12.398
επεξεργασίες
Αλλαγές
μ
→Η διαμόρφωση του Συμβόλου
Κύριοι διαμορφωτές του συμβόλου σήμερα εμφανίζονται οι [[Καππαδόκες πατέρες]], των οποίων η δογματική αποσαφήνιση στη διδασκαλία των όρων και της τριαδολογικής σχέσης επικυρώθηκε με τον ευρύτερο δυνατό τρόπο, αλλά και ειδικώς οι [[Βασίλειος Καισαρείας|Μέγας Βασίλειος]] και [[Γρηγόριος Ναζιανζηνός|Γρηγόριος Θεολόγος]] με τη θεολογία που διατύπωσαν. Κατά το Νικηφόρο Κάλλιστο, ο έτερος Καππαδόκης θεολόγος [[Γρηγόριος Νύσσης]]<ref>Εκκλ. Ιστορία Νικηφόρος Κάλλιστος, 12,13</ref> ήταν και ο άμεσος συντάκτης και διαμορφωτής του συμβόλου. Ο Μέγας Βασίλειος στο έργο του Περί του Αγίου Πνεύματος είχε θεολογικά αναλύσει την κυριότητα του Αγίου Πνεύματος, ενώ ο Γρηγόριος ο Θεολόγος είχε χρησιμοποιήσει σε ουδέτερο γένος το επίθετο «Κύριος» ως χαρακτηριστικό του Πνεύματος<ref>Ομιλία Εις την Πεντηκοστήν</ref>.
Οι προσθήκες του συμβόλου κατά τη [[Β΄ Οικουμενική Σύνοδος|Β΄ Οικουμενική Σύνοδο]] είναι οι εκφράσεις «''σαρκωθέντα εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου''», «''σταυρωθέντα υπέρ ημών επί Ποντίου Πιλάτου''», «''καθεζόμενον εκ δεξιόν του Πατρός''», «''ου της βασιλείας ουκ έσται τέλος''», «''εις μίαν αγίαν καθολικήν και αποστολικήν εκκλησίαν, ομολογούμεν εν βάπτισμα εις άφεσιν αματιών, προσδωκόμεν αναστασιν νεκρών και ζωήν του μέλλοντως αιώνος''». Τα επί μέρους αυτά στοιχεία επισημαίνονται με κάποιες παραλλαγές ή αυτούσια σε σύμβολα της εικοσαετίας [[341]]-[[360]], τα οποία συντάσσονταν προς αποκατάσταση του συμβόλου της Νίκαιας και που συχνά περιείχαν ορθόδοξες κατά την εκκλησία θέσεις<ref>Στυλιανού Παπαδόπουλου, Πατρολογία, Τόμος β΄, σελίς 451</ref>. Το ότι ο Γρηγόριος ο Θεολόγος εντοπίζει το έργο της συνόδου στην προσθήκη του άρθρου περί του Αγίου Πνεύματος και ο Μέγας Βασίλειος παραθέτει το σύμβολο της Νίκαιας χωρίς την έκφραση «''Θεόν εκ Θεού''» <ref>Επιστολή 141</ref>, καταδεικνύει ότι τα νέα στοιχεία είχαν γίνει δεκτά πριν τη σύνοδο. Από το σύμβολο της Νίκαιας οι εκφράσεις που δεν περιελήφθησαν στο σύμβολο των ''ρν΄ πατέρων'', είναι οι «''τουτέστιν εκ της ουσίας του πατρός''», «''Θεόν εκ Θεού''», «''τα τε εν τω ουρανώ και τα εν τη γη''». Οι τρεις αυτές εκφράσεις προφανώς θεωρήθηκαν περιττές επαναλήψεις<ref>Στυλιανού Παπαδόπουλου, Πατρολογία, Τόμος Β΄, σελίς 451</ref> ένεκα της εμφάνισης λέξεων και φράσεων όπως «''ομοούσιον''», «''Θεόν αληθινόν εκ Θεού αληθινού''» και «''δι ού τα πάντα εγένετο''». Επίσης αφαιρέθηκαν και οι αναθεματισμοί λόγω ότι το σύμβολο έπρεπε να περιλαμβάνει πλέον μόνο θέσεις και όχι αρνήσεις<ref>Στυλιανού Παπαδόπουλου, Πατρολογία, Τόμος Β΄, σελίς 451</ref>.
Κύριος στόχος των εκφράσεων ήταν να δοθούν απαντήσεις και να αποκλειστούν εκπεφρασμένες κακοδοξίες, όπως του Μακεδονίου, του Απολλιναρίου, του Μαρκέλλου Άγκυρας και των πνευματομάχων. Έτσι:
