Αλλαγές

Αυτό ερμηνεύεται αν δεχτούμε ότι η θεολογία καλλιεργείται μέσα στην Εκκλησία, η οποία δεν γίνεται αντιληπτή ως κάτι εξωτερικό αλλά ως κομμάτι της εν Χριστώ ζωής<ref>ΘΗΕ, ό.π., στ. 530.</ref>. Το γεγονός ότι η Εκκλησία ''"δεν είναι απλώς ενα «δόγμα»"'' αλλά είναι η ίδια η προϋπόθεση ''"κάθε διδασκαλίας και κάθε κηρύγματος"'' το οποίο μάλιστα πραγματοποιείται από άτομα που έχουν την ιδιότητα του μέλους της Εκκλησίας, ''"φαίνεται ότι...υπήρξε ο λόγος της «σιωπής» των Πατέρων και άλλων όσον αφορά στην Εκκλησιολογία"''<ref>Φλορόφσκυ Γεώργιος, ''Θέματα Ορθοδόξου Θεολογίας'', 2η έκδ., Άρτος Ζωής, Αθήνα 1989, σελ. 180-181.</ref>. Στην πραγματικότητα, για τους Πατέρες, ''"η περί Εκκλησίας διδασκαλία, απλούστατα, δεν είναι δυνατό να παρουσιασθή σαν κάτι «ανεξάρτητο»"''<ref>Φλορόφσκυ, Ό.π.</ref>. Ως πρότυπο μια τέτοιας θεώρησης της Εκκλησιολογίας λαμβάνεται το δογματικό έργο του [[Ιωάννης ο Δαμασκηνός|Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού]] που ''"με κέντρο τη Χριστολογία αναπτύσσει το περιεχόμενο της Εκκλησιολογίας"''<ref>Δαμασκηνός Ιωάννης, ''Έκδοσις ακριβής της ορθοδόξου πίστεως'' (μτφρ. Ν. Ματσούκα), Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 24.</ref> καθώς ''"η Εκκλησία είναι το σώμα του Χριστού, κι επομένως είναι αδύνατο να μιλήση κανείς για την Εκκλησία χωρίς να έχη προηγουμένως πη αρκετά για το Χριστό τον ίδιο."''<ref>Φλορόφσκυ, στο ίδιοό.π..</ref>.