12.398
επεξεργασίες
Αλλαγές
+ βιβλικά κείμενα
==Θεολογία==
Το χρίσμα ικανώνει τα μέλη της εκκλησίας να θεραπεύσουν και να επανορθώσουν τη βούλησή τους, ουσιαστικά εμπλουτίζοντας τη φύση του ανθρώπου, ώστε να πραγματοποιήσουν το έργο της "καθαίρεσης" των δαιμονικών δυνάμεων<ref>Νικ. Ματσούκας, ενθ.αν.</ref>. Έτσι σύμφωνα με τη βιβλική παράδοση, είναι η σφραγίδα του [[Άγιο Πνεύμα|Αγίου Πνεύματος]]. Δεν είναι απλώς δύναμη, αλλά κατοχή της αγαθότητος και της αλήθειας. Όπως μας πληροφορεί και ο [[Απόστολος Παύλος]], το χρίσμα συντελεί ως ένας αρραβώνας που υπόσχεται μία μελλοντική τελείωση<ref>προς Προς Κορινθίους Β΄, 1, 21-22: ''"21 ὁ δὲ βεβαιῶν ἡμᾶς σὺν ὑμῖν εἰς Χριστὸν καὶ χρίσας ἡμᾶς Θεός, 22 ὁ καὶ σφραγισάμενος ἡμᾶς καὶ δοὺς τὸν ἀρραβῶνα τοῦ Πνεύματος ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν."''</ref>. Γι αυτό το λόγο κατά την πατερική και ορθόδοξη παράδοση το χρίσμα τελεσιουργείται ευθύς αμέσως μετά τη βάπτιση και διαφέρει ουσιαστικά από αυτή. Κατά τη βάπτιση έχουμε αποκατάσταση της φύσης του ανθρώπου και έτσι δε χρειάζεται οποιαδήποτε συγκατάθεση από την πλευρά του βαπτιζομένου προς την αποδοχή του. Εν αντιθέσει με το χρίσμα, που ''"απλώς δίνεται μία προίκα της αγιοπνευματικής και χαρισματικής εξουσίας που ενεργοποιείται αργότερα με τη βούληση του βαπτιζομένου"''<ref>Νικ. Ματσούκας, ενθ.αν.</ref>.
==Το χρίσμα στην παράδοση της εκκλησίας==
Η χρίση, δηλαδή η επίδοση της χάριτος του [[Άγιο Πνεύμα|Αγίου Πνεύματος]] είναι εμφανής ήδη από την [[Καινή Διαθήκη]]. Χαρακτηριστική είναι η περιγραφή όπου ο [[Απόστολος Πέτρος]] και ο [[Ευαγγελιστής Ιωάννης]] απεστάλησαν στη Σαμάρεια και όπου ''"επετίθουν τας χείρας επ αυτών (Σαμαρειτών) και ελάμβανον Πνεύμα Άγιον"''<ref>παρ. Παν. Τρεμπέλα, ενθ.αν., 120</ref>. Μία ακόμα χαρακτηριστική αναφορά υπάρχει στις [[Πράξεις των Αποστόλων]] όπου ο Απόστολος Παύλος βάπτισε Εφεσίους στο όνομα του Ιησού Χριστού όπου ''"επέθεσε τας χείρας αυτού ερχόμενο το Πνεύμα το Άγιον και ελλάλουν γλώσσαις και προφήτευον"''<ref>Πράξεις 19, 2-6</ref>. Στις δε "Πράξεις των Αποστόλων" αναφέρεται σαφώς πως σε κανένα από τους βαπτισμένους δεν είχε κατέλθει το Πνεύμα το Άγιον<ref>Πράξεις 8,15-17: ''"15 οἵτινες καταβάντες προσηύξαντο περὶ αὐτῶν ὅπως λάβωσι Πνεῦμα ῞Αγιον·16 οὔπω γὰρ ἦν ἐπ᾿ οὐδενὶ αὐτῶν ἐπιπεπτωκός, μόνον δὲ βεβαπτισμένοι ὑπῆρχον εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ."''</ref> και πως δια επιθέσεως των χειρών των Αποστόλων εδίδοτο<ref>Πράξεις 19, 1-7: ''"6 καὶ ἐπιθέντος αὐτοῖς τοῦ Παύλου τὰς χεῖρας ἦλθε τὸ Πνεῦμα τὸ ῞Αγιον ἐπ᾿ αὐτούς, ἐλάλουν τε γλώσσαις καὶ προεφήτευον. 7 ἦσαν δὲ οἱ πάντες ἄνδρες ὡσεὶ δεκαδύο."''</ref>.
Σε ότι αφορά τους εκκλησιαστικούς συγγραφείς ο [[Θεόφιλος Αντιοχείας]] είναι ο πρώτος που αναφέρει το μυστήριο αφού χαρακτηριστικά λέγει πως ως χριστιανοί ''"χριόμεθα ελαίω Κυρίου"''<ref>Προς Αυτόλυκον 1, 12</ref>. Πέραν τούτου μαρτυρίες έχουμε από την [[Ειρηναίος Λουγδούνου|Ειρηναίο]]<ref>Έλεγχος Α΄ 21, 3-5</ref>, ενώ ιδιαίτερη μνεία γίνεται από τον [[Τερτυλλιανός|Τερτυλλιανό]]<ref>De praescript. 40, De baptismo 6</ref>. Όσο η εκκλησία απομακρύνεται από την περίοδο των [[Απολογητές|απολογητών]] τόσο περισσότερες αναφορές έχουμε, έτσι για παράδειγμα ο [[Κορνήλιος Ρώμης]] μέμφεται τον [[Νοβατιανισμός|Νοβάτο]] διότι δεν έλαβε χρίσμα<ref>Ευσέβιος Εκκλ. Ιστορία 6, 43</ref>, αλλά και ο [[Κυπριανός Καρχηδόνας|Κυπριανός]] επισημαίνει την αναγκαιότητα του χρίσματος<ref>Epist. de januarium LXXIII 21-22</ref>. Πλειάδα σημειώσεων επί του χρίσματος έχουμε τον 4ο αιώνα τόσο από τους Καππαδόκες, όσο και από τον [[Ιωάννης ο Χρυσόστομος|Ιωάννη το Χρυσόστομο]], ενώ ο [[Κύριλλος Ιεροσολύμων]] αφιερώνει μία ολόκληρη μυσταγωγική κατήχηση<ref>Κατήχηχη Μυσταγωγική, Γ΄</ref>.