Ελεγκτές, renameuser, Διαχειριστές
4.720
επεξεργασίες
Αλλαγές
μ
καμία σύνοψη επεξεργασίας
Με τον όρο '''Αγιολογία''' αναφερόμαστε στον ιστορικό κλάδο της [[Θεολογία|θεολογικής]] επιστήμης, που μελετά τους βίους των [[Άγιος|αγίων]] και την τιμή που τους αποδίδει η [[Εκκλησία]] και ερευνά διάφορα γενικότερα θέματα (θεολογικά, ιστορικά, φιλολογικά, κοινωνιολογικά, αρχαιολογικά κ.ά.), που σχετίζονται με τους αγίους<ref>Τσάμης Γ. Δημητρίος, ''Αγιολογία της Ορθόδοξης Εκκλησίας'', Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1999, σελ. 17.</ref>. Η ''Αγιολογία'' αποτελούσε κλάδο της [[Εκκλησιαστική Ιστορία|Εκκλησιαστικής Ιστορίας]] μέχρι την περίοδο που οι [[Βολλανδιστές]]<ref>Ονομασία των Βέλγων Ρωμαιοκαθολικών κληρικών''Βολλανδιστές'', μελών από το όνομα του θρησκευτικού τάγματος των ''ΙησουϊτώνΖαν Μπολάν'' ή ''Βολλάνδου''(1596-1665), ονομάζονται οι συνεχιστές του έργου του, που εκδίδουν για πάνω από τρεις αιώνες τα ''Acta SanctorumΡωμαιοκαθολικοί'' (μοναχοί του βελγικού ''Θρησκευτική και Ηθική ΕγκυκλοπαίδειαΙησουιτικού'' τάγματος, με επιστημονικό, αγιολογικό έργο (Θβλ.Η.Ε.)"Βολλανδισταί", ΘΗΕ, τόμ. 3, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα (1963), στ. 951-953).</ref> άρχισαν να περισυλλέγουν και να δημοσιεύουν τους δεκάδες ογκώδεις τόμους με Βίους Αγίων υπό την επιγραφή ''Acta Sanctorum'' (από το 1643<ref>λήμμ. "Αγιολογία", εγκυκλοπαίδεια ''Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα'', τόμ. 01, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005.</ref>) οπότε και διαμορφώθηκε ως ξεχωριστό αντικείμενο<ref>Τρεμπέλας Ν. Παν., ''Εγκυκλοπαίδεια της θεολογίας'', έκδ. 5η, Ο Σωτήρ, Αθήναι 2000, σελ. 307.</ref>.
Τα αγιολογικά κείμενα υπήρξαν ένα από τα σπουδαιότερα και δημοφιλέστερα είδη της βυζαντινής γραμματείας καθώς βρισκόταν στην πρώτη σειρά των προτιμήσεων του κοινού όλων των τάξεων και των κοινωνικών στρωμάτων<ref>Σοφιανός Ζ. Δημήτριος, ''Οι βυζαντινοί άγιοι του ελλαδικού χώρου μέσα από τις πηγές και τα κείμενα'', 2η έκδ., Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν, Αθήνα 1998, σελ. 9.</ref>. Τα σπουδαιότερα συγγράφονται τον 4ο-5ο και 14ο αιώνα, ενώ αξιόλογη ακμή αγιολογικών κειμένων παρατηρείται και από τον 9ο μέχρι τον 11ο αιώνα. Κυρίαρχες μορφές είναι οι [[Μάρτυρας|Μάρτυρες]] της εποχής των [[Διωγμοί|διωγμών]], οι [[Ασκητής|Ασκητές]] και οι εκκλησιαστικές προσωπικότητες, που καταπολέμησαν τις [[Αίρεση|αιρέσεις]]<ref>Τσάμης Γ. Δημητρίος, ό.π., σελ. 19.</ref>. Με τον τρόπο αυτό οι πιστοί μπορούσαν να γνωρίζουν πως πρωτοεκδηλώθηκε η τιμή και ο σεβασμός προς τους ''αθλητές της πίστεως'', τα αίτια εορτασμού της επετείου του θανάτου τους, της ανέγερσης ναών αφιερωμένων σε αυτούς ή της τιμής των [[Ιερά Λείψανα|ιερών λειψάνων]] τους<ref>Τρεμπέλας, ''Εγκυκλοπαίδεια...'', ό.π., σελ. 308.</ref>.
:*''Βίοι Αγίων'' (γραμματολογικό είδος που αναπτύχθηκε μετά τους διωγμούς με το οποίο η Εκκλησία περιγράφει κάθε αξιομνημόνευτη πράξη κληρικών, ασκητών, μοναχών και λαϊκών, που διακρίθηκαν για τις αρετές και την αγιότητα τους).
:*''[[Συναξάρι|Συναξάρια]]'' και ''Μηνολόγια'' (κείμενο που αναγινώσκεται στις λατρευτικές συνάξεις, συνήθως μετά την έκτη [[ωδή]] των [[Κανόνας|κανόνων]] του [[Όρθρος|Όρθρου]], και αναφέρεται με συντομία στον βίο του εορταζόμενου αγίου ή στο περιεχόμενο της εορτής. Τα ''Συναξάρια'' ουσιαστικά ταυτίζονται με τα ''Μηνολόγια'', που επίσης κατά ημερολογιακή σειρά παραθέτουν κείμενα, μικρότερης έκτασης, σχετικά με τις εορτές και τους αγίους).
:*''Αγιολογικά μυθιστορήματα'' (μυθιστόρημα επηρεασμένο ως προς τη μορφή από τα ελληνιστικά πρότυπα και τα ανατολικά μοτίβα. Χωρίζεται σε ''Ιστορικό'' και ''Φανταστικό''. Το πρώτο είναι σύνθεση ορισμένων πραγματικών στοιχείων, που εντάσσονται όμως σ' ένα φανταστικό πλαίσιο, ενώ στο δεύτερο απουσιάζει η ιστορική πλαισίωση και τα πρόσωπα είναι επινόηση του συγγραφέα).
===Σημαντικές συλλογές αγιολογικών κειμένων===
*Η πολύτομη και θεμελιώδης σειρά των ''Acta Sanctorum'' των Βολλανδιστών του Βελγίου<ref>Όλα τα στοιχεία από το: Μεταλληνός Δ. Γεώργιος, ''Πηγές Εκκλησιαστικής Ιστορίας'', Αρμός, Αθήνα 1989, σελ. 143.</ref>.
*Το ειδικό αγιολογικό περιοδικό διεθνούς κύρους των Βολλανδιστών, ''Analecta Bollandiana'' όπου , στο οποίο δημοσιεύεται κάθε είδηση που αφορά την επιστημονική πορεία και πρόοδο της αγιολογικής επιστήμης.
*Ειδικά ευρετήρια έχουν καταρτιστεί που διευκολύνουν την ανεύρεση αγιολογικού υλικού από διάφορες πηγές. Πρόκειται για τις εκδόσεις:
::BHG (''Bibliotheca Hagiographica Graeca'', τόμοι 3, Bruxellis, 1957 η 3η έκδ., για κείμενα ελληνικά)
::BHL (''Bibliotheca Hagiographica Latina'', τόμοι 2, Bruxellis, 1898-1901 και 1911, για κείμενα λατινικά)
::BHO (''Bibliotheca Hagiographica Orientalis'', Bruxellis, 1910, για κείμενα συριακά, αραβικά, αρμενικά, αιθιοπικά, κοπτικά κ.ά.)
Στους τρεις τόμους της ''Bibliotheca Hagiographica Graeca'', έχει ληφθεί υπόψη ευρετηριάζονται, εκτός άλλων, και το αγιολογικό υλικό των ''Acta Sanctorum'', των τευχών του ''Analecta Bollandiana'' και της η ''Patrologiae Graeca'' του J.P. Migne.
*Συλλογή κειμένων για τους [[Νεομάρτυρες]] του Γένους εξέδωσε ο [[Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης|άγ. Νικόδημος ο Αγιορείτης]] το 1794 (''Νέον Μαρτυρολόγιον'', Αθήναι 1961, 3η έκδ.)
