Αλλαγές

Το ίδιο περιστασιακή είναι και η αναφορά στην Επιστολή Βαρνάβα. Η σάρκωση προσφέρει τη ριζική ανακαίνιση και αναπλάθει τον άνθρωπο, ενώ καταργεί το κράτος του θανάτου. Στην περίπτωση του ψευδό-Βαρνάβα πάντως βλέπουμε μία Χριστολογία με πνευματολογικές προεκτάσεις, ενώ στον Ερμά είναι αρκετά πολύπλοκη, ακόμα και αντιφατική, πιθανώς διότι η θεολογία στο σύγγραμμά αυτό έρχεται σε δεύτερη μοίρα<ref>Κ. Σκουτέρης, ενθ.αν., σελ. 179</ref>, ενώ κρίνεται και ως αδόκιμος θεολόγος<ref>Π. Χρήστου, Πατρολογία Β΄, σελ. 390</ref>. Ο ίδιος χαρακτηρίζεται επίσης από τη λεγόμενη πνευματολογική ή και αγγελολογική χριστολογία, αφού φαίνονται κάποιες ταυτίσεις του Χριστού με τον Άγγελο Μιχαήλ. Από την άλλη πλευρά ο Χριστός όμως είναι και προγενέστερος της κτίσεως. Οπότε μοιραία εγείρονται ερωτήματα για τις θεολογικές δυνατότητές του. Ο Ερμάς διαφαίνεται να μιλά για θεολογική δυάδα και όχι τριάδα. Πατήρ και Πνεύμα δηλαδή είναι δυάς και ο Χριστός είναι άνθρωπος που μέσα του κατοίκησε το Πνεύμα. Η θεολογία αυτή μάλιστα κατά τον S. Cave θεωρείται αρκετά παράξενη σε σημείο να θεωρεί πως δε μπορεί να έχαιρε εκτιμήσεως στην Αρχαία Εκκλησία, αγνοώντας το βασικό ζήτημα της τριαδικής θεότητος<ref>The Doctrine of the Person of Christ, London 1962, (7th impr.) page 71-72</ref>. Πάντως εκφράζονται και άλλες απόψεις κατά τις οποίες ο όρος Πνεύμα έχει και διαφορετική έννοια από το Άγιο Πνεύμα. Η λέξη πνεύμα εν προκειμένω μιλά για το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας τριάδας, πρωτού σαρκωθεί, λαμβάνοντας διαφορετική θέση από το Πνεύμα το Άγιον, που είναι το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας<ref>Κ. Σκουτέρης, ενθ.αν., σελ. 179</ref>.

====Εκκλησιολογία====