήθηκαν ''Ιωαννίται''.

Ο Ιερός Χρυσόστομος το μόνο που πάντα ζητούσε ήταν να ακροαστεί απο μία πανορθόδοξο ακροασθεί από [[Οικουμενικές Σύνοδοι|Οικουμενική σύνοδο]]. Αυτό όμως προσέκρουε στα συμφέροντα των αντιπάλων του, οι οποίοι γνώριζαν τη αντικανονικότητα της '''Εν Δρύ''' συνόδου, με αποτέλεσμα να μην δέχονται το αίτημά του<ref>Αυτό τελικά είχε ως αποτέλεσμα να συμβεί το πρώτο [[Σχίσμα]] στο εκκλησιαστικό σώμα της Εκκλησίας, όταν ο '''Ιννοκέντιος Α΄''' θεώρησε αντικανονική την απόφαση και διέκοψε κοινωνία με τις εκκλησίες που δέχθηκαν την απόφαση. Η αποκατάσταση συνέβη επι 'επί ''Κυρίλλου Αλεξανδρείας''' οταν όταν και δέχθηκε την επανεγγραφή του Χρυσοστόμου στα δίπτυχα της Εκκλησίας</ref>. Το βαρύ αυτό κλίμα τον υποχρέωσε σε εγκλεισμό στο επισκοπείο του για δύο μήνες. Όμως αυτό δεν αρκούσε στους αντιπάλους του, ήθελαν πάση θυσία το διωγμό του. Έτσι ο ανώτερος κλήρος με επικεφαλής τον [[Ακάκιος Βεροίας|Ακάκιο]], άσκησαν έντονη πίεση στον [[Αρκάδιος|Αρκάδιο]] και τον έθεσαν προ των ευθυνών του σε περίπτωση ταραχών. Εν τέλει εκδίδεται διάταγμα εξορίας του Ιωάννη, περί τις 20 Ιουνίου. Το κλίμα ήταν βαρύ. Οι υποστηρικτές του ήταν έτοιμοι να τον υπερασπιστούν, ενώ στρατιώτες είχαν παραταχθεί με σκοπό εντολές να τον συλλάβουν αν αρνηθεί να φύγει και αν υπάρξουν αντιδράσεις, να κατασταλούν άμεσα. Τελικά παραδίδεται αφού εμφανίζεται στους υποστηρικτές τουεπισκόπους, ώστε με ειρηνικό τρόπο να τους προστατεύσει αποχαιρετίσει και να εξέλθει κρυφά, ώστε να μην προκληθούν άλλες νέες αιματοχυσίες. Η διαθήκη του ήταν να διατηρήσουν ενωμένη την εκκλησία ώστε να μην προκληθεί ''σχίσμα''.

Ο εξόριστος επίσκοπος φτάνει στη Νίκαια της Βιθυνίας και εν συνεχεία οδηγήθηκε στο χωριό '''Κουκουσός''', στα σύνορα [[Καππαδοκία|Καππαδοκίας]] και Αρμενίας. Από εκεί συνεχίζει το ποιμαντικό του έργο. Γράφει πλήθος επιστολών, συμβουλεύει, κατευθύνει, ενισχύει, παρηγορεί και τονώνει πολλούς Χριστιανούς. Όπως μαθαίνουμε απο από το πλήθος επιστολών του, ειναι είναι ένα ταξίδι θριάμβου, πόνου, απογοητεύσεων και διωγμών. Όπου εμφανίζεται, πλήθος λαού και κλήρου τον υποδέχεται με θέρμη. Αντιθέτως σε πολλούς ενδιάμεσους σταθμούς δέχεται επιθέσεις απο από φιλο-Θεοκλητικούς και αντι-Χρυσοστομικούς επισκόπους. Κάθε μέρα περπατεί πολλά χιλιομέτρα χιλιόμετρα περνώντας πλήθος κακουχιών. Οι συνοδοί του είχαν εντολή πως αν πέθαινε θα έπαιρναν και πρόσθετο μισθό γι'αυτό του φέρονταν πολλές φορές βάναυσα. Στην Κουκουσό φθάνει μετά απο από ταξίδι επτά μηνών, σχεδόν ημιθανής.

Αφού συνήλθε, το μέρος της εξορίας του, γίνεται πόλος έλξης πολλών πιστών. Αυτό το γεγονός όμως εξοργίζει περισσότερο το περιβάλλον του Αυτοκράτορα, το οποίο έβλεπε να αναπτύσεται αναπτύσσεται ένα ευρύτατο ενδιαφέρον υπέρ του εξορίστου επισκόπου. Ο[Αρκάδιος - η Ευδοξία είχε πεθάνει- αποφασίζει περαιτέρω απομάκρυνση του στη Πιτυούντα, παρά τις προσπάθειες του [[Πάπας|Πάπα]] [[Ιννοκέντιος Α΄|Ιννοκέντιου]] να επιστρέψει πίσω ωστε ώστε να ακροαστεί ακροασθεί από σύνοδο. Οδοιπορεί για τρείς τρεις μήνες προς τον τόπο της εξορίας του, υπό αυστηρή επιτήρηση, αλλά τελικά ποτέ δεν θα φθάσει, γιατί θα τον προλάβει ο θάνατος. Κουρασμένος από τις πολλές κακουχίες, την έντονη ασκητική ζωή και βαριά άρρωστος εκοιμήθη στις 14 Σεπτεμβρίου του [[407]] μ.Χ στα '''Κόμανα''' του [[Πόντος|Πόντου]].

Ο Αγιος Άγιος παρέμεινε όμως ιδιαίτερα δημοφιλής και μετά το πέρας της ζωής του. Έτσι όταν το [[434]]μ.Χ. [[Πατριάρχης]] εξελέγη ο μαθητής του [[Πατριάρχης Πρόκλος|Άγιος Πρόκλος]], παρεκάλεσε τον αυτοκράτορα [[Θεοδόσιος Β΄|''Θεοδόσιο Β΄]] '' να ενεργήσει τα δέοντα, ώστε το λείψανο του μεγάλου αυτού πατέρα της Εκκλησίας να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη. Και πράγματι, τέσσερα χρόνια αργότερα, στις 27 Ιανουαρίου του [[438]] η λάρνακα με το λείψανο του αγίου μεταφέρθηκε με λαμπρή και συγκινητική πομπή στην βασιλεύουσα και τοποθετήθηκε στο Άγιο Βήμα του ναού των Αγίων Αποστόλων, ενώ ο λαός έμπλεος χαράς φώναζεαναβοούσε: «Απόλαβε «''Απόλαβε του θρόνου σου Άγιε»Άγιε''»<ref>(Σωκράτους Εκκ.Ιστορία Ζ, 25)</ref>.

Απο τις Από ιστορικές πηγές που διαθέτουμε<ref>(BHG II No 870 - 881):Πρόκειται για κείμενα τα οποία έχουν μορφή διηγήσεων ή περιγραφής του βίου του Ιωάννη Χρυσοστόμου και δεν προέρχονται απο από τις γνωστές ιστορικές πηγές της επόχηςεποχής. Κάποια απο από αυτά εκδόθηκαν στο Βουκουρέστι το 1932. </ref>, αντλούμε στοιχεία για την εμφάνιση του Ιωάννη Χρυσοστόμου. Έτσι μαθαίνουμε οτι ότι ήταν πολύ μικρόσωμος, με μεγάλο κεφάλι αιωρούμενο στούς στους ώμους του. Ήταν υπερβολικά λεπτόσαρκος, είχε μακριά μύτη και πλατιά ρουθούνια. Ήταν πολύ ωχρός και λευκός μαζί, είχε βαθουλωτές τις κόγχες των ματιών και μεγάλους τούς βολβούς. Εξαιτίας αυτού, συνέβαινε να παρουσιάζει με τα μάτια του πιό χαρούμενη όψη, αν και με τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του φανέρωνε άτομο βασανισμένο. Το μέτωπό του ήταν μεγάλο, χωρίς τρίχες και χαραγμένο με πολλές ρυτίδες. Είχε μεγάλα αυτιά, γένια μικρά, πολύ αραιά και λευκά. Τέλος, τα μάγουλά του, ήταν βαθουλωμένα στο έπακρο εξαιτίας τής νηστείας.

 Ο ιερός Χρυσόστομος, άφησε ενα ογκωδέστατο συγγραφικό έργο. Όλο , το έργο του ιερού άνδρα οποίο καλύπτει 18 τόμους στην [[Πατρολογία|Patrologia Graeca]] του [[Migne]]. Τα έργα τουμάλιστα, διαβάζονταν και αντιγράφονταν συνεχώς. Αποτέλεσμα ήταν , με αποτέλεσμα να σωθούν σε χιλιάδες χειρόγραφα, αλλά και να αυξηθούν. Αυτό συνέβη λόγω της επιθυμίας κάποιων ενσυνείδητης ψευδωνυμίας μερικών αφανών συγγραφέων που ήθελαν ώστε να διαβαστούν τα έργα τους να διαβαστούν και οδηγούνταν στην ενσυνείδητη ψευδονυμία. Ιδιάζουσα περίπτωση αποτελεί ο [[Σεβηριανός Γαβάλων]], που υπήρξε δεινός ρήτορας της εποχής και ο οποίος υπέγραφε τους λόγους ως Χρυσοστομικούς, φοβούμενος οτι ότι οι οπαδοί του Χρυσοστόμου θα τους καταστρέψουν, αφού τον θεωρούσαν υπεύθυνο για το διωγμό του. Επίσης μεγάλη ευθύνη φέρουν συγγραφείς, αντιγραφείς και συλλέκτες, που οι οποίοι παρότι βρίσκονταν ενώπιον αμφιβόλου προελεύσεως συγγράματα τα έχριζαν Χρυσοστομικά. Μεγάλο μέρος ομιλιών του έχουν χαθεί, ενώ γνωρίζουμε οτι ότι είχαν δοθεί πολλές επιστολές του προς έκδοση αν και ο ίδιος δεν το επιθυμούσε.

 Το έργο του διακρίνεται σε πραγματείες (ασκητικές, ηθικοπαιδαγωγικές, ποιμαντικές, απολογητικές), λόγους (δογματικούς, σε διαφορες διάφορες ιστορικές περιστάσεις, ηθικοδιδακτικούς, εορταστικούς, εγκωμιαστικόύς, ερμηνευτικούς) και επιστολές. Ο Ιωάννης Χρυσόστομος υπήρξε λαμπρός σχολιαστής των [[Αγία Γραφή|Άγιων Γραφών]]. Με το κήρυγμά του έκανε διαδοχικές εξηγήσεις της [[Βίβλος|Βίβλου]]. Έχουν διαφυλαχθεί περίπου 600 λόγοι του Ιωάννη σε ποικίλλα ποικίλα θέματα. Απ’ αυτούς 67 είναι για τη [[Γένεσις|Γένεση]], 59 για τους [[ΨαλμόςΨαλμοί|Ψαλμούς]], 90 για το [[Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον|Ευαγγέλιο του Ματθαίου]], 88 για το [[Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον|Ευαγγέλιο του Ιωάννη]], 55 για τις [[Πράξεις των Αποστόλων]], 34 για την [[Προς Εβραίους Επιστολή]] κλπ. Ο αναγνώστης κάθε εποχής μελετώντας το έργο του, διαπιστώνει τη συναρπαστική ρητορική του δεινότητα, την παιδαγωγική ευελιξία, τη σπάνια βιβλική κατάρτιση, την ψυχοδιαγνωστική του ικανότητα, την ποιμαντική του αγωνία και την ορθόδοξη θεολογία.

 Το έργο του κατά τα πρώιμα έτη της ποιμαντικής - συγγραφικής περιοδού περιόδου διακρίνονται για την μεγάλη φιλολογική φροντίδα και εφαρμόζουν πιστά στους νόμους και τα σχήματα της ρητορικής τέχνης γενικά και της δεύτερης σοφιστικής ειδικότερα, όπως την διδάχθηκε απο από τον τον γνωστό αττικιστή ρητορειοδιδάσκαλο [[Λιβάνιος|ρητοριοδιδάσκαλο ''Λιβάνιο]]'', μολονότι τα στοιχεία φιλολογικής παιδείας, της ηθικής των στωικών και τα σχήματα των ρητόρων, δεν τα λησμόνησε ποτέ στα έτη της ομιλιτικής ομιλητικής και συγγραφικής του δράσης.

[[ΕικόναImage:479px-Chrysostom37.jpg|thumb|right|150px|Κώδικας 8, Ιωάννη Χρυσοστόμου Λόγοι, 10ος αι.]]Οι ομιλίες του είχαν ως βάση και σημείο εκκίνησης βιβλικά χωρία, τα οποία είχε ασφαλώς επεξεργαστεί και ως [[αναγνώστης]] και [[Διάκονος|διάκονος]]. Οι ομιλίες καταγράφονταν απο από ταχογράφους, που εν συνεχεία δέχονταν κάποιες παρεμβάσεις με αποτέλεσμα να μην είμαστε τελείως βέβαιοι οτι ότι απαγγέλθηκαν ακριβώς με τη σημερινή μορφή που γνωρίζουμε. Οι ομιλίες του είναι φανερό οτι ότι προϋποθέτουν όχι μόνο μακρά και επίπονη έρευνα αλλά και διδακτικό - εξηγητικό έργο, μεγάλυτερο απο μεγαλύτερο από αυτό που προσδιοριζόταν απο από τις σοζώμενες σωζόμενες ομιλίες του. Οι ομιλίες δεν μπορούν να ενταχθούν στο πλαίσιο μιας οργανομένης οργανωμένης ανώτερης σχολής, διοτι διότι είναι συνήθως σύντομες περίπου 15 λεπτών. Άλλες πάλι ξεπερνούν και τα 45, ανάλογα με το ερμηνευόμενο [[Ευαγγέλιο|Ευαγγελικό]] χωρίο.

===Η ρητορικη ρητορική στην Αντιόχεια===

Ο Χρυσόστομος μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον έντονα ανταγωνιστικό απο από ρητορικής απόψεως. Πολλοί ζόυσαν απο ζούσαν από το επάγγελμα του ρήτορα, ενώ στην εποχή του πολλοί μορφωμένοι παρακολουθούσαν απολαυστικά ρήτορες, τους οποίους έκριναν αυστηρά κάθε στιγμή. Άλλοτε επευφημούσαν αν κάποιος καινοτομούσε και εντυπωσίαζε, ενώ αποδοκίμαζαν τα επαναληπτικά σχήματα ή παλαιότερες ρητορείες. Έτσι αν ο Χρυσόστομος δεν επιδιδόταν σε αυτή την υψηλή ρητορεία είναι βέβαιο, οτι ότι ουδείς θα ασχολείτο μαζί του, ούτε καν οι αμόρφωτοι Χριστιανοί που ήταν όμως εμποτισμένοι με την κρατούσα γλωσσική ιδεολογία. Έτσι παίρνουμε και μία απάντηση γιατι γιατί οι πατέρες εκείνης της εποχής, χρησιμοποιούσαν σύνθετα γλωσσικά σχήματα σε σχέση με τη γλώσσα της [[Καινή Διαθήκη|Καινής Διαθήκης]]. Αντιληπτό ακόμα γίνεται γιατί ασκούσαν λεπτολόγο θεολογία με βαθιές τομές και ευρύτατες αναλύσεις αν και οι αμόρφωτοι αδυνατούσαν να παρακολουθήσουν ικανοποιητικά τη διδασκαλία τους. Πάντα βέβαια πίστευαν σε μελλοντική καλλιέργεια και ευρύτερη κατανόηση των μεταγενεστέρων.

Αυτή την Την επικρατούσα αντίληψη της εποχήςτελικά, έρχεται ο Χρυσόστομος να την ανατρέψει. Παρά τη μανία του κοινού για ρητορικές επιδείξεις, τους προτρέπει να ακολουθούν το περιεχόμενο κυρίως και οχι τα στομφώδη - πομπώδη σχήματα, ώστε να μη χάνετε το νοήμα. Ο παρότι ο ίδιος δεν παύει να συνεχίζει να εκτιμά το λόγο και τη δύναμή του και να κοπιάζει για την οργάνωση του, τους προτρέπει να ακολουθούν το περιεχόμενο κυρίως και όχι τα στομφώδη - πομπώδη σχήματα, ώστε να μη χάνετε το νόημα. Ριζικός επίσης υπήρξε τόσο και για τους ρήτορες της εποχής όσο και όχι μόνο για τους εκκλησιαστικούς. Αυτοί Οι τελευταίοι πάντως έπρεπε πλέον να αψηφήσουν πλέον τις αδυναμίες και τις επιθυμίες του κοινού, οδηγώντας το, στις ορθές θέσεις και όχι το ανάποδο. Επίσης τους Τους καλεί τέλος να μην αναμένουν επαίνους , ώστε να επικεντρώνονται στην ουσία.

Εν αρχή μιλάει για λόγο διαφορετικών προϋποθέσεων από την κοινή ρητορεία των '''εθνικών'''. Στρέφει δηλαδή στο '''περιεχόμενο''' του λόγου και όχι στη '''μορφή'''. Παρ'όλα Παρόλα αυτά θέτει ένα άρτιο τεχνικά λόγο, με ορθή χρήση πολλών σχημάτων, προδίδοντας προσδίδοντας πρωτοφανή ρωμαλεότητα, που προέκυπτε απο από τη δυναμική του νέου λόγου και το χαρακτήρα του, με σκοπό να κάνει « '''μέσο''' » των μηνυμάτων του, τη ρητορεία. Αντιλαμβάνεται την ανάγκη ενός λόγου, που πρέπει να έχει τόση τεχνική, ώστε να διευκολύνει την κατανόηση του μηνύματος και του νοήματός, απο από κάθε κοινωνική και μορφωτική τάξη. '''Απαλλάσει''' το λόγο απο απο από τον έντονο '''στόμφο''' και τα πολλά ψιμμύθιαψιμύθια, που μειώνουν την ενέργειά του, χωρίς να μειώνει την καλλιέπειά του, να αδιαφορεί και να φροντίζει για την μορφή του. Προσέχει τη δομή του, αλλά με διαφορετικό ύφος, '''προσδίδοντας''' '''ζωντάνια''' στην αλήθεια των κηρυγμάτων του, ανατρέποντας τις κακοδοξίες των εθνικών και των Ιουδαίων.

Η μορφή του Χρυσοστομικού λόγου έχει διακυμάνσεις, ενίοτε μεγάλες. Στα πρώιμα κείμενα η μορφή και η δομή διακρίνονται για την αυστηρότητα της εφαρμογής των ρητορικών κανόνων και την αδρότερη δόμησή τους. Με το πέρασμα των ετών και την ωρίμανσή του, δεν το δεσμεύουν πλέον οι κανόνες της ρητορικής και της Δευτέρας Σοφιστικής, που είχε στόμφο και πολλά γλωσσικά ψιμμύθιαψιμύθια, αλλά της έλλειπε η ζωντάνια, η ενάργεια και η πνευματική ρωμαλεότητα. Αυτό που έλειπε ακριβώς προσέφερε η ρητορική του Χρυσοστόμου, με αποτέλεσμα να δημιουργήσει δικό του ύφος, ξεπερνώντας τη '''Δεύτερη Σοφιστική''' σχολή. Ακόμα ο λόγος του διέπεται απο 'από ''πληθωρικότητα''' , απουσία '''Δωρικότητος''', με εμφάνιση εντυπωσιακών '''ερωταποκρίσεων''', '''αντιθέσεων''', '''μεταφορών''', '''παραλληλισμών''', '''αναστροφών''' και '''παραστατικών εικόνων'''.

Το εκπληκτικότερο όμως εύρημα της έρευνας στην ρητορική του, είναι οτι ότι πέρα απο από την '''καλλιέπεια''' και την οργανωμένη και απαράμιλλη επιχειρηματολογία, πολλές φορές παρατηρείται και ρυθμικότητα που αγγίζει τον ποιητικό ρυθμό. Στον προφορικό λόγο μπορεί πολλά να επιτευχθούν, όπως ενάργεια, το οποίο διέθετε ο Ιερός Χρυσόστομος, όμως ρυθμό ο ρυθμός και η ποιητικότητα είναι κάτι το σχεδόν αδυνατοαπαιτούν ιδιαίτερες ικανότητες. Και αυτό διότι απαιτεί Η δυσκολία έγκειται στον χρόνοπου απαιτείται, πολλή την άσκηση και αδιαμφησβήτητο το ταλέντο. Αν Στην περίπτωση του Χρυσόστομου όμως θα πρέπει να αναλογιστούμε οτι ότι τις περισσότερες φορές, για να ομιλήσει περίμενε να δει ανέμενε τη σύνθεση του ακροατηρίου και τη διάθεση, με βάση το του πλήθος των συνηγμένων, για να αποφασίσει τον τρόπο, το ύφος και το είδος της ομιλίας, που πολλές φορές επέβαλλαν αλλαγές της στιγμής ακόμα και μεσούσης της ομιλίας, αντιλαμβανόμαστε . Από τα στοιχεία αυτά μπορούμε να αντιληφθούμε το μέγεθος της δυσκολίας και της επιτυχίας του επιχειρήματος, αλλα αλλά και της ρητορικής δεινότητας του μεγάλου άνδρα, εξού και η προσωνυμία ως σήμερα « ''"Χρυσόστομος »"''.

H θεολογία του στρέφεται κυρίως γύρω απο από το '''ακατάληπτο''' και '''απρόσιτο''' της '''θείας φύσεως''', το απολυτρωτικό έργο του [[Χριστός|Χριστού]], τα χαρίσματα του [[Άγιο Πνεύμα|Αγίου Πνεύματος]], το μυστήριο της Εκκλησίας, την αξία του ανθρώπου ως υπάρξεως προορισμένης για την αιωνιότητα, τη μέλλουσα κρίση. Οι πρώτιστοι όμως στόχοι είναι κυρίως ηθικοδιδακτικοί και ποιμαντικοί.

Η φιλολογική έρευνα αποκαλύπτει στα συγγράμματα του Χρυσοστόμου, άφθονα '''Καππαδοκικά''' στοιχεία, πολλά εκ των οποίων είναι και εκ πρώτης όψεως εμφανή. Μολονότι έχει βεβαίως δική του σκέψη και δικό του τρόπο εκφράσεως, ο οποίος είναι ανεπανάληπτος, πολύ συχνά ενεπνέετο απο από τους Καππαδόκες στην εκλογή και παρουσίαση των θεμάτων.

Επι Επί του προκειμένου θέματος ο Χρυσόστομος χαρακτηρίζεται θεολογικά απο από πολλούς δυτικούς ερευνητές συνήθως ως γνήσιος [[Αντιοχειανή Θεολογική Σχολή|Αντιοχειανός]], αν και μετά από πρόσφατες έρευνες κατεβλήθη προσπάθεια να χαρακτηρισθεί ως Αλεξανδρινός. Αντίθετα οι περισσότεροι ερευνητές της ανατολικής σχολής κρίνουν πως δεν είναι ούτε το ένα, ούτε το άλλο, διότι συνδυάζων τους δύο όρους — ένωση και συνάφεια — ακολουθεί δική του γραμμή «τή «''τή γάρ ενώσει και τη συναφεία έν εστιν ο Θεος Λόγος και ή σάρξ, ου συγχύσεως γενομένης τών ουσιών, αλλά ενώσεως άρρητον τινός και αφράστου»αφράστου''». Στην [[Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος|Δ' οικουμενική σύνοδο]] [[Χαλκηδόνα|της Χαλκηδόνος]] [[451]] το χωρίο αυτό μαζί με κείμενα άλλων πατέρων προσήχθη ως απόδειξη της '''ομοουσιότητος''' του Χριστού ταυτοχρόνως και με τον Πατέρα και με τους ανθρώπους.

Είναι χαρακτηριστικό οτι ότι παρότι ζούσε σε μια ταραγμένη και ετερόκλητη εποχή μπορεί να σημειώσει κανείς ότι πολλά μεταγενέστερα αντι-Γραφικά στοιχεία ενώ δεν γνωρίζει την τροπή που θα λάβουν, παίρνει σαφή θέση. Όπως την κατ’ιδίαν εξομολόγηση σε ιερέα, την προσφώνηση της Παρθένου Μαρίας ως Θεοτόκου, την απόδοση τιμής στα λείψανα, τη διενέργεια θαυμάτων από εικόνες και άλλα όπως το πρωτείο του Πάπα και ο αριθμός των μυστηρίων.

Ο Ιερός Χρυσόστομος απο από την αρχή της συγγραφικής του δράσης, μέχρι και το τέλος , είχε διασαφηνίσει τη στάση του, απέναντι στην Ελληνική φιλοσοφία των Ελλήνων, δηλαδή έσυρε σύρωντας διαρκώς μία διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στον τρόπο σκέψης των φιλοσόφων και της Εκκλησίας. Αυτό έγινε αναγκαίο αφενός διότι διαρκώς φιλοσοφικές θεωρίες ενεπλέκονταν με τα Εκκλησιαστικά [[Δόγμα|δόγματα αφενώς]], δημιουργώντας [[Αίρεση|αιρέσεις]], αφετέρου διότι η Ελληνική φιλοσοφική σκέψη επηρέαζε πολλούς Χριστιανούς στον τρόπο ζωής, αφαιρώντας τη δυνατότητα να κερδίσουν την «βασιλεία ''"βασιλεία των ουρανών» οπως ουρανών"'' όπως χαρακτηριστικά έλεγεανέφερε. Δηλαδή Ουσιαστικά ο Χρυσόστομος δεν ασχολείται με το πρόβλημα της αξίας , της ωραιότητας ή της δυνάμεως της φιλοσοφίας, τα οποία σιωπηρώς δέχεται, αφού τη χρησιμοποιεί, αλλά με την ουσία τουςτης, που οδηγεί στην «απώλεια»''απώλεια''. Επίσης Ο ίδιος επίσης απορρίπτει ξεκάθαρα τις απόψεις των αρχαίων Ελλήνων περί Θεού, κόσμου, ανθρώπου και ηθικής, που είναι ξένες και ασυμβίβαστες με την διδασκαλία της Εκκλησίας. Εν τούτοις ο Χρυσόστομος επαινεί πολλές φορές φιλοσόφους όπως ο [[Σωκράτης]] και άλλους ελάσσονες φιλοσόφους όπως το [[Θηβαίος Κράτης|Θηβαίο Κράτη]] και τον [[Κυνικός Διογένης|Κυνικό Διογένη]], όταν διαπιστώνει στην ζωή τους ηθική συμπεριφορά ή περιφρόνηση προς τα υλικά αγαθά , ποτέ όμως και ποτέ για τις μεταφυσικές τους αντιλήψεις. Επίσης καυτηριάζει Καυτηριάζει τον [[Πλάτωνας|Πλάτωνα]] επειδή διότι κατά την άποψή του το πνεύμα του Έλληνα φιλοσόφου είναι φιλόυλο και αντικρούει τον [[Αριστοτέλης|Αριστοτέλη]] για το θέμα της προσιτότητος προς τον Θεό. Ο Χρυσόστομος μιλάει πάντα για το απρόσιτο και ακατάληπτο της Θεότητος. Μερίδα σύγχρονων ερευνητών πιστεύει οτι γενικά οι Πατέρες της Εκκλησίας επεδίωξαν σύζευξη και εναρμόνιση [[Χριστιανισμός|χριστιανισμού]] και [[Ελληνισμός|ελληνισμού]]. Ψάχνοντας χωρία που να το αποδεικνύουν, ανακαλύπτουν το Χρυσόστομο να καταφάσκει τους φιλοσόφους και το έργο τους<ref>Α «'''Τί ούν; κατασκάψωμεν τα διδασκαλία φησίν; ού τούτο λέγω...προσλάβοι ποτέ'''» (Πρός πιστόν πατέρα 11 PG 47, 367) και «'''Ανάγνωθι ει βούλει... αφού ο Θεός απρόσιτος και που τελευτά'''» (Εις τη β΄Θεσσαλονικείς, Ομιλία Α΄2 PG 62, 47)</ref>. Έτσι είναι ξεκάθαρο οτι αρνείται το περιεχόμενο και τις ιδέες των Ελλήνων φιλοσόφων, αλλά όχι και την ελληνική παιδεία σε οτι έχει να κάνει με την εκμάθηση της τέχνης του λόγου, της ρητορικής, των επιστημών και τον παραδειγματισμό από γεγονότα και πρόσωπα ποιητικών και άλλων κειμένων της αρχαιότηταςακατάληπτος.

Ο λόγος που τηρεί αρνητική στάση έναντι Μερίδα σύγχρονων ερευνητών πιστεύει ότι γενικά οι Πατέρες της ελληνικής φιλοσοφίας έχει ριζικό λόγο, τον οποίο εξηγεί στο υπόμνημά του στην ''Προς Ρωμαίους Επιστολή''<ref>(Oμιλία Γ΄ 1-3)</ref>. Οι άνθρωποι έλαβαν από το Θεό τη γνώση Εκκλησίας επεδίωξαν σύζευξη και την αλήθεια αλλά την κατακάλυψαν με ξύλα εναρμόνιση [[Χριστιανισμός|χριστιανισμού]] και λίθους, ώστε προήλθε ανατροπή. Αφορμή είναι η φράση του [[Απόστολος ΠαύλοςΕλληνισμός|Αποστολου Παύλουελληνισμού]] «το γνωστόν του θεού φανερόν εστίν εν αυτοίς. Ψάχνοντας χωρία που να το αποδεικνύουν, ανακαλύπτουν το Χρυσόστομο να καταφάσκει τους φιλοσόφους και το έργο τους<ref>Α «'''Τί ούν; κατασκάψωμεν τα διδασκαλία φησίν; ού τούτο λέγω...προσλάβοι ποτέ'''»<ref>(Ρωμαίους α΄19Πρός πιστόν πατέρα 11 PG 47, 367)</ref>, το οποίο κατά τον Χρυσόστομο σημαίνει οτι ο Θεός φανέρωσε τον εαυτό του μέσω της κτίσεως και της αρμονίας της, δηλαδή η κτίση περιέχει χώρο διδασκαλίας, «'''Ανάγνωθι ει βούλει... και που για την κατανόηση του ο Θεός έδωσε «νουν και διάνοια»<ref>τελευτά'''» (Εις τη β΄Θεσσαλονικείς, Ομιλία Α΄2 PG 6062, 41547)</ref>. Ο ίδιος λοιπόν είναι σαφές πως αρνείται το περιεχόμενο και τις ιδέες των Ελλήνων φιλοσόφων, δυνάμεις που άνθρωποι όχι μόνο δε χρησιμοποιούν προς σωτηρίανόμως και την ελληνική παιδεία σε ότι έχει να κάνει με την εκμάθηση της τέχνης του λόγου, αλλά τις έστρεψαν σε αντίθετη κατεύθυνση μέσω της φιλοσοφίας τουςρητορικής, μη αναγνωρίζοντας την κτίση των επιστημών και τον παραδειγματισμό από γεγονότα και την αΐδια δύναμη πρόσωπα ποιητικών και θειότηταάλλων κειμένων της αρχαιότητας.

Μολονότι αυτές υπήρξαν οι απόψεις του Χρυσοστόμου για την Ελληνική φιλοσοφία γενικά και την παιδεία ειδικά, σ'ένα σύντομο κείμενο στο τέλος της ζωής του <ref>(Οτι Ο τι εαυτό μή αδικούντα ουδείς παραβλάψαι δύναται PG 52,459-480)</ref> ανέπτυξε με βάση κυρίως πλατωνική και [[Στωικοί|στωική]] ηθικολογία την ιδέα οτι ότι τον ενάρετο και ηθικό δεν μπορεί κανεις κανείς να τον βλάψει, διότι τις αδικίες τις αντιμετωπίζει γενναία και τις εκμεταλλεύεται για την τελείωση του.

Ο Χρυσόστομος έζησε σε μια εποχή που τα μεγάλα κινήματα αιρέσεων είχαν καταπολεμηθεί απο τον [[Μέγας Βασίλειος|Μέγα Βασίλειο]], το [[Μέγας Αθανάσιος|Μέγα Αθανάσιο]], το [[Γρηγόριος Ναζιανζηνός|Γρηγόριο Θεολόγο]], το [[Γρηγόριος Νύσσης|Γρηγόριο Νύσσης]] με αποτέλεσμα να βρίσκονται σε ύφεση. Παρ'όλα αυτά το πνευματικό κλίμα της [[Αντιόχεια|Αντιόχειας]] παρέμενε ιδιαίτερα διαφοροποιημένο απο από τις απόψεις της [[Α΄ Οικουμενική Σύνοδος|Α΄ Οικουμενικής συνόδου]] της [[Νίκαια|Νίκαιας]], της οποίας ακόλουθος και πιστός τηρητής υπήρξε ο Χρυσόστομος. Γι'άυτό αυτό το λόγο δε θεολογεί τοσο τόσο όσο οι άλλοι [[Τρεις Ιεράρχες|Ιεράρχες]] περί Θεότητος και [[Αγία Τριάδα|Τριαδικότητος]], αφού θα λέγαμε πως ήταν απορροφημένος στα ποιμαντικά καθήκοντα της εποχής, χωρίς αυτό να σημαίνει οτι ότι δεν εχεί κάνει σαφείς αναφορές, αφού αισθανόταν ενιαία τη Γραφή και την παράδοση.

Στα συγγράματα του χρησιμοποιεί, για τον [[Χριστός|Χριστό]], λιγότερο συχνά το σαφή συνοδικό όρο «'''Ομοούσιος'''» και προτιμά προσφιλείς στους ημιαρειανούς και Αντιοχειανούς όρους, όπως «'''ομοιος κατα όμοιος κατά πάντα''' ή '«''απαράλλακτο έχοντα''' » ή '«''όμοιος κατα κατά την ουσία'''», προσπαθόντας προσπαθώντας να μην προκαλέσει νέες εντάσεις, μεγάλύτερη σύγχηση και μεγαλύτερη σύγχυση, προσελκύοντας τους κακόδοξους. Αυτές οι επιλογές δεν εκλαμβάμνονται εκλαμβάνονται ως απόδειξη της μη αποδοχής του περί ομοουσιότητος, καθότι είναι σαφής στην ομιλία του ''Εις Ιωαννη'' «''Τη γαρ ενώσει και τη συνάφεια εν εστιν ο Θεός, Λόγος και Σαρξ...και αφράστου''»<ref>(Ομιλία 1α, 2 PG 59, 80)</ref>, η οποία χρησιμοποιήθηκε στη Δ΄ Οικουμενική σύνοδο ως κείμενο δηλωτικό ης της ορθής υποστάσεως.

Η ανάγκη να προβεί σε αυτή την θέση, εξηγείται απο από τις κακοδοξίες όχι μόνο Φιλοσόφων αλλά και κληρικών ([[Διόδωρος Ταρσού]], [[Θεόδωρος Μοψουεστίας]]), περί της φύσεως του Χριστού. Υιοθετώντας χριστολογικές απόψεις του [[Μέγας Αθανάσιος|Μεγάλου Αθανασίου]] και Καππαδοκών θεολόγων υπερβαίνει το Αντιοχειανό κλίμα και τον ιδίως των κακοδοξούντων ([[Άρειος|Αρειανός]], [[Απολλινάριος]], [[Διόδωρος Ταρσού]] κλπ). Αναφέρει διαρκώς τον όρο «'''συνάφεια'''» και «'''ένωση'''» για τον ενσαρκωμένο Λόγο, ώστε να αποκλείει '''τροπή''' και '''σύγχυση'''. Η πρώτη σημαίνει οτι ότι η θεία φύση τρέπεται σε ανθρώπινη και η δεύτερη οτι ότι η ανθρώπινη χάνεται, απορροφάται απο από την θεία, με την οποία και συγχέεται, αποκλείοντας τα άκρα δηλαδή οτι ότι ο λόγος γίνεται άνθρωπος.

Ο Χρυσόστομος εμφανίζεται κάθετος και στο θέμα της «αναμαρτησίας» «''αναμαρτησίας''» του Χριστού. Στην ''Εις Ρωμαίους'' ομιλία αναφέρει οτι ότι η αναμαρτησία της προσληφθήσας απο προσληφθείσας από το θείο Λόγο ανθρωπότητα, σκοπό είχε να παραμείνει αναμάρτητη και προοριζόταν να μείνει αναμάρτητη απο από τους πρωτοπλάστους. Όμως πρωτόπλαστους, κάτι που τελικά απέτυχενα συμβεί. Τώρα όμως με την ενανθρώπηση και την ανάσταση του Κυρίου η σάρκα-ανθρωπότητα φτάνει στο σκοπό της στην αναμαρτησία και την αθανασία.

Οι ομιλίες και τα ζητήματα που πραγματεύτηκε ο Ιερός Χρυσόστομος σε δογματικό επίπεδο, υπήρξαν θέμα έντονης έρευνας και προβληματισμού απο από τη σύγχρονη θεολογία. Αυτό συμβαίνει διότι υπάρχουν κείμενα τα οποία διασώζονται (η αυθεντικότητα τους είναι επιβαιβεωμένηεπιβεβαιωμένη), και φαίνεται να εκφράζει απόψεις περί '''σχίσματος''' των εκκλησιών και '''πρωτείων''' των Αποστόλων. Επίσης όπως όλοι οι μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας είναι σαφής για την φύση του προσώπου του Ιησού Χριστού.

Αυτό το οποίο τονίζει είναι οτι ότι προέχει η ενότητα της πίστης και του δόγματος , γιατι διότι διαρκώς κινδυνεύει αυτή να διασπαστεί απο από κακοδοξίες <ref>(Εις Α΄Κορινθ. Ομιλια Α΄1 PG 61,13)13_</ref>. Η ένωση αυτή συντελείται απο από την συμμετοχή όλων στην '''[[Θεία Ευχαριστία''']], και τη συμμετοχή όλων στον ίδιο «'''άρτο'''»<ref>( PG 61, 100 )</ref>. Πρέπει, αναφέρει, όλα τα μέλη των κατά τόπους εκκλησίωνεκκλησιών, από τις [[Ινδία|Ινδίες]] μέχρι και την [[Ρώμη]]<ref>( PG 59, 361-2 )</ref> να αισθάνονται «έν «''έν σώμα και πνεύμα» πνεύμα''» και οτι ότι έχουν την ίδια πίστη και να μήν μην ενδίδουν στις κακοδοξίες και τις αιρέσεις που διασπούν την αληθινή ταυτότητα της μίας και μοναδικής αληθινής εκκλησίας<ref>( Απ. Παύλος, Προς Κορινθίους )</ref>, διότι η αληθινή θεία χάρη υπάρχει «'''μόνο'''» όταν και όπου όλοι στηρίζονται στο αυτό «'''θεμέλιο'''» και αυτή «'''πίστη'''»<ref>( PG 61, 72 )</ref>, όταν « ''δειχθώμεν πάντες μία πίστιν έχοντες ''»<ref>( PG 62, 83 )</ref>. Η πίστη σε αίρεση και σαθρό δόγμα δεν μπορεί να μεταστραφεί προς νίκης της αιωνίου ζωής ακόμα και αν «μαρτυρίου αίμα» «''μαρτυρίου αίμα''» παραδοθεί, χαρακτηριστικά λέγει.<ref>( PG 62, 85 )</ref>.

Το άλλο ζήτημα στο οποίο λαμβάνει θέση είναι το '''πρωτείο'''. Ο Χρυσόστομος αναφέρει σαφώς την υπεροχικότητα έναντι των υπολοίπων Αποστόλων λόγω πίστεως και πνευματικού επιπέδου του Αποστόλου Πέτρου<ref>(Εις Ρωμαίους, Ομιλία ΛΑ 4 G 60,672)</ref>. Είναι σαφής όμως και στα πιστεύω περί πρωτείου , σε σχέση με την έννοια που του αποδίδει η Ρωμαιοκαθολική εκκλησία, όπως αυτό εκφράζεται απο από τις ομιλίες του<ref>(Εις Γαλάτας Ομιλία Β΄3 PG 61, 63 και Γαλάτας, κεφ. Α΄11 PG 61, 631-2 ). Αναφέρει (...Μετά τοσαύτα και τοιαύτα κατορθώματα (Παύλος), μηδέν Πέτρου δεόμενος, μηδέ τίς εκείνου φωνής, αλλ'ισότιμος ών αυτώ, όμως απέρχεται είς Πέτρον...)</ref> που , αφού χαρακτηρίζει τους Αποστόλους «'''ομότιμους'''» και εξηγεί την συμπεριφορά του [[Απόστολος Παύλος|Παύλου]] προς τον [[Απόστολος Πέτρος|Πέτρο]], όταν πρώτος τον επισκέπτεται στα [[Ιεροσόλυμα]], λέγοντας οτι ότι δεν είναι κατώτερος αλλά τουλάχιστον «ισότιμος»«''ισότιμος''». Ένα ακόμα στοιχείο που παραθέτει μιλώντας για τη μη ύπαρξη Πρωτείου είναι οτι ότι όταν ο [[Χριστός|Xριστός]] ανέφερε οτι ότι θα οικοδομήσει πάνω στον Πέτρο την Εκκλησία, το ανέφερε για την ομολογία του και οχι όχι για το πρόσωπο. «'' Τώ γούν Πέτρω ειπών «μακάριος "μακάριος ει Σίμων Βάρ Iωννά» Iωννά" και επαγειλάμενος τα θεμέλια της Εκκλησίας, επί της '''ομολογίας''' αυτού καταθήσεται''»<ref>( Εις Γαλάτας, Ομιλία Α΄1 G 61, 611 )</ref>. Τέλος σε οτι ότι αφορά το Πρωτείο αναφέρει οτι ότι οι Απόστολοι χειροτονήθηκαν άρχοντες της Οικουμένης και όχι ενός τόπου ή Έθνους<ref>(Οτι Ο τι χρήσιμος η τών Γραφών ανάγνωσις, Γ 4 PG 51,93)</ref> και διερωτάται γιατί δεν «έλαβε» «''έλαβε''» τον θρόνο των [[Ιεροσόλυμα|Ιεροσολύμων]] ο Πέτρος αλλά ο [[Ιάκωβος ο αδελφόθεος|Ιάκωβος]], εξηγώντας πως τον χειροτόνησε «της ο ίδιος εχρίσθη «''της οικουμένης διδάσκαλο»διδάσκαλος»<ref>( Εις Ιωαννη Ομιλία ΠΗ 1 PG 59.480)</ref>.

Αυτό που πάντα κηρύσει κηρύσσει και γι'αυτό το λόγο διεξάγει μεγάλη συγγραφική προσπάθεια είναι οτι ότι οι γραφές περιέχουν βάθος και αλήθειες οι οποίες είναι κρυμμένες πίσω απο από δηλωτικό των σημαινόμενων λέξεων. Αυτό όμως πάντα, σύμφωνα με το Χρυσόστομο, γίνεται μέσω του φωτισμού του Αγίου Πνεύματος. Ο Χρυσόστομος ισχυριζόταν ότι η [[Παλαιά Διαθήκη]] αποτελούσε τον τύπο και όχι την αλήθεια, γι'αυτό το λόγο έχουμε γραπτές εντολές, ενώ στην [[Καινή Διαθήκη]] έχουμε νόμο γραμμένο στις καρδιές των ανθρώπων, υπονοώντας ξεκάθαρα τη λειτουργία του [[Άγιο Πνεύμα|Αγίου Πνεύματος]] ως «''παρακλήτου''» και βοηθού στην ερμηνεία του νόμου του Θεού.

Ο Πιο συγκεκριμένα ο Χρυσόστομος ισχυριζόταν οτι εισάγει την έννοια «''συγκατάβασις''», δηλαδή ότι η [[Παλαιά Διαθήκη]] αποτελούσε τον τύπο γλώσσα και όχι η γραφή δεν είναι ανάλογα προς τη φύση του Θεού, αλλά προς τα πεπερασμένα όρια του ανθρώπου. Έτσι εξηγεί την αλήθειαποικιλία βιβλικών σχημάτων, τη ανάγκη «''θεοπρεπούς''» κατανοήσεως αυτών, γιμέσω του κεκρυμμένου βάθους που περιέχεται σε λέξεις και φράσεις. Μάλιστα στην ομιλία 'αυτό 'Εις Τίτον'' φαίνεται, ότι η συγκατάβαση αυτή αποφασίζεται από το λόγο έχουμε γραπτές εντολέςΘεό, ενώ στην [[Καινή Διαθήκη]] έχουμε νόμο γραμμένο στις καρδιές αλλά το σχήμα που θα λάβει έγκειται από το συντάκτη και την «''αδυναμία''» των ανθρώπωνπαραληπτών προς κατανόηση. Έτσι δίνει απάντηση σε όλους εκείνους που θεωρούσαν τη γλώσσα «''μυθική''», ότι δηλαδή δε ανταποκρίνεται σε αληθινά γεγονότα, ο ίδιος όμως απέκρουε κάθε παρόμοιο ισχυρισμό. Ο λόγος, υπονοώντας ξεκάθαρα τη λειτουργεία του [[Άγιο Πνεύμα|Αγίου Πνεύματος]] ως που δινόταν αυτή η «''συγκατάβαση'παρακλήτου'» κατά το Χρυσόστομο, συντελείτε ένεκα της «''Θείας Οικονομίας''» , που προϋποθέτει την αδυναμία του ανθρώπου να δεχθεί χωρίς προετοιμασία την αποκαλυπτόμενη αλήθεια, έτσι εξηγεί και βοηθού στην ερμηνεία του νόμου του Θεούτην ασάφεια των «''Κυριακων''» λόγων, να δηλώσει στους Ιουδαίους την ισότητα προς τον πατέρα και δικαιολογεί την μερικότητα της αποκαλυπτόμενης αλήθειας.

Πιο συγκεκριμένα ο Χρυσόστομος εισάγει την έννοια «'''συγκατάβασις'''», δηλαδή οτι η γλώσσα και η γραφή δεν είναι ανάλογα προς τη φύση του Θεού, αλλά προς τα πεπερασμένα όρια του ανθρώπου. Έτσι εξηγεί την ποικιλία βιβλικών σχημάτων, τη ανάγκη «θεοπρεπούς» κατανοήσεως αυτών, μέσω του κεκρυμμένου βάθους που περιέχεται σε λέξεις και φράσεις. Μάλιστα στην ομιλία ''Εις Τίτον'' φαίνεται, οτι η συγκατάβαση αυτή αποφασίζεται από το Θεό, αλλά το σχήμα που θα λάβει έγκειται από το συντάκτη και την «'''αδυναμία'''» των παραληπτών προς κατανόηση. Έτσι δίνει απάντηση σε όλους εκείνους που θεωρούσαν τη γλώσσα «'''μυθική'''», οτι δηλαδή δε ανταποκρίνεται σε αληθινά γεγονότα, ο ίδιος όμως απέκρουε κάθε παρόμοιο ισχυρισμό. Ο λόγος, που δινόταν αυτή η «συγκατάβαση» κατά τον Χρυσόστομο, συντελείτε ένεκα της «'''Θείας Οικονομίας'''», που προυποθέτει την αδυναμία του ανθρώπου να δεχθεί χωρίς προετοιμασία την αποκαλυπτόμενη αλήθεια, έτσι εξηγεί και την ασάφεια των «Κυριακων» λόγων, να δηλώσει στους Ιουδαίους την ισότητα προς τον πατέρα και δικαιολογεί την μερικότητα της αποκαλυπτόμενης αλήθειας. Ένας ακόμα απο από τους ισχυρισμούς του είναι, οτι ότι οι Γραφές όχι μόνο είναι θεόπνευστες αφού το «χερι «''χέρι του θεού» Θεού''» καθοδηγεί τους συγγραφείς τους να γράψουν, αλλά και οτι ότι τα βιβλικά χωρία, περιέχουν το απόλυτα αναγκαίο και κατεπείγον. Δηλαδή περιγράφουν τόσα απο από τη δράση του Κυρίου κι εξηγούν την αλήθεια τόσο, ώστε να δίνει αυτό που είναι απαραίτητο για τη σωτηρία των ψυχών. Ακόμα τονίζει οτι ότι το «'''σημαίνον'''» δεν ταυτίζεται με το «'''σημαινόμενον'''», όπως η αναλυτική φιλοσοφία θέλει, αλλα αλλά το σημαίνον είναι στη θεολογία μόνο δηλωτικό της αλήθειας. Επίσης αναφέρει οτι ότι η «λέξη» είναι σημαντική και δηλωτική της αλήθειας αλλά όχι περιεκτική, μιας και το βάθος της είναι ανεξάντλητο.

Ο στόχος του ήταν να οικοδομήσει νέα θεμέλια στη ζωή των Χριστιανών και εί δυνατόν και σε ευρύτερες ομάδες κατοίκων. Αντιλαμβανόταν την ανάγκη για μια αναμορφωτική προσπάθεια που θα επέφερε ηθική ανύψωση. Η αναμόρφωση της κοινωνίας και η οικοδόμηση της πάνω στο ευαγγέλιο προϋποθέτουν καταπολέμηση φαινομένων ακολασίας κι κοινωνικοοικονομικής αδικίας. Η ασέλγεια, ο γυμνισμός, η εκπόρνευση στα θέατρα και η παντός είδους εκμετάλλευση έπρεπε να παραμερισθούν. Αυτό ήταν δυνατό να γίνει αν αποφάσιζαν οι άνθρωποι να ζήσουν διαφορετικά. Αυτής της αλλαγής φορέας προσπάθησε να γίνει και ο Χρυσόστομος δίδοντας τα θεσμικά θεμέλια. Γι' αυτο μολονότι περισσότερο απο από κάθε τι, ενδιαφέρεται και μιλάει για τα ζητήματα ήθους και ηθικής, δεν αποβαίνει ηθικολόγος και ηθικιστής. Έτσι αποβαίνει ο κατ'εξοχήν θεολόγος του καθημερινού βίου του πιστού. Η ευρεία έκλυση των ηθών, η κοινωνική αδικία την εποχής βρίσκουν κατά Χρυσόστομο ένα ισχυρό αντίποδα, την οσιακή - ασκητική ζωή, ενώ τονίζει πως η προέλευση του κακού κατά οφείλεται στο φρόνημα της σαρκός και στην προς το κακό κίνηση της προαιρέσεως - βουλήσεως και όχι στην ουσία - υπόσταση καθεαυτήν του ανθρώπου<ref>(PG 60, 516)</ref>.

Το ακριβέςΕνδεικτικό της ηθικής της Εκκλησίας, που φορέας της υπήρξε ο Χρυσόστομος και που θα ήθελε να εφαρμοστεί, είναι τα πιστεύω τουπερί γάμου, εγκρατείας και παρθενίας. Πίστευε ότι οι πιστοί θα θεμελιωθούν πράγματι στους κόλπους της εκκλησίας αν εγκαταλείψουν τις υπάρχουσες θεσμοθετημένες μορφές κοινωνικής ζωής. Προσπάθησε μέσα από το γάμο και την ηθικοοικονομική του διδασκαλία να ανυψώσει το επίπεδο της ηθικής ζωής από το επίπεδο των εθνικών στο χριστιανικό επίπεδο, σχετικά με τη ουσία μέσω ενάρετου βίου στα πλαίσια της κακίας βρίσκεται στην πραγματεία οικογένειας και του μοναχισμού. Εξ'ου και χαρακτηρίζει την παρθενία «''Αυτόθιαγγελικό''<ref>(PG 60» βίο, 516)</ref>, που αναφέρει οτι κακία αλλά από την άλλη λέγει πως ο έγγαμος βίος είναι κάτι δυσκολότερο και περιέχει μεγαλύτερο «μισθό». Ο γάμος πληροφορεί ότι είναι φρόνημα σαρκός που οφείλεται στην προς το κακό κίνηση της προαιρέσεως - βουλήσεως αντίδοτο στα πάθη και όχι την πορνεία, ενώ στην ουσία - υπόσταση καθεαυτήν του ανθρώπου. Δίνοντας το στίγμα εγκράτεια βρίσκεται η λύση της προελεύσεως του κακούαποκοπής των κακών προαιρέσεων.

Ενδεικτικό της ηθικής της Εκκλησίας, που φορέας της υπήρξε ο Χρυσόστομος και που θα ήθελε να εφαρμοστεί, είναι τα πιστεύω του περί γάμου, εγκρατείας και παρθενίας. Πίστευε οτι οι πιστοί θα θεμελιωθούν πράγματι στους κόλπους της εκκλησίας αν εγκαταλείψουν τις υπάρχουσες θεσμοθετημένες μορφές κοινωνικής ζωής. Προσπάθησε μέσα απο το γάμο και την ηθικοοικονομική του διδασκαλία να ανυψώσει το επίπεδο της ηθικής ζωής απο το επίπεδο των εθνικών στο χριστιανικό επίπεδο, μέσω ενάρετου βίου στα πλαίσια της οικογένειας και του μοναχισμού. Εξ'ου και χαρακτηρίζει την παρθενία «αγγελικό» βίο, αλλά απο την άλλη λέγει πως ο έγγαμος βίος είναι κάτι δυσκολότερο και περιέχει μεγαλύτερο «μισθό». Ο γάμος πληροφορεί οτι είναι το αντίδοτο στα πάθη και την πορνεία, ενώ στην εγκράτεια βρίσκεται η λύση της αποκοπής των κακών προαιρέσεων. Το επίπεδο που θέτει τον πήχη ο Χρυσόστομος φαίνεται καθαρά απο από την ενστέρνηση του «Κυριακού» «''Κυριακού''» λόγου, οτι ότι παρθενία δεν είναι μονο μόνο η μη συνεύρεση αλλά ακόμα και η σκέψη μπορεί να χαρακτηρηστεί «συνουσία»«''συνουσία''». Δηλαδή η παρθενία δεν περιορίζεται μόνο σε σαρκική μίξη. Χαρακτηριστικό της ευαισθησίας του είναι τα κηρύγματα περί ελεημοσύνης, στα οποία αναφέρει ξεκάθαρα οτι ότι οι άσπλαχνοι και ανελεήμονες δεν θα δουν την «βασιλεία «''βασιλεία των ουρανών» ουρανών''» καθότι και αυτοί με βάση την ευαγγελική περικοπή<ref>(κατα Ματθαίον , Μακαρισμοί)</ref>, δε θα ελεηθούν. Ένα ακόμα θέμα το οποίο έθετε ήταν η ισότητα των φύλων. Θεωρούσε εσφαλμένη την αντίληψη ανωτερότητας του ανδρικού φύλου, χρησιμοποώντας όρους όπως «'''ισότητα'''», «'''ομότιμος'''», «'''εκ της ουσίας'''». Πάντα όμως τόνιζε τη διαφορά των ρόλων ένεκα της ειρηνικής συμβίωσης τους.

Η κριτική του Χρυσοστόμου, κατά των [[Ιουδαίοι|Ιουδαίων]], προκάλεσε έντονη αντίδραση σε μερίδα συγγραφέων, ο οποίοι θεωρούσαν τον Χρυσόστομο σκληρό αντισημίτη. Βέβαια ο Χρυσόστομος συνεχίζει μια παράδοση από αρχής του Χριστιανισμού, με επιθέσεις κατά των Ιουδαίων με κυριότερους εκφραστές τον [[Ιουστίνος|Ιουστίνο]], [[Απελλής|Απελλή]], [[Τερτυλλιανός|Τερτυλλιανό]], τον [[Μέγας Αθανάσιος|Μέγα Αθανάσιο]] και τους Καππαδόκες ιεράρχες. Ο Χρυσόστομος αναφέρεται κατά των Ιουδαίων σε 8 ομιλίες του και καταφέρεται σε βάρος τους με σκληρές εκφράσεις και ασκεί έντονη κριτική των τελετών, των εθίμων και του λατρευτικής τους ακολουθίας. Η κριτική αυτή θεωρείται εφάμιλη εφάμιλλη σε σκληρότητα με τη συμπεριφορά των [[Προφήτες|προφητών]] και του [[Χριστός|Χριστού]] κατά των [[Ιουδαίοι|Ιουδαίων]].

Οι λόγοι που οδήγησαν τον ιερό Χρυσόστομο Η κριτική αυτή θεωρείται εφάμιλλη σε σκληρότητα με τη συμπεριφορά των [[Προφήτες|προφητών]] και τους άλλους ιεράρχες να ασκήσουν τόσο σκληρή κριτική του [[Χριστός|Χριστού]] κατά των [[Ιουδαίοι|Ιουδαίων]], αφορά την έντονη προσπάθεια εναγκαλισμού σε επίπεδο λατρευτικό - θρησκευτικό, που θεωρούσε οτι είχε στόχο προσυλητιστικό και τελικά οδηγούσε στην απομάκρυνση απο τον αληθινό Θεό και το σωτήριο μήνυμα του Χριστού. Παρατηρούμε στις ομιλίες του, οτι σημαντικός λόγος κριτικής ο Χρυσόστομος έχει κατηγορηθεί για τον Χρυσόστομο, αποβαίνουν οι εορτές εκφράσεις κατά των Ιουδαίωνόπως ''"οχιές"'', ''"δαίμονες"'', ''"σκυλιά"'', στις οποίες συμπαρέσυραν και τους Χριστιανούς να τελούν, παραλληλισμούς των συναγωγών με αποτέλεσμα να αδυνατούν να διαχωρίσουν τη μεγάλη αντίθεση του μηνύματος των δυο θρησκειών''"πορνεία''"<ref>( Κατά Ιουδαίων Α΄ 1 PG 48{{cite book |author=Bratton, Susan |title=Environmental values in Christian art |publisher=State University of New York Press |location=Albany, 844 )N.Y |year=2008 |pages=162 |isbn=0-7914-7265-5 |oclc= |doi= |accessdate=}}</ref>. Άλλος λόγος κριτικής ήταν ο πλάγιος τρόπος που πολλές φορές χρησιμοποιούσαν για να προσελκύσουν Χριστιανους. Οι [[Ιουδαίοι<ref>{{cite book |Ιουδαίοι]] στην [[Αντιόχεια]] είχαν μεγάλη δύναμηauthor=Fisher, η οποία ήταν απόρεια της οικονομικής δύναμης αλλά και της εισχώρησης σε κρατικούς μηχανισμούς της ΑυτοκρατορίαςEugene J. Κατείχαν πολλές θέσεις δικαστών και δίκαζαν υποθέσεις χριστιανών|title=Interwoven destinies: Jews and Christians through the ages |publisher=Paulist Press |location=New York, οι οποίοι για να μην πέφτουν θύματα αδικιών, υπέκυπταν στις διαθέσεις των Ιουδαίων με αποτέλεσμα να ρυθμίζουν και την θρησκετική έκφανση της ζωής τουςNY |year=1993 |pages=68 |isbn=0-8091-3363-6 |oclc= |doi= |accessdate=}}</ref>.

Ο κυριότερος λόγος όμως αντίθεσής Στην πραγματικότητα, ο Χρυσόστομος το δηλώνει, ότι υπενθυμίζει τις κρίσεις κατά του Ισραήλ από τον προφήτη Ιερεμία (''"όψις πόρνης εγένετό σοι, απηναισχύντησας προς πάντας"'', Ιερ. 3,3) ο οποίος, μιλώντας για την πνευματική πορνεία του λαού του με θεού, τους καλεί ταυτόχρονα σε μετάνοια για τις ειδωλολατρικές εκτροπές τους Ιουδαίους<ref>Κολιτσάρας Θ. Ιωάννης, είναι ερμηνεία της «''Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους Εβδομήκοντα'', τόμ. 5, 'θείας οικονομίαςΗ Ζωή', 3η έκδ., Αθήνα 1991, σελ. 173 (Ιερ. 3,1-9).</ref>: ''»"Από προφήτου παράγω την μαρτυρίαν· Ουκ εισίν Ιουδαίοι των προφητών αξιοπιστότεροι. Τι ουν ο προφήτης φησίν; Όψις πόρνης εγένετό σοι, δηλαδή το κατά πόσον οι γραφές εκπληρώνονται στην ύπαρξη του Ιησού Χριστούαπηναισχύντησας προς πάντας"''<ref>( Κατά Ιουδαίων Α΄ 1 Οι παρακάτω φράσεις προέρχονται από την ''PG '' 48, 845-846 )847.</ref>. Κρίνει Και συνεχίζει: :''"Ένθα δε πόρνη έστηκεν, πορνείον έστιν ο Χρυσόστομος οτι αυτή εκπληρώνεται στο πρόσωπο τόπος· μάλλον δε ουχί πορνείον και θέατρον μόνον εστίν η συναγωγή"''. Βεβαίως γνωρίζει ότι κάποιοι εναντιώνονται στα λόγια του [[Χριστός|Χριστού]] , και άρα αυτοί γι αυτό επιχειρηματολογεί λέγοντας πως, αν όσα λέει είναι δικά του λόγια, ας τον κρίνουν, όμως δεν είναι παραβάτες της θείας οικονομίας και εκτός χάριτος δικά του: ''"Ει μεν γαρ οίκοθεν αποφαίνομαι, κατάγνωθι, ει δε του Θεούπροφήτου λέγω τα ρήματα, δέξαι την απόφασιν"''. Μάλιστα επισημαίνει οτι τα ίδια έπραξαν και με Χαρακτηριστικοί επίσης είναι οι λόγοι του Ιησού Χριστού που χρησιμοποιεί ο Χρυσόστομος, ο οποίος αποκαλούσε τους προφήτες που απέκτειναν ενώ ήταν απεσταλμένοι θεού κατά τον Κυριακό λόγοομοεθνείς του ''"γεννήματα εχιδνών (οχιών)"''<ref>Κατά Ματθαίον 3, 7</ref>και ''"κύνες ( Κατα σκύλους)"''<ref>Κατά Ματθαίον Κεφ.23 )15, 26</ref>. Επίσης είναι γεγονός οτι οι Ιουδαίοι συνέπραξαν στους μεγάλους διωγμούς των Χριστιανών τους πρώτους αιώνες της εκκλησιαστικής ζωής τους και έτσι γίνεται αντιληπτό οτι οι Χριστιανοί είχαν βιώσει δύσκολες καταστάσεις απο τους Ιουδαίους και η φήμη των διωκτών των Χριστιανών ακόμα παρέμενε.

Για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε τελικά αν ήταν αντισημίτης Στην πραγματικότητα ο ''Χρυσόστομος θα πρέπει να ανατρέξουμε στις αναφορες στα κείμενά του'' ''"εξεφώνησε κατά των Ιουδαίων πέντε λόγους... Εκεί ρίχνοντας μια πιο εμπεριστατωμένη ματιά αντιλαμβανόμαστε οτι η επιθετική αυτή συμπεριφορά έχει να κάνει όχι με κάποια εγκατεστημένη ιδεοληψία του Χρυσοστόμουαπό αντιπάθεια προς τον ιουδαϊσμό, αλλά επειδή οι Ιουδαίοι μαζί με τον κατεξοχήν στόχο που θέτει ο [[Χριστός]]<ref>Στυλιανός Παπαδόπουλος (Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Τόμος Β, σελίδα 254</ref>τους Εθνικούς επιδρούσαν επί των Ελλήνων χριστιανών της Αντιόχειας. Τη σωτηρία Ήταν καθήκον του ανθρώπου. Έτσι στο Κατά Ιουδαίωνιερού Χρυσοστόμου ν' αποκρούσει τις επιδράσεις αυτές"''<ref>(Kατά Ιουδαίων Α΄ 1 PG 48Φούγιας Γ. Μεθόδιος, 884)</ref> γίνεται εμφανές οτι ο ίδιος δεν καταφέρεται σε βάρος τους γιατί έχει προγραμματική ιδεολογική αντίθεση με τους Ιουδαίους, αλλά ενσκύπτει στο πρόβλημα μόλις αυτό προκύπτει, απο τη συμπεριφορά που προκάλεσαν, περιτριγυρίζοντας Χριστιανούς. Δηλαδή ομιλεί με τέτοιο τρόπο για να προστατέψει. Οι σκληρές εκφράσεις όπως «'''άθλιοι'Ελληνισμός & Ιουδαϊσμός''», «'''δείλαιοι'''»έκδ. 2η, «'''άρπαγες'''»Λιβάνης, «'''πλεονέκτες'''»<ref>( Κατά Ιουδαίων Δ΄ 1 PG 48Αθήνα 1995, 871 )σελ. 222-223.</ref> έχει να κάνει με τη συμπεριφορά απέναντι στο [[Χριστός|Χριστό]] ο οποίος τους αποκαλύφθηκε και αυτοί του συμπεριφέρθηκαν το γνωστό τροπο. Και αναρωτιέται « τι αθλιότερον τούτου; ». Επίσης στο ίδιο κείμενο φέρεται να μη ζητάει κανενός είδους δίωξη ή μίσος, αλλά να μη συμμερίζονται τη θρησκευτική ζωή τους. Επίσης είναι αληθές οτι κατά γενική ομλογία η γλώσσα του Χρυσοστόμου ήταν σκληρή αντίστοιχα και για τους [[Αρειανισμός|Αρειανούς]], τους [[Ανόμοιοι|ανομοίους]], τους [[Γνωστικοί|γνωστικούς]] αλλά και τους πλουσίους και άρχοντες που έκαναν έκλυτο, προκλητικό βίο. Άρα θα αμπορούσαμε να ισχυριστούμε οτι οι Ιουδαίοι δεν χρίζουν ειδικής « μεταχείρισης » όπως ισχυρίζονται κάποιοι συγγραφείς, αλλά σε κάθε ομάδα ή έτερη δογματική αντίληψη η οποία αντιτίθεται στο « νόμο του Θεού » έχει παρόμοια αντιμετώπιση .

===Περί εξουσίας, αρχόντων και πλούτου=Συμπεράσματα====  Για το γεγονός όμως της χρήσης αποσπασμάτων από τις ομιλίες του για άλλους σκοπούς δεν ευθύνεται ο Χρυσόστομος. Καταρχάς οι ομιλίες αυτές δεν ήταν στην πραγματικότητα κατά των εβραίων, αλλά κατά των ιουδαϊζόντων χριστιανών οι οποίοι είχαν παρασυρθεί σε σημείο που να συμμετέχουν σε εορτασμούς στις συναγωγές<ref>''"...his eight sermons—traditionally called Against the Jews—are not really addressed to the Jews, but to these Christian “Judaizers”...these Christians took part in the Jewish festival celebrations in the synagogue"'' (Oskar Skarsaune, ''In the Shadow of the Temple - Jewish Influences on Early Christianity'', Downers Grove, InterVarsity Press, 2002, σελ. 436-437).</ref>. Επίσης, είχαν θρησκευτικό-τυπολογικό περιεχόμενο και όχι φυλετικό-ρατσιστικό<ref>''"In my view, the patristic texts that appear to modern readers to be anti-Semitic in most cases have a typological reference and are based on a specific approach to the interpretation of Scripture—the analogy of faith—which assesses each particular text in relation to the whole trend of the history of revelation and which views the difference between Jew and Gentile under christological assumptions and not merely as a matter of genetics or race. Even in their harshest strictures against Judaizing threats to the gospel, they did not consider Jews as racially or genetically inferior people, as modern anti-Semites are prone to do"'' ("On Misogyny and Anti-Semitism", ''ACCS Introduction and Bibliographic Information'' (Ancient Christian commentary on Scripture), Downers Grove, InterVarsity Press, 2005, σελ. xxv.</ref> ενώ, επιπλέον, ο Χρυσόστομος ''"δεν συνιστούσε το μίσος και την προσωπική αποστροφή"'' και άρα ''"δεν διαπνεόταν από κανένα είδος αντισημιτισμού, όπως τον κατηγορούν"''<ref>Μεταλληνός Δ. Γεώργιος, ''Παγανιστικός Ελληνισμός ή Ελληνορθοδοξία;'', 3η έκδ., Αρμός, 2003, σελ. 82.</ref>. Μιλάει, ''"όχι διότι έχει προγραμματική ιδεολογική αντίθεση προς τους ιουδαίους, άλλα μόλις προκύπτει το ποιμαντικό πρόβλημα στο γεγονός που δείχνει ότι αιτία των Ομιλιών του δεν είναι ο αντισημιτισμός"''<ref>Μεταλληνός, ό.π.</ref>.

Το φαινόμενο της εξουσίας:''"Μηδέ θαυμάσητε, πολιτικής - κοσμικής αλλά ει αθλίους εκάλεσα τους Ιουδαίους. Όντως γαρ άθλιοι και ιερατικήςταλαίπωροι, εξηγείται εύκολα στο πλαίσιο τοσαύτα από των ουρανών αγαθά εις τας χείρας αυτών ελθόντα απωσάμενοι και ρίψαντες μετά πολλής της όλης θεολογικής σκέψης του Χρυσοστόμουσπουδής. Συνιστά και αυτή, όπως Ανέτειλεν εκείνοις πρώιμος ο γάμος αποτέλεσμα της πτώσεως. Η εξουσία αποβαίνει πρόβλημα εφ'όσον προϋποθέτει άρχοντα, τον οποίο εκμαυλίζει η αίσθηση της υπεροχήςδικαιοσύνης ήλιος, κακείνοι μεν απώσαντο την ακτίνα και αρχόμενο που δυσανασχετεί για την υποταγή τουεν σκότει κάθηνται... Άρα πρόβλημα είναι όχι η αφηρημένη έννοια Εκείνοι της υποταγήςρίζης της αγίας ήσαν κλάδοι, αλλα ο άνθρωπος που έχει την ευθύνη να άρχει ή που οφείλει να υποτάσσεταιαλλ εξεκλάσθησαν. Σύμφωνα με τις γραπτές που πηγές που έχει εξακριβωθεί η πιστότητα Εκείνοι τους, πιστεύει οτι η απομάκρυνση των πρωτοπλάστων απο προφήτας ανέγνωσαν εκ πρώτης ηλικίας και τον Θεό προκάλεσε την «'''πνευματική διάσπαση'''», «'''την εσωτερική αντινομία'''», που εκδηλώνεται μεταξύ ανθρώπων με '''αντιπαλότητα''', '''διαμάχες''' και '''πολέμους'''προφητευθέντα εσταύρωσαν.. Η αντιπαλότητα οδηγεί στην επιβολή του ενός στον άλλο, διότι λησμονείται ένεκα της αμαρτίας, οτι οι άνθρωποι είναι όλοι ομότιμοι μεταξύ τους<ref>( Εις Ρωμαίους, ομιλία ΚΓ 1, PG 60, 615 )</ref>. Στο ίδιο ζήτημα επίσης τονίζει με κάθε τρόπο οτι η '''φυσική''' και '''θεία τάξη'''Δια τούτο άθλιοι, στην οποία είναι θεμιτό το '''άρχειν''' ότι τα πεμφθέντα αυτοίς αγαθά αρπαζόντωνν έτερων και το '''άρχεσθαι'''προς εαυτούς επισπωμένων, δεν αναιρεί την αυτοί διεκρούσαντο"'''ομοτιμία''' μεταξύ των ανθρώπων. Το να υπακούει ο πολίτης τον πολιτικό άρχοντα ή ο διάκονος τον Πρεσβύτερο δεν σημαίνει οτι ενώπιον θεού κάποιος είναι κατώτερος απο τον άλλο<ref>( PG 62, 531. PG 49, 82 )</ref>.

Το φαινόμενο της εξουσίας, πολιτικής - κοσμικής αλλά και ιερατικής, εξηγείται εύκολα στο πλαίσιο της όλης θεολογικής σκέψης του Χρυσοστόμου. Συνιστά και αυτή, όπως ο γάμος αποτέλεσμα της πτώσεως. Η εξουσία αποβαίνει πρόβλημα εφόσον προϋποθέτει άρχοντα, τον οποίο εκμαυλίζει η αίσθηση της υπεροχής, και αρχόμενο που δυσανασχετεί για την υποταγή του. Άρα πρόβλημα είναι όχι η αφηρημένη έννοια της υποταγής, αλλά ο άνθρωπος που έχει την ευθύνη να άρχει ή που οφείλει να υποτάσσεται. Σύμφωνα με τις γραπτές πηγές που διαθέτουμε, πιστεύει ότι η απομάκρυνση των πρωτοπλάστων από τον Θεό προκάλεσε την «''πνευματική διάσπαση''», «''την εσωτερική αντινομία''», που εκδηλώνεται μεταξύ ανθρώπων με ''αντιπαλότητα'', ''διαμάχες'' και ''πολέμους''. Η αντιπαλότητα οδηγεί στην επιβολή του ενός στον άλλο, διότι λησμονείται ένεκα της αμαρτίας, ότι οι άνθρωποι είναι όλοι ομότιμοι μεταξύ τους<ref>( Εις Ρωμαίους, ομιλία ΚΓ 1, PG 60, 615 )</ref>. Στο ίδιο ζήτημα επίσης τονίζει με κάθε τρόπο ότι η ''φυσική'' και ''θεία τάξη'', στην οποία είναι θεμιτό το ''άρχειν'' και το ''άρχεσθαι'', δεν αναιρεί την ''ομοτιμία'' μεταξύ των ανθρώπων. Το να υπακούει ο πολίτης τον πολιτικό άρχοντα ή ο διάκονος τον Πρεσβύτερο δεν σημαίνει ότι ενώπιον Θεού κάποιος είναι κατώτερος από τον άλλο<ref>( PG 62, 531. PG 49, 82 )</ref>. ====Πλούτος και εργασίαΆρχοντες====

Τα κοινωνικοπολιτικά δεδομένα στην [[Αντιόχεια]] ====Πλούτος και στην [[Κωνσταντινούπολη]], δημιουργούσαν πολλά διλήματα στα στους Χριστιανούς. Αυτοί γνώριζαν γενικά οτι πρέπει να ζήσουν σύμφωνα με το [[Ευαγγέλιο]], που όμως απαιτούσε υπέρβαση των δομών της κοινωνίας και του τρόπου σκεψης της εποχής, κάτι που ήταν εξαιρετικά δύσκολο και προυπόθετε βαθιά πίστη, τόλμη και γνώση. Η υπερτίμηση των υλικών αγαθών και ο ονειδισμός της εργασίας αποτελόυσαν κυρίαρχη αντίληψη, σε μία πόλη 500.000 κατοίκων, που περιείχε 100.000 χριστιανούς, πολλοί από τους οποίους ήταν ευκατάστατοι. Μέλημά του ήταν να δείξει οτι η εργασία δεν είναι «όνειδος»<ref>( Εις το ασπάσθαι Πρισκίλλαν... Α΄5 PG 51, 193 )</ref>. Έτσι αναζητάει το βαθύτερο λόγο της εργασίας και δίνει κίνητρα αναφέροντας οτι η εργασία όχι μόνο δεν είναι αρνητικό, δεν είναι όνειδος, αλλά είναι θετικό και συνιστά «'''νουθεσία'''», «'''σωφρονισμό'''» και «'''φάρμακο'''»<ref>( Εις το ασπάσθαι Πρισκίλλαν... Α΄5 PG 51,194 )</ref> για τα '''τραύματα''' που προκαλεί η '''αμαρτία'''. Αναφέρει ακόμα ως παράδειγμα τον Παύλο που εργαζόταν χειρονακτικά ημέρα και νύχτα<ref>(Παύλου, Α΄Θεσαλονικείς)</ref>. Επίσης ο άνθρωπος αποφεύγει την αχρείωση του, καλλιεργεί πνευματικά τον εαυτό του και γίνεται χρήσιμος στο πλησιον του.====

Ο Χρυσόστομος υπερβαίνοντας οποιοδήποτε άλλον εκκλησιαστικό συγγραφέαΤα κοινωνικοπολιτικά δεδομένα στην ''Αντιόχεια'' και στην ''Κωνσταντινούπολη'', καινοτομείδημιουργούσαν πολλά διλήμματα στα στους Χριστιανούς. Αυτοί γνώριζαν γενικά ότι πρέπει να ζήσουν σύμφωνα με το [[Ευαγγέλιο]], στην προσπάθεια για σωτηρία και που όμως απαιτούσε υπέρβαση των πλουσίων αλλα δομών της κοινωνίας και την ανακούφιση των φτωχών. Θεωρεί οτι ο πλούτος είναι πράγμα άψυχο του τρόπου σκέψης της εποχής, κάτι που ήταν εξαιρετικά δύσκολο και άρα απο τη φύση του ούτε κακόπροϋπέθετε βαθιά πίστη, ούτε καλό τόλμη και γνώση. Η υπερτίμηση των υλικών αγαθών και τον τελικό χαρακτήρα δίνει ο άνθρωποςονειδισμός της εργασίας αποτελούσαν κυρίαρχη αντίληψη, σε μία πόλη 500.000 κατοίκων, που τα κατέχει με βάση τη χρήση περιείχε 100.000 χριστιανούς, πολλοί από τουςοποίους ήταν ευκατάστατοι.Μέλημά του ήταν να δείξει ότι η εργασία δεν είναι «''όνειδος''»<ref>( Εις το ασπάσθαι Πρισκίλλαν... Α΄5 PG 5851,707 193 )</ref>. Σε άλλο χωρίοΈτσι αναζητάει το βαθύτερο λόγο της εργασίας και δίνει κίνητρα αναφέροντας ότι η εργασία όχι μόνο δεν είναι αρνητικό, δεν είναι όνειδος, αλλά είναι θετικό και συνιστά «''νουθεσία''», «''σωφρονισμό''» και «''φάρμακο''»<ref>(Εις το ασπάσθαι Πρισκίλλαν... Α΄5 PG 61, 293 και 51,22194 )</ref> επιμένει οτι δεν είναι ο Θεός αυτός ο οποίος κάνει πλούσιο ή φτωχό ένα άνθρωπο. Η γή του θεού είναι εξίσου για όλους. Από αυτούς όμως κάποιοι κοπίασαν πολύ και απόκτησαν πλούτη, ενώ άλλοι έγιναν πλούσιοι με αδικίες και αρπαγές, άρα σύμφωνα με την κακή προαίρεσή τους ( τα ''τραύματα'' που δεν μπορεί να είναι θέλημα Θεού )προκαλεί η ''αμαρτία''. Γι ' αυτό προχωράει Αναφέρει ακόμα περισσότερο λέγοντας οτι ο άνθρωπος με πλούτη πρέπει να είναι ο διαχειριστής των αγαθών ως παράδειγμα τον Παύλο που κατέχει εργαζόταν χειρωνακτικά ημέρα και όχι ο κάτοχος.νύχτα<ref>( PG 61Παύλου,86 Α΄Θεσαλονικείς).</ref>. Επίσης ο άνθρωπος αποφεύγει την αχρείωση του, καλλιεργεί πνευματικά τον εαυτό του και γίνεται χρήσιμος στο πλησίον του.

Οι απόψεις του Χρυσοστόμου όμως δεν εξαντλούνται εδώ. Ο κάτοχος Χρυσόστομος υπερβαίνοντας οποιοδήποτε άλλον εκκλησιαστικό συγγραφέα, καινοτομεί, στην προσπάθεια για σωτηρία και των υλικών αγαθών πλουσίων αλλά και χρημάτων «δικαιούται» να χρησιμοποιεί απο αυτά όσα χρειάζεταιτην ανακούφιση των φτωχών. Να τρώγει Θεωρεί ότι ο πλούτος είναι πράγμα άψυχο και άρα από τη φύση του ούτε κακό, ούτε καλό και να πίνει χωρίς υπερβολέςτον τελικό χαρακτήρα δίνει ο άνθρωπος, ώστε να μην φθάνει στην αμαρτίαπου τα κατέχει με βάση τη χρήση τους<ref>( PG 5658,147 - 48,974 - 50,663 707 )</ref>. Εάν Σε άλλο χωρίο επιμένει ότι δεν λειτoυργήσει έτσι, σημαίνει οτι υποδουλώθηκε στα αγαθά του, με αποτέλεσμα να καταντήσουν γι'αυτόν τύραννος, τον οποίο αδυνατεί να ελευθερωθείείναι ο Θεός αυτός ο οποίος κάνει πλούσιο ή φτωχό ένα άνθρωπο<ref>( PG 61, 112-114 293 και 51,22)</ref>. Γίνεται δηλαδή υποχείριος των χρημάτων Η γη του Θεού είναι εξίσου για όλους. Από αυτούς όμως κάποιοι κοπίασαν πολύ και απόκτησαν πλούτη, ενώ άλλοι έγιναν πλούσιοι με αδικίες και αντιστρέφει τη θεϊκή τάξηαρπαγές, η οποία ορίζει τον άνθρωπο να ενδιαφέρεται πρώτιστα για άρα σύμφωνα με την «'''βασιλεία του θεού'''»<ref>κακή προαίρεσή τους ( Προς εγκαταλείψεως σύναξιν 2 PG 51,69 - 62, 259-260 που δεν μπορεί να είναι θέλημα Θεού )</ref>. Φτάνει δε σε σημείο Γι ' αυτό προχωράει ακόμα περισσότερο λέγοντας ότι ο άνθρωπος με πλούτη πρέπει να πει, οτι τελικά είναι ο πραγματικός διαχειριστής των αγαθών που κατέχει και χειρότερος ζητιάνος γίνεται όχι ο πλούσιος, σε σχέση με το φτωχό που διαρκώς ζητάει για την επιβίωση του.κάτοχος<ref>( Eις τον Λάζαρον PG 61, Ομιλία Β΄1 G 48, 982-98386 )</ref>. Η κατακλείδα των επισημάνσεων του είναι οτι ο κατά κόσμον πλούσιος δεν είναι και ενώπιον Θεού. Ενώπιον Θεού πλούσιοι είναι οι '''ενάρετοι''', διότι στην επόμενη ζωή το μόνο που μπορούν να πάρουν μαζί τους είναι οι καλές πράξεις και όχι τα υλικά αγαθά, και οτι οι πλούσιοι κατά κόσμον, θα κριθούν με αυστηρότερο κριτήριο απο το Θεό.

===Διαπαιδαγώγηση Οι απόψεις του Χρυσοστόμου όμως δεν εξαντλούνται εδώ. Ο κάτοχος των υλικών αγαθών και χρημάτων «''δικαιούται''» να χρησιμοποιεί από αυτά όσα χρειάζεται. Να τρώγει και να πίνει χωρίς υπερβολές, ώστε να μην φθάνει στην αμαρτία<ref>( PG 56,147 - 48,974 - 50,663 )</ref>. Εάν δεν λειτουργήσει έτσι, σημαίνει ότι υποδουλώθηκε στα αγαθά του, με αποτέλεσμα να καταντήσουν γι'αυτόν τύραννος, τον οποίο αδυνατεί να ελευθερωθεί<ref>( PG 61, 112-114 )</ref>. Γίνεται δηλαδή υποχείριος των χρημάτων και αντιστρέφει τη θεϊκή τάξη, η οποία ορίζει τον άνθρωπο να ενδιαφέρεται πρώτιστα για την «''''βασιλεία του θεού''''»<ref>( Προς εγκαταλείψεως σύναξιν 2 PG 51,69 - 62, 259-260 )</ref>. Φτάνει δε σε σημείο να πει, ότι τελικά ο πραγματικός και χειρότερος ζητιάνος γίνεται ο πλούσιος, σε σχέση με το φτωχό που διαρκώς ζητάει για την επιβίωση του.<ref>( Eις τον Λάζαρον , Ομιλία Β΄1 G 48, 982-983)</ref>. Η κατακλείδα των επισημάνσεων του είναι ότι ο κατά Χρυσόστομο===κόσμον πλούσιος δεν είναι και ενώπιον Θεού. Ενώπιον Θεού πλούσιοι είναι οι ''ενάρετοι'', διότι στην επόμενη ζωή το μόνο που μπορούν να πάρουν μαζί τους είναι οι καλές πράξεις και όχι τα υλικά αγαθά, και ότι οι πλούσιοι κατά κόσμον, θα κριθούν με αυστηρότερο κριτήριο από το Θεό.

O Χρυσόστομος ως ένας εκ των [[Τρεις Ιεράρχες|Τριών Ιεραρχών]] θεωρείται απο από την [[Ορθόδοξη Εκκλησία|ορθόδοξη εκκλησία]] ως προστάτης των γραμμάτων και παιδαγωγός. H παιδαγωγική του άποψη περιλαμβάνεται στο παιδαγωγικό έργο του Χρυσοστόμου «περί «''Περί κενοδοξίας και όπως δει τους γονέας ανατρέφει τα τέκνα»τέκνα''». Σε αυτό το έργο, που αμφισβητείται η γνησιότητά του, χαρακτηρίζεται απο από πολλούς «ως «''ως η πρώτη συστηματική και πληρέστερη έκθεση για τη χριστιανική διαπαιδαγώγηση των νέων»νέων''». Περιλαμβάνονται αρχές για την αγωγή των νέων και οδηγίες για τις ενδεδειγμένες μεθόδους διδασκαλίας.<ref>( Κεφάλαια 39 – 52 )</ref>. Επίσης παρουσιάζονται τρόποι για την ιστόρηση των βιβλικών διηγήσεων στα παιδιά. Ανεξάρτητα από τις ελλείψεις και τις υπερβολές, η συγγραφή διακρίνετε για: α) Την ακρίβεια και τις ψυχολογικές και παιδαγωγικές παρατηρήσεις, β) την πολυμερή γνώση της παιδικής ψυχολογίας, γ) την ορθότητα με βάση το σημερινό πρότυπο των διδακτικών και παιδαγωγικών μεθόδων.

Η παιδεία είναι κατ’εξοχήν συναντησιακή σχέση αγάπης και κατ’επέκταση πράξη θάρρους, όπως συναντάται στη πραγματεία του παιδαγωγού Χρυσοστόμου. Αναφέρει «Της «''Της τέχνης ταύτης ουκ έστι άλλη μείζων τι γάρ ίσον του ρυθμίσαι ψυχήν και διαπλάσαι νέου διανοίαν»διανοίαν''»<ref>(P.G. 58,584)</ref>, επίσης « ''Ουδέν γάρ ίδιον προς διδασκαλίαν επαγωγόν ως το φιλείν και φιλείσθαι ''»<ref>(P.G. 62, 529)</ref>. Η αγάπη για το Χρυσόστομο είναι το βασικό γνώρισμα του παιδαγωγού. « ''Ας γινόμεθα λοιπόν στοργικοί προς τους μαθητές μας. Αυτό είναι η αρχή του δικού μας τρόπου ζωής, από γνώρισμα, δηλαδή το να μη φροντίζουμε μόνο για τα δικά μας πράγματα και τις υποθέσεις, αλλά και τα μέλη μας τα άρρωστα και να τα διορθώνουμε και να τα θεραπεύουμε αυτό είναι το μέγιστο της πίστεως ''»<ref>(P.G. 54,623)</ref>. Η αγάπη κατά Χρυσόστομο δε, είναι το κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα του Χριστιανισμού « ''Πολλά είναι εκείνα που χαρακτηρίζουν το Χριστιανισμό, σπουδαιότερο όμως και ανώτερο από όλα είναι η αγάπη και η ειρήνη μεταξύ των χριστιανών ''»<ref>(P.G. 63, 213)</ref>.

Η γνώμη του Ιερού Χρυσοστόμου για την αγωγή και παιδεία « ''εν Χριστώ» Χριστώ''» των νέων παρουσιάζεται πολύμορφη. Τον απασχόλησε ο σκοπός της αγωγής, η προσωπικότητα του παιδαγωγού, οι μέθοδοι διδασκαλίας, η ελκυστικότητα του μαθήματος, οι αντιληπτικές ικανότητες των μαθητών. Σημειώνει ότι ο μαθητής δεν πρέπει να δέχεται παθητικά την προσφερόμενη ύλη, αλλά να συμμετέχει ενεργητικά και να διατυπώνει απορίες και γνώμες. Αναγνωρίζει ότι η αγωγή στην νηπιακή ηλικία είναι πολύ αποτελεσματική για αν εγγραφεί στην ψυχή αγαθές έξεις. « ''Αν τοίνυν άνωθεν και εκ πρώτης ηλικίας αυτή πήξωμεν καλούς, ου δεησόμεθα πολλών μετά ταύτα πόνων, αλλ’ η συνήθεια νόμος αυτοίς έσται λοιπόν ''» <ref>(P.G. 62, 546)</ref>. Κάνει λόγο για τη λιτότητα και την αποφυγή καταχρήσεων ώστε να εξασφαλίζεται η ψυχοσωματική υγεία<ref>(P.G. 49, 190)</ref>. Ομιλεί για την επίδραση της γυμναστικής, την επενέργεια της μουσικής. Υπογραμμίζει ότι ο παιδαγωγός πρέπει να έχει επιστημονικό οπλισμό και είναι ηθικά ακέραιος. Επιβάλλεται ο παιδαγωγός ν’ αποσκοπεί στη διαμόρφωση του παιδιού σε εικόνα Θεού και « ''το καθ’ ομοίωσιν αποδιδούς ''»<ref>(P.G. 62, 144)</ref>. Γι’ αυτό οι ιδιότητες του Θεού πρέπει να γίνουν κτήμα του παιδιού όπως είναι: η αγαθότητα, το αόργητο, το αμνησίκακο, το ευεργετικό, το φιλάνθρωπο. Η άσκηση της αγωγής να γίνεται έτσι ώστε ο παιδαγωγούμενος να διαπλασθεί διαπλαστεί « ''εις τέλειον Χριστιανόν και πραγματικόν φιλόσοφον ''»<ref>(P.G. 62, 149)</ref>. Μια τέτοια αγωγή αποβλέπει να καταστήσει τους νέους άξιους « ''της άνω πολιτείας ''» δηλαδή της βασιλείας των ουρανών. Για την απόλαυση «δε «''δε των επιγείων αγαθών απαιτείται να εμπνέουμε στα παιδιά τη χρηστότητα και την αρετή»αρετή''»<ref>(P.G. 62, 547)</ref>. Το κοινωνικό αγαθό της αγωγής για τον Ιερό Χρυσόστομο θεωρείται πρώτιστο μέλημα και με την ευρύτερη έννοια «παιδεία «''παιδεία μετάληψις αγιότητός εστι ''»<ref>(P.G. 64, 713, και A. Danassis Johannes Crysostomos, Bonn 1971, σ. 31)</ref> και « ''δια πάντων εις θεογνωσίαν κελεύων αγείν αυτούς ''» (τους παίδας) <ref>(P.G. 47, 355)</ref>.

Απο τους σημερινούς μελετητές ο Χρυσόστομος θεωρείται ως μια απο από τις σημαντικές προσωπικότητες που διαδραμάτισαν ρόλο στη διαμόρφωση των τεκταινομένων της εκκλησίας. Η δημοφιλία του στους κόλπους του απλού κλήρου και του λαού ήταν καταλυτικοί παράγοντες σε αυτή τη διαμόρφωση αλλά και οι σημαντικές καινοτομίες που προσέθεσε τόσο στη λειτουργική, όσο και στην ποιμαντική ζωή της Ανατολικής εκκλησίας δεν μπορούσαν να μη ληφθούν υπόψη αφού διευκόλυναν αρκετά το λατρευτικό βίο αλλά και την ποιμαντική προσέγγιση του λαού. Κατά γενική ομολογία ο Χρυσόστομος διείδε τα οργανωτικά αδιέξοδα, αλλά και τους θεσμούς οι οποίοι υπήρξαν κατα κατά τα πρωταποστολικά έτη πυρήνας και αιχμή του πνευματικού βίου της εκκλησίας και ως άνθρωπος με ιδιαίτερες επιτελικές ικανότητες διενήργησε αλλάγές αλλαγές δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση σε σημεία που επέφεραν νέα ώθηση στην εκκλησιαστικό βίο.

<u>'*''Θεία Λειτουργία'''</u>. Το κορυφαίο γεγονός της πληρότητας και της ενότητας της πίστεως μεταξύ του πληρώματος της εκκλησίας, αναμφίβολα υπήρξε η λατρευτική αναφορά της Θείας Λειτουργίας η οποία κορυφονόταν κορυφωνόταν με το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Ο Χρυσόστομος ήταν ο κύριος διαμορφωτής της Θεία Λειτουργίας, που στην εποχή του επεξεργάστηκε και εισήγαγε, με νέο τρόπο δόμησης στην Κωνσταντινούπολη και εν συνεχεία επεκράτησε σε όλη την Ανατολική Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Η σημαντικότητα αυτού του εγχειρήματος έγκειται στο οτι ότι η απλοποίηση του Λαυτρευτικού γεγονότος των πιστών, απαλλάχτηκε απο από το παλαιότερο λατρευτικό κατεστημένο, που πέρα απο από την ανισομέρειά του γινόταν κουραστικό λόγω της διάρκειάς του. Έτσι χάρη σε αυτή την καινοτομία που εισήγαγε έκανε πιο κατανοητή τη Θεία Λειτουργία στους πιστούς με χαμηλότερο πνευματικό επίπεδο, ενώ έδωσε τη δυνατότητα στα νέα ή υποψήφια μέλη της εκκλησίας, να μπορούν ευκολότερα να παρακολουθήσουν και να κατανοήσουν το λατρευτικό γεγονός που αποτελούσε τον πυρήνα της πίστης της εκκλησίας.<br><u>'*''Οργάνωση'''</u>. Ο Χρυσόστομος αντιλήφθηκε απο από τον καιρό που ακόμα ζούσε στην Αντιόχεια, οτι ότι η εκκλησία στην εποχή του είχε αμετακλήτως περάσει στο λεγόμενο Μητροπολιτικό σύστημα. Καίτοι ακόμα δεν είχε εφαρμοστεί πλήρως, σίγουρα η οργανωτική προσπάθεια που κατέβαλε άμα τη αφίξη του στην Κωνσταντινούπολη δείχνει την κατανόησή του για το πως έπρεπε να δομηθεί το εκκλησιαστικό σύστημα γα την ευρύτερη εξυπηρέτηση του ποιμνίου. Αυτή η οργανωτική προσπάθεια διαμορφώθηκε σε δυο επίπεδα. Στην οργάνωση του ανθρώπινου δυναμικού και την οργάνωση του ποιμαντικού έργου. Στην προσπάθεια για καλύτερη εξυπηρέτηση του ποιμνίου συντάσει συντάσσει και οργανώνει το τάγμα των χηρών και των διακονισσών σε μια προσπάθεια ευρύτερης προσέγγισης του γυναικείου ποιμνίου το οποίο βρισκόταν σε μειονεκτική θέση. Επίσης οργανώνει το ιερατικό σώμα με τέτοιο τρόπο ωστε ώστε οι ιερείς να γίνονται υπηρέτες του λαού και όχι έμμισθοι επαγγελματίες οι οποίοι έβλεπαν καθαρά με κοσμικό μάτι την οργάνωση της εκκλησίας. Βέβαια αυτή η οργάνωση δε θα μπορούσε , όπως και το ευρύ ιεραποστολικό έργο που διενήργησε, να θεωρηθεί κάτι καινοτόμο, όμως οι θεσμοί αυτοί είχαν ατονήσει ιδιαίτερα την εποχή που ανέλαβε ο Χρυσόστομος τον επισκοπικό θρόνο, με αποτέλεσμα να δώσει νέα ώθηση και να γίνει παράδειγμα και τύπος καθόλη τη βυζαντινή περίοδο η οργάνωση της εκκλησίας. Σε ότι αφορά το ποιμαντικό έργο, ο Χρυσόστομος οργάνωσε σε πιο τακτά χρονικά διαστήματα τη λατρεία της εκκλησίας, έδωσε ιδιαίτερο βάρος στην ποίμανση μέσω των ομιλιών, οι οποίες είχαν διακοπεί κατά την περίοδο του Νεκταρίου. Θα λέγαμε πως ο Χρυσόστομος έδωσε νέο νόημα στην έννοια κατήχηση μέσω της χρήσης των ομιλιών που παραμένει μέχρι σήμερα πρότυπο ποιμαντικής διακονίας.<br><u>*'''Αντιμετώπιση Αμαρτωλών'Το ζήτημα της μετανοίας''</u>. Η αντιμετώπιση που ο Χρυσόστομος εφήρμοσε σχετικά με τους αμαρτωλούς και την αμαρτία ήταν σαφής. Επίθεση και κατάκριση στην αμαρτία, επιείκια επιείκεια στον άνθρωπο. Μάλιστα στις ομιλίες διενεργεί σημαντική προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση<ref>(PG 47, 277-350 -[9 Λόγοι Περί Μετανοίας(Ομιλία Ζ)]) Οτι Ο τι αυστηρός Ο Θεός στους δικαίους, επιεικής στους αμαρτωλούς</ref>. Αυτή ήταν μια νέα καινοτομία η οποία κατά τους επικριτές του, αλλά και τους πιο αυστηρούς ζηλωτές έδειχνε αδυναμία και υποχώρηση στα αποστολικά δομέναδεδομένα. Η πραγματικότητα όμως ήταν οτι αυτη ότι αυτή η τακτική είχε σημαντικά αποτελέσματα καθώς μπόρεσε η εκκλησία να εισάγει στους κόλπους της αρκετούς ετερόδοξους οι οποίοι είχαν εισέλθει σε έτερα δόγματα, με αποτέλεσμα εν συνεχεία να γίνει θεσμός και να θεωρηθεί ως η ασφαλέστερη μέθοδος προσέγγισης για την εκκλησία. Οι υποστηρικτές του υπερασπίζοντάς τον, ανέφεραν πως κάθε εποχή έχει το δικό της τρόπο προσέγγισης με βάση τις διαμορφομένες διαμορφωμένες συνθήκες.

Η συνήθης απεικόνιση του Αγίου εμφανίζεται σε δύο μορφές. Είτε μεταξύ των μεγάλων πατέρων της Εκκλησίας και των [[Τρεις Ιεράρχες|Τριών Ιεραρχών]], [[Μέγας Βασίλειος|Μεγάλου Βασιλείου]], [[Γρηγόριος Ναζιανζηνός|Γρηγορίου του Θεολόγου]] που πολλές φορές μαζί τους παρευρίσκεται και ο [[Μέγας Αθανάσιος]], στο εσωτερικό της κόγχης του [[Ιερό Βήμα|Ιερού Βήματος]], στην παράσταση '''μελισμού''' είτε σε κατ' ενώπιο ενώπιον απεικόνιση σε φορητές εικόνες.

Στην πρώτη περίπτωση, όπως και οι άλλοι Ιεράρχες, φέρει πλήρη Λειτουργική αμφίεση ([[στιχάριοστιχάριον]], [[πετραχήλι|επιτραχήλιο]], [[φελόνιοφαιλόνιο]], [[ωμοφόριο]] και [[επιμάνικα]]). Είναι ελαφρώς στραμμένος προς το κέντρο της κόγχης, σε στάση δεήσεως, με ελαφρά κάμψη της κεφαλής. Στα χέρια κρατάει [[ειλητάριο]], στο οποίο αναγράφονται αποσπάσματα από Λειτουργικές ευχές.

Τιμάται ως [[Χριστιανοί άγιοι|άγιοςΆγιος]] από την [[Ορθόδοξη Εκκλησία]]. Η λειτουργία που έγραψε και φέρει το όνομά του ([[Η Θεία Λειτουργία του Χρυσοστόμου|Θεία Λειτουργία του Χρυσοστόμου]]) τελείται στην [[Ορθόδοξη Εκκλησία]] κάθε Κυριακή μέχρι και σήμερα, αλλά και σε καθολικές εκκλησίες όπως το εξαρχικό (ελληνόρυθμο) μοναστήρι της Παναγίας της Κρυπτοφέρρης κοντά στη [[Ρώμη]].

*[[''13 Νοεμβρίου]]'': μνήμη Ιωάννη του Χρυσοστόμου (η 14η Σεπτεβρίου Σεπτεμβρίου είναι η εορτή Υψώσεως του Σταυρού και έτσι η εορτή μετατέθηκε).*[[''30 Ιανουαρίου]]'': των [[Τρεις Ιεράρχες|Τριών Ιεραρχών]], μαζί με τον [[Βασίλειος Καισαρείας|Μέγα Βασίλειο]] και τον [[Γρηγόριος Ναζιανζηνός|Άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο]]

*[[''15 Δεκεμβρίου]]'': χειροτονία του σε Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως.*[[''27 Ιανουαρίου]]'': ανακομιδή των λειψάνων του το [[438]] από τον [[Πατριάρχης Πρόκλος|Πατριάρχη Πρόκλο]]*[[''26 Φεβρουαρίου]]'': η χειροτονία του σε πρεσβύτερο.

Από την [[Καθολική Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία]] και την [[Αγγλικανική Εκκλησία]]:*[[''13 Σεπτεμβρίου]]'': μνήμη Ιωάννη του Χρυσοστόμου

Τα οστά του βρίσκονταν στην [[Κωνσταντινούπολη]] μέχρι το [[1204]]. Μετά την πτώση της στους σταυροφόρους της [[Δ' Σταυροφορία|Δ΄ Σταυροφορίας]] μεταφέρθηκαν στη [[Ρώμη]], αλλά επιστράφηκαν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο 800 χρόνια μετά, στις [[27 Νοεμβρίου]] [[2004]] από τον [[Πάπας Ιωάννης Παύλος Β'|Πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄]].Η [http://www.rel.gr/photo/displayimage.php?album=9&pos=1 20 κάρα] του Αγίου Ιωαννου Ιωάννου του Χρυσοστόμου βρίσκεται στο [[Άγιο Όρος]], στην Ιερά Μεγίστη [[Ιερά Μονή Βατοπεδίου]]. Μάλιστα το αριστερό αυτί του παραμένει αναλοίωτο αναλλοίωτο στους αιώνες. Η Εκκλησιαστική παράδοση αναφέρει ότι αυτό ήταν το αυτί που ο μαθήτης μαθητής του Χρυσοστόμου [[Πατριάρχης Πρόκλος|Πρόκλος]] έβλεπε τον [[Απόστολος Παύλος|Απόστολο Παύλο]] να υπαγορεύει την ερμηνεία των αποστολικών χωρίων και των Γραφών προς τον Χρυσόστομο. Η δεξιά του χείρα φυλάσσεται αναλλοίωτη στο Επισκοπικό Μουσείο της πόλεως ''Regensburg'' Γερμανίας, της οποίας Επίσκοπος υπήρξε και ο νύν [[Πάπας Βενέδικτος 16ος]] (κατα κόσμον ''Joseph Ratzinger'').

*Στυλιανός Παππαδόπουλος, «'''Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος'''» (Δίτομος) Στυλιανού Γ. Παππαδόπουλου <br>, Τόμοι Α΄ και Β΄, Εκδόσεις Αποστολική Διακονία, Αθήνα, 1999/2006.*Φώτιος Ι. Μάλαινος, «'''Οι Εννέα Λόγοι Περι Μετανοίας'''» Φωτίου Ι. Μαλαίνου<br>, Εκδόσεις Αποστολική Διακονία, Αθήνα, 1998/2002* Βλασίος Φειδάς, «'''Εκκλησιαστική Ιστορία'''» - Βλασίου Φειδά<br>, Τόμος Α΄, Εκδόσεις Διήγηση, Αθήνα, 2002.

[[mkru:Свети Јован Иоанн Златоуст]]