Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Πέτρος Πελοποννήσιος"

Από OrthodoxWiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση
(→‎Πηγές)
Γραμμή 22: Γραμμή 22:
 
* [http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/papadopoulos_music_per7_1.html Γεώργιος Παπαδόπουλος, Ιστορική επισκόπησις της βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής από των αποστολικών χρόνων μέχρι των καθ΄ ημάς (1-1900 μ.Χ)]
 
* [http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/papadopoulos_music_per7_1.html Γεώργιος Παπαδόπουλος, Ιστορική επισκόπησις της βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής από των αποστολικών χρόνων μέχρι των καθ΄ ημάς (1-1900 μ.Χ)]
 
* "Πέτρος ο Πελοποννήσιος", εγκυκλοπαίδεια e-ΔΟΜΗ.  
 
* "Πέτρος ο Πελοποννήσιος", εγκυκλοπαίδεια e-ΔΟΜΗ.  
 +
* [http://www.rel.gr/index.php?rpage=ByzantineMusic/mousourgoi&rpage2=grigoriosProt.php Άρθρο του καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών Πέτρου Στάθη]
  
 
[[Κατηγορία:Μουσικοί|Π]]
 
[[Κατηγορία:Μουσικοί|Π]]

Αναθεώρηση της 17:55, 26 Δεκεμβρίου 2008

Ο Πέτρος Πελοποννήσιος ή Πέτρος Λαμπαδάριος (1730-1778), υπήρξε ένας από τους κορυφαίους εκπροσώπους της μεταβυζαντινής παραδόσεως[1] και λαμπαδάριος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας κατά τον 18ο αιώνα. Αποτελεί τη δεσπόζουσα φυσιογνωμία του μουσικού στερεώματος κατά το 18ο αιώνα, ο οποίος κατά το Χρύσανθο ιερέα "σχεδόν κατέφερε εις το να φέρει τους μουσικούς χαρακτήρας από συμβόλων εις γράμματα και μόνος από τους καθ ημάς μουσικούς ίσως επλησίασεν εις το άκρην της έξεως της πρακτικής μουσικής"[2].

Ο βίος του

Γεννήθηκε περί 1730 ίσως στο χωριό Γοράνοι Λακωνίας και απεβίωσε από επιδημία πανώλης το 1778 σύμφωνα με χειρόγραφο που αναφέρει την ημερομηνία θανάτου του[3]. Βιογράφος του υπήρξε ο Χρύσανθος ιερέας, ο οποίος περιγράφει το έργο του Πέτρου ως μια ακούραστη και διαρκή εργασία των μουσικών δρωμένων κατά την οποία εξηγούσε τα παλαιά μουσικά μαθήματα, έγραφε κάθε μελωδία που ερχόταν στη φαντασία του έξωθεν ή έσωθεν, ενώ επιπρόσθετα μέλιζε και στίχους "ευγενών και λογίων του ημετέρου γένους". Οι γονείς του ήσαν φτωχοί ξυλοκόποι. Όταν κάποτε πέρασε από το χωριό του ένας έμπορος από τη Σμύρνη που γύριζε την Πελοπόννησο προσφέρθηκε να τον πάρει μαζί του στη Σμύρνη, όταν θα τέλειωνε τις δουλειές του. Εν τω μεταξύ ο πατέρας του σκοτώθηκε σε μια συμπλοκή με Τουρκαλβανούς, και η μητέρα του τον έστειλε στη Μονή Αγίας Λαύρας (Μέγα Σπήλαιο-Καλάβρυτα)[4]. Εκεί τον βρήκε ο περιοδεύων έμπορος και τον πήρε μαζί του στη Σμύρνη. Από εκεί και μετά η εξέλιξη του Πέτρου ήταν ραγδαία, λόγω της φυσικής του κλίσης στη μουσική και της μαθητείας του κοντά στον ιερομόναχο μουσικό και μετέπειτα πρωτοψάλτη της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Ιωάννη Τραπεζούντιο, με τον οποίο συνέψαλε ως Β΄ Δομέστιχος, ίσως δε και ως Α΄. Από το 1770 και το θάνατο του Ιωάννη, υπό το Δανιήλ, ο Πέτρος έγινε λαμπαδάριος στο πατριαρχικό αναλόγιο. Χαρακτηρίζεται ως χαλκέντερος εργάτης[5] της μουσικής ο οποίος "εθαυμάζετο υπό των συγχρόνων αυτού δια την έξοχον μουσικήν αυτού αντίληψιν και μίμησην, δυνάμενος μάλιστα να διαφυλάξη πιστώς δια της γραφής οιονδήποτε μέλος έστω και άπαξ ψαλλόμενον υπ άλλου. Εντεύθεν υπό των Οθωμανών καλείτο χιρσίζ (κλέπτης)[6] και χότζας (διδάσκαλος)".

