Αλλαγές

Ως '''Αίρεση''' ορίζεται στην [[Ορθόδοξη Εκκλησία]] αποκαλείται το θεολογικό [[δόγμα ]] ή σύστημα, το οποίο έχει απορριφθεί από την εκκλησία, διοτι διότι σφάλει ως προς την δογματική Αλήθεια, η οποία αποτελεί εμπειρική βίωση και όραση του πίστηΘείου<ref>Εγκυκλοπαίδεια ''Britannica''Χ. Γιανναράς, το Αλφαβητάρι της Πίστης, λήμα [http://www.britannicaσελ.com/eb/article-9040137/heresy heresy]31</ref>. Έτσι για την ορθόδοξη θεολογία ως ''αίρεση'' νοήται «η ''"ανατροπή της πίστεως, η εκτροπή από την αποκαλυφθείσα αλήθεια, η αστοχία περί την αλήθεια, το ναυάγιο περί την [[πίστη]], ψευδοδιδασκαλία, ψευδοπροφητεία, βλασφημία, ξένη και αλλοτρία βοτάνη"''»<ref>Δ.Θ.Κόκορη, «''Ορθοδοξία και κακοδοξία''», Β΄ Έκδοση, σελίς 12</ref>, ενώ κατά τον [[Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης|Νικόδημο Αγιορείτη]], στην αίρεση «''"η διαφορά φαίνεται παρευθύς και αμέσως περί την της εις Θεόν πίστεως"''», ενώ οι . Οι αιρετικοί είναι «επίσης κατά την Ορθόδοξη Θεολογία αποτελούν τους ''οι "κατά την πίστιν και τα δόγματα χωρισμένοι χωρισμένους από την τους ορθοδόξους και παντελώς απομεμμακρυσμένοιαπομεμμακρυσμένους"''»<ref>Νικοδήμου Αγιορείτου, Πηδάλιον, σελίς 588</ref>. Στην Σύμφωνα μάλιστα με την [[Καινή Διαθήκη]] αναφέρεται πως «η αίρεση οδηγεί ''"Επί πλείον γαρ προκόψουσιν ασεβείας και ο λόγος αυτών ως γάγγραινα νομήν έξει, ών εστίν Υμεναίος και Φίλητος, ...οίτινες περί την αλήθειαν ηστόχησαν, λέγοντες την ανάστασην ήδη γεγονέναι, και ανατρέπουσιν την τινών πίστην"'' (''»<ref>B΄ Τιμόθεον β΄,18</ref>''). Θα πρέπει να τονιστεί πως η αίρεση διαφέρει από το [[Σχίσμα]], το οποίο, δεν αφορά απαραίτητα δογματικές διαφορές, αλλά και άλλους εκκλησιαστικούς λόγους.

Ως '''αίρεσις''' στην [[Ελληνική γλώσσα]], αποδίδεται η έννοια της κατάκτησης και της κατάληψης, εφόσον η λέξη ετυμολογείται από το ρήμα ''αιρέω''. Αν ετυμολογείται από το ''αιρέομαι'', τότε στα πλαίσια της [[αρχαία ελληνική γραμματεία|''αρχαίας ελληνικής γραμματείας]] '' σημαίνει το ''εκλέγειν'', το δικαίωμα εκλογής, την ελέυθερη ελεύθερη σκέψη, την ελεύθερη βούληση την ελεύθερη επιλογή, τη [[Φιλοσοφία|φιλοσοφική]] και τη [[Θρησκεία|θρησκευτική]] αίρεση. Ως ''αιρετικός'' νοείται εκείνος που είναι ικανός να εκλέγει, που δεν υιοθετεί τις παρεδομένες παραδεδομένες αντιλήψεις και ιδέες. Σύμφωνα με τη σύγχρονη έννοια του όρου -εκείνος δηλαδή που στην αρχαιότητα αποκαλείτο ''αιρετιστής''- είναι ο οπαδός, μιμητής ή εκείνος που ανήκει κυρίως σε θρησκευτική και δευτερευόντως σε ό,τι έχει χαρακτηρισθεί ως επιστημονική αίρεση. Οι αιρέσεις ως παρεκκλίσεις, αποσχίσεις από την βασική αρχή είναι δυνατόν να ταξινομηθούν σε [[Επιστήμη|επιστημονικές]], ιδεολογικές και θρησκευτικές.

Η αρχική χρήση της λέξης ''αίρεσις'', αναμφιβόλως δεν είχε αρνητική χρειά στην αρχαιότητα. Η ''αίρεση'' αρχικά αναφερόταν σε «''μία γνώμη, θεωρητική ή φιλοσοφική που έπαιρνε κάποιος προς ένα θέμα''»<ref>Ιω. Ζηζιούλα, «''Ελληνισμός και Χριστιανισμός''», Εκδόσεις Αποστολικής Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2003, σελίς 146</ref> και έτσι χρησιμοποιήθηκε με αποτέλεσμα να χρησιμοποιήται για να καταδείξει τις τάσεις των διαφόρων φιλοσοφικών ρευμάτων ή συστημάτων. Μάλιστα «''η έκφραση γνώμης και η δημιουργία σχολών σκέψεως ήταν κάτι που καλλιεργούσε ιδιαίτερα ο Ελληνισμός και που αρχικά δε δημιουργούσε καμία δυσκολία στις σχέσεις του προς τον Χριστιανισμό''»<ref>ενθ.αν.</ref>. Σταδιακά όμως η λέξη απέκτησε τη σημερινή αρνητική χρειά, λόγω του χρωματισμού της έννοιας που αποδόθηκε από την ''εκκλησία'', ώστε να διαχωρίσει την ορθή πίστη, από τις διάφορες αναφυούσες χριστιανικές ομολογίες. Ουσιαστικά αυτό συμβαίνει από την εποχή που η λέξη ''αίρεσις'' εκλαμβάνεται ως τεχνικός όρος. Έτσιο Γιαυτό το λόγο ο αρνητικός χρωματισμός της σημερινής έννοιας της λέξεως αίρεση, δε διαφαίνεται στα ευαγγέλια, αν και την εποχή του Χριστού, οι [[Φαρισαίοι]], οι [[Σαδδουκαίοι]] και οι [[Εσσαίοι]] αποτελούσαν αιρέσεις του Ιουδαϊσμού. Κατά το δεύτερο αιώνα όμως λόγω της αύξησης του χριστιανικού ποιμνίου και την εμφάνισης πολλών δογματικών αποκλίσεων, οι αποστολικοί πατέρες, αλλά και απολογητές σταδιακά χρησιμοποίησαν τον όρο αυτό ώστε να καταδείξουν το στρεβλό και λάθος δογματικό προσδιορισμό, άλλων δογματικών προσεγγίσεων.

Κατά το [[Μέγας Βασίλειος|Μέγα Βασίλειο]]τους τρεις πρώτους αιώνες της ιστορικής της πορείας, η εκκλησία δεν παρουσιάζει συντεταγμένα σε όρους θεωρητικά σχήματα (δόγματα), αίρεση αποτελεί κάθε εναντίωση στο [[ευαγγέλιο]] με σκοπό να καθορίσουν και στην «''υγιαίνουσα διδασκαλία''»να περιφρουρήσουν την πίστη της. Η αίρεση αποτελεί καινοτομία «''περί την πίστην''»Υπάρχει όμως η αποσπασματική προσπάθεια των πρώτων χριστιανών συγγραφέων, να αντιμετωπίσουν τις παραχαράξεις, η οποία και τελικά τραυματίζει οι οποίες αλλοιώνουν την εκκλησιαστική συνοχήεμπειρικά βιωμένη ζωή της κοινότητας. Άρα Οπωσδήποτε υπάρχει ήδη από τα πρώτα χρόνια μία προσπάθεια να εκφραστούν θεωρητικώς οι αιρετικοί εξ αμαρτάνουν «''εις την αλήθειαν του ευαγγελίου''»αλήθειες που βιώνονται από το σώμα της εκκλησίας, η γλώσσα αυτή όμως παρουσιάζει ποικιλομορφία, γι αυτό και υπάρχει μια συγγένεια όλων των αιρέσεωναφού κάθε φορά πρέπει να προσαρμοστεί στη γλωσσική, οι οποία απαντά στην άρνηση φιλοσοφική και παραχάραξη διδακτική διδασκαλία της διδασκαλίας του Ευαγγελίου<ref>Επιστολή 207, Αταρβίω</ref>αίρεσης που αντιμετωπίζει.

Ο [[Ιγνάτιος Αντιοχείας]]Έτσι ότι ονομάζεται σήμερα δόγμα, δεν είναι τίποτα περισσότερο από την προσπάθεια κατοχύρωσης της εμπειρίας της εκκλησίας, όταν προέκυψε η ιστορική απειλή της παραχάραξης τη μεριά αλήθειας, που αποτελεί διαστροφή τη ορθής βίωσης και σχέσης με το Θεό. Η λέξη αίρεση κατά βάση σημαίνει την επιλογή, αλλά στην ορθόδοξη εκκλησία περισσότερο εξέλαβε την έννοια του αποκαλεί αντιθέτου τη καθολικότητας. Εξου και οι αιρετικοί κατά βάση απολυτοποιούν μία πτυχή της βιωματικής βεβαιότητας της εκκλησίας, σχετικοποιώντας τις αιρέσεις «''ουκ εισί φυτεία πατρός''»υπόλοιπες<ref>[[Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον|Ματθαίου ΙΕ΄Χ. Γιανναράς, Το αλφαβητάρι της Πίστης, 13]]σελ. 32</ref>. Η απολυτοποίηση αυτή είναι πάντοτε διανοητική-θεωρητική προτίμηση που συνήθως απλουστεύει και σχηματοποιεί την κατανόηση της εκκλησιαστικής αλήθειας, «καρπόν θανατηφόρον ου εάν γεύσηταί τις πάραυτα αποθνήσκει''»<ref>με τη βάση της να βρίσκεται στον εγωκεντρισμό και την παρά φύση κοινωνική κατάσταση του αιρεσιάρχη. Γι αυτό και κατά το [[Προς Τραλλιανοίς Επιστολή Αγίου Ιγνατίου του ΘεοφόρουΜέγας Βασίλειος|Πρός ΤραλλιανοίςΜέγα Βασίλειο]], 11</ref> η αίρεση αποτελεί εναντίωση στο [[ευαγγέλιο]] και «αλλοτρίας δε βοτάνης απέχεσθαιστην ''"υγιαίνουσα διδασκαλία"'', ήτος εστίν αίρεσιςκαινοτομία ''"περί την πίστην"''», η οποία τραυματίζει την εκκλησιαστική συνοχή<ref>Πρός ΤραλλιανοίςΜε την έννοια παρά φύση κοινωνικότητα, 6οι πατέρες καταδεικνύουν την έλλειψη προτεραιότητας να βρεθεί η λύση μέσα στην εκκλησία και την εμμονή του αιρεσιάρχη σε ένα διαφορετικό δρόμο</ref>.

* [http://www.britannica.com/eb/article-9040137/heresy Εγκυκλοπαίδεια Κωνσταντίνου Σκουτέρη, ''Britannica"Ιστορία των Δογμάτων"'']* [http://el, Αθήνα 2004.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%AF%CF%81%CE%B5%CF%83%CE%B7 Ελληνική Βικιπαίδεια]* Κωνσταντίνου ΣκουτέρηΧρήστος Γιανναράς, «''Ιστορία των Δογμάτων"Το αλφαβητάρι της Πίστης"''», Δόμος, Αθήνα, 20042006.