Πασχάλιο Χρονικό (ή Αλεξανδρινό Χρονικό ή Χρονικό της Κων/πολης[1]) είναι ο συμβατικός τίτλος ενός από τα σπουδαιότερα κείμενα του λογοτεχνικού είδους της Χρονογραφίας[2], το οποίο περιέχει κατά χρονολογική σειρά τα ιστορικά γεγονότα από κτίσεως κόσμου μέχρι το έτος 629[3] αν και η αφήγηση σταματά στο έτος 627 επειδή λείπει το τέλος. Το χρονικό θα πρέπει να γράφτηκε λίγο μετά το 629 και ο συγγραφέας του ήταν μάλλον κληρικός, από τον κύκλο πατριάρχη Σεργίου[4] (610-638).
Το συμβατικό του όνομα έλαβε το κείμενο από τους νεωτέρους μελετητές επειδή στο εισαγωγικό τμήμα του ασχολείται με τα χρονολογικά ζητήματα της χριστιανικής εκκλησίας βάσει του πασχαλίου κύκλου[5]. Η παράδοση του κειμένου στηρίζεται στον κώδικα Vaticanus Graecus 1941 του 10ου αιώνα, και στο χειρόγραφο αυτό ο τίτλος του έργου είναι:
"Επίτομη χρόνων των από Αδάμ του πρωτοπλάστου ανθρώπου εως κ΄ έτους της βασιλείας Ηρακλείου του ευσεβέστατου και μετά υπατείαν έτους ιθ΄ και ιη΄ έτους της βασιλείας Ηρακλείου νέου Κωνσταντίνου του αυτού υιού ινδικτιώνος γ΄"[6].
Ο συντάκτης του Πασχαλίου Χρονικού χρησιμοποιεί ως πηγές του την Αγία Γραφή, τον Ιούλιο Αφρικανό, τα Πασχάλια της Αλεξάνδρειας και Αντιόχειας, μαρτυρολόγια και άλλα αγιολογικά κείμενα, όπως και τα έργα του Επιφανίου (367-403) και του Ευσεβίου (264-340). Για τα γεγονότα μέχρι το έτος 532 χρησιμοποιεί ως πηγή του τα 18 βιβλία της Χρονογραφίας του Ιωάννη Μαλάλα (491-578). Οι Fasti Consulares (υπατικοί κατάλογοι) χρησιμοποιούνται ως πηγή για τα έτη 532-600, ενώ για τα ιστορικά γεγονότα των ετών 600-629 γράφει από προσωπική εμπειρία ως αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυρας[7][8].
Ως προς την αξία του, σύμφωνα με τον Ιωάννη Καραγιαννόπουλο, το χρονικό αυτό "χρησιμοποιεί ακρίτως και πολλάκις ανακριβώς τας πηγάς του", "παρέχει όμως και πληροφορίας άγνωστους άλλοθεν"[9].
Το έργο έχει εκδοθεί από τον L. Dindorf στην σειρά Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae, τόμ. I-II (Bonnae 1832) και από τον J.P. Migne στην Patrologia Graeca, τόμ. 92. στ. 69-1023.
Υποσημειώσεις
- ↑ Βασιλικοπούλου-Ιωαννίδου Αγνή, Η Βυζαντινή Ιστοριογραφία (324-1204). Σύντομη Επισκόπηση, Αθήνα 1982, σελ. 36.
- ↑ Χρήστου Παναγιώτης, Ελληνική Πατρολογία, τόμ. Ε΄, 2η έκδ., Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη 2006, σελ. 555.
- ↑ Πασχάλιον Χρονικόν, , εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα, τόμ. 48, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005 [CD-ROM].
- ↑ Καραγιαννόπουλος Ιωάννης, Πηγαί της Βυζαντινής Ιστορίας, 5η έκδ., Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1987, σελ. 186-187.
- ↑ Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, τόμ. Ε΄, ό.π.
- ↑ Hunger Herbert, Βυζαντινή Λογοτεχνία. Η Λόγια Κοσμική Γραμματεία των Βυζαντινών, τόμ. Β΄, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1992, σελ. 128.
- ↑ Πασχάλιον Χρονικόν, εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα, ό.π.
- ↑ Hunger, Βυζαντινή Λογοτεχνία, Β΄, ό.π., σελ. 129.
- ↑ Καραγιαννόπουλος, Πηγαί..., ό.π., σελ. 187.
Βιβλιογραφία
- Hunger Herbert, Βυζαντινή Λογοτεχνία. Η Λόγια Κοσμική Γραμματεία των Βυζαντινών, τόμ. Β΄, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1992, σελ. 128-130.
- Βασιλικοπούλου-Ιωαννίδου Αγνή, Η Βυζαντινή Ιστοριογραφία (324-1204). Σύντομη Επισκόπηση, Αθήνα 1982, σελ. 36.
- Καραγιαννόπουλος Ιωάννης, Πηγαί της Βυζαντινής Ιστορίας, 5η έκδ., Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1987, σελ. 186-187.
- Πασχάλιον Χρονικόν, , εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα, τόμ. 48, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005 [CD-ROM].
- Χρήστου Παναγιώτης, Ελληνική Πατρολογία, τόμ. Ε΄, 2η έκδ., Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη 2006, σελ. 555.