Κατά τον Ιωάννη Πλεμένο, κατά μία άλλη άποψη, αν και όχι επικρατούσα[7], ο Πέτρος υπήρξε δερβίσης, ο οποίος είλκυε την καταγωγή του από οικογένειες Λακώνων οι οποίες βρίσκονταν στη Σμύρνη από τον 13ο αιώνα[8].

Το έργο του

Το έργο του Πέτρου διαχωρίζεται σε δύο μεγάλες θεματικές ενότητες. Την εκκλησιαστική μουσική και την κοσμική. Κατά την πρώτη το εξηγητικό του έργο είναι ανεπανάληπτο, εξηγώντας ουσιαστικά παλαιότερες συνθέσεις σε σημειογραφία αναλυτικότερη από ότι του Ιωάννου Τραπεζουντίου, αποτελώντας τον συνδετικό κρίκο του μουσικού εκκλησιαστικού συστήματος πριν από τη μέθοδο των τριών διδασκάλων. Η διαμόρφωση τής αναλυτικής αυτής σημειογραφίας είναι σημαντική για τη συμβολή στην εξέλιξη της εκκλησιαστικής μουσικής, αφού τελικά σήμερα αποτελεί τον κορμό της εκκλησιαστικής μουσικής παράδοσης[9]. Με αυτόν τον τρόπο η παράδοση θα περάσει στα βιβλία όπου από το 19ο αιώνα αρχίζουν να εκδίδονται βιβλία. Η αξία του έργου του Πέτρου Πελοποννησίου Λαμπαδαρίου είναι πραγματικά σπουδαιότατη αφού το "σφριγηλό και καταξιωμένο [έργο] αποτελεί, όπως και στην εποχή του, το πολύτιμο μέσο μίας επιστημονικής αλλά και συνάμα καλλιτεχνικής εργασίας"[10].

Το έργο του επίσης θεωρείται εκπληκτικό σε όγκο ποιότητα[11] και συνίσταται κυρίως σε πρωτότυπες συνθέσεις στο ύφος της βυζαντινής μουσικής και σε επεξεργασία παλαιοτέρων μουσικών διδασκάλων. Σήμερα ελάχιστο μέρος των συνθέσεών του έχει εκδοθεί, αφού το μεγαλύτερο μέρος σώζεται σε ανέκδοτα χειρόγραφα[12]. Το γνωστότερο έργο του είναι το ειρμολόγιο. Ο ίδιος υπήρξε σπουδαίος συνθέτης και της δημοτικής μουσικής όπου τα τραγούδια του "αποτελούν σπάνια δείγματα της παλαιότερης εκκλησιαστικής και δημοτικής μουσικής μας παράδοσης...που σημείωσαν μάλιστα μεγάλη επιτυχία στην εποχή του και τραγουδήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη και στα άλλα αστικά κέντρα της Ανατολής μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα"[13].

Υποσημειώσεις

  1. ↑ Δομή Gold, λήμ. Πέτρος Πελοποννήσιος
  2. ↑ παρ. Δημοσίευμα Εφημερίδος, Νέες Εποχές, 16 Φεβρουαρίου 1997, σελίδα 34
  3. ↑ παρ. Δημοσίευμα Εφημερίδος, Νέες Εποχές, 16 Φεβρουαρίου 1997, σελίδα 34
  4. ↑ [1]
  5. ↑ παρ. Δημοσίευμα Εφημερίδος, Νέες Εποχές, 16 Φεβρουαρίου 1997, σελίδα 34
  6. ↑ Κατά τον Ιωάννη Πλεμένο, η απόδοση του ονόματος χιρσζ ήταν τιμητική, διότι εννοούσε αυτόν που έκλεψε τη δύναμη από το κακό [2]
  7. ↑ O βιογράφος του Χρύσανθος ιερέας είναι η πέον σύγχρονη μορφή που καταγραφή το βίο του, ενώ οι ερευνητές Παπαδόπουλος, Στάθης και Χατζηγιακουμής διαφωνούν
  8. ↑ "Ωστόσο, το παρόν άρθρο καλεί τον φιλίστορα αναγνώστη σε ένα διαφορετικό (αν και παράλληλο) ταξίδι μέσα από μαρτυρίες που δείχνουν ότι ο Πέτρος πρέπει να μυήθηκε στους Μεβλεβί όντας στη Σμύρνη. Οι μαρτυρίες βασίζονται στην ιστορία μιας κοινότητας λακώνων αποίκων στην κωμόπολη Σίλλη, μεταξύ Ικονίου και Σμύρνης. Τον 13ον αιώνα ένας σελτζούκος σουλτάνος μετέφερε στη Σίλλη 7 λακωνικές οικογένειες για να περιποιούνται ένα χριστιανικό ναό, μετά από θαύμα που του είχε γίνει: είχε προσπαθήσει να γκρεμίσει τον ναