12.398
επεξεργασίες
Αλλαγές
→Γενικά
==Θεολογία==
===Γενικά===
Η θεολογία του Ιουστίνου σήμερα, με βάση τις απόψεις ερευνητών, αξιολογείται ποικιλοτρόπως. Είναι χαρακτηριστικό πως κατά κάποιους θεωρείται ως ανανεωτής της θεολογίας και ο πρώτος που προσπάθησε να επιτύχει τη γόνιμη σύνθεση ελληνισμού και χριστιανισμού, κατά μία άλλη μερίδα κατηγορείται ως νοθευτής αυτής. Το βέβαιο είναι πως η εικόνα της διδασκαλίας του θα μείνει για πάντα ημιτελής εξ αιτίας των απολεσθέντων συγγραμμάτων του. Στη θεολογία του ο Ιουστίνος παρότι χρησιμοποιεί τη φιλοσοφία, την οποία διδάχτηκε, δεν μπορούμε να ισχυριστούμε και να αποδεχτούμε τη θέση πως εισήγαγε τον Πλάτωνα, αλλά την αρχή που κατηύθυνε τον Πλάτωνα και τον Αλβίνο να φιλοσοφούν ορθώς<ref>Π. Χρήστου, ενθ.αν., σελ. 563</ref>.
Κατά τον ίδιο δεν επεδίωξε να διατυπώσει προσωπικές απόψεις, όπως θα έκανε αν ήταν απλός φιλόσοφος, αλλά να μεταδώσει ότι διδάχτηκε<ref>Π. Χρήστου, ενθ.αν., σελ. 563</ref>. Έτσι βάση της θεολογίας του γίνεται η Παλαιά Διαθήκη και δη οι θεοφάνειες του άσαρκου Λόγου, άνευ των οποίων δε δύναται να έχουμε κατανόηση των πεπραγμένων της Καινής Διαθήκης. Πέραν της χρήσης της Βίβλου, φαίνεται να γνωρίζει και εξωβιβλικές πληροφορίες προφανώς εκ της προφορικής παραδόσεως. Τέτοιες είναι πως ο [[Κυρήνιος]] υπήρξε ο πρώτος επίτροπος Ιουδαίας, πως ο Ιωσήφ κατάγετο εκ Βηθλεέμ, η καταγωγή των μάγων<ref>Π. Χρήστου, ενθ.αν., σελ. 564</ref>.
Η θεολογία του γενικά προσδιορίζεται από τα εξωτερικά ερεθίσματα της εποχής. Επειδή ακριβώς δεν αμφισβητείται στην εποχή του τόσο το ενιαίο του θεού, όσο η θέση του προσώπου του Χριστού, η θεολογία του περιστράφηκε στο μεγαλύτερο μέρος της γύρω από το ζήτημα αυτό. Ο Λόγος λοιπόν είναι το κέντρο του κηρύγματος του, μία τάση που αρχικώς εμφάνισε ο Φίλωνας ο Ιουδαίος, αλλά με ριζική πλέον διαφορά ως προς την θεολογία του. Ο Λόγος στον Ιουστίνο αποτελεί συγκεκριμένη προσωπικότητα, που είναι ο Ιησούς Χριστός. Είναι δηλαδή όχι απλώς μια ακαθόριστη δύναμη, αλλά πρόσωπο και μάλιστα υπόσταση ξεχωριστή και συναριθμούμενη και προ της ενανθρωπήσεώς της.
Ο θεός κατά τον Ιουστίνο θεωρείται ανώνυμος, είναι δημιουργός, συνάμα και διακοσμητής<ref>Α΄ Απολογία 61, 11</ref>. Τα μυστήρια τα τοποθετεί στη βάση του τριαδολογικού τύπου<ref>Α΄ Απολογία 61, 10-13</ref>. Ο Λόγος καλείται Υιός του Θεού, Θεος και Χριστός<ref>Π. Χρήστου, ενθ.αν., σελ. 565</ref>. Κατά πόσο όμως τον θεωρεί κατώτερο, υποταγμένο και ποια έννοια λαμβάνει αυτή η θεολογική σκοπιά είναι κάτι που θα αναλυθεί διεξοδικότερα στον οικείο τομέα, περί θεολογίας του Λόγου. Η ανθρωπολογία του είναι θα λέγαμε βιβλική. Ο κόσμος είναι αγαθός και το υλικό στοιχείο δεν είναι κακό. Η ψυχή είναι μεν ανωτέρα της αισθητής ύλης (εδώ υπάρχει μια σχετική διαφοροποίηση), αλλά όχι θεία<ref>Διάλογος 6</ref>.
Σημαντική θεολογική σκοπιά, συνεπής με τη πατερική θεολογική σκέψη, είναι το αναπόσπαστο της ψυχοσωματικής ενότητας του ανθρώπου<ref>Π. Χρήστου, ενθ.αν., σελ. 566</ref>. Στο σημείο αυτό εγέρθηκαν και κάποιες σχετικές απορίες καθώς ο Μάρτυρας φαίνεται να χρησιμοποιεί τριπλό συστατικό της ανθρώπινης ύπαρξης. Πέραν δηλαδή της ψυχής και του σώματος, το πνεύμα. Μελετώντας πιο προσεκτικά όμως ανακαλύπτουμε πως αυτό αποτελεί πρόσθετο στοιχείο, δώρο του θεού προς τους αγαθούς, καθότι η ψυχή δεν έχει εγγενή και φυσική αθανασία. Η έννοια του πνεύματος στον Ιουστίνο λαμβάνει την έννοια της χάριτος του Θεού<ref>Π. Χρήστου, ενθ.αν., σελ. 566</ref>. Σε ότι αφορά την αμαρτία και το προπατορικό αμάρτημα τη θεωρεί περισσότερο ως πρωτότυπη παρά ως προπατορική, ενώ τέλος η θεογνωσία αποκτάται δια της αποκαλύψεως και σε στάδια. Πριν την ενανθρώπηση ο Λόγος αποκαλυπτόταν στους προφήτες και τους Πατριάρχες δι εμφανίσεως του Λόγου, ενώ οι φιλόσοφοι τη δέχτηκαν ατελέστερα μέσω του σπερματικού λόγου, δηλαδή των σπερμάτων αληθείας που βρίσκονται μέσα σε όλους τους ανθρώπους. Η χάρη τελικώς μεταδίδεται στα μέλη της ανθρωπότητας μέσω της εκκλησίας και της μυστηριακής ζωής αυτής<ref>Π. Χρήστου, ενθ.αν., σελ. 568</ref>.
===Περί Τριάδος===
===Περί Λόγου===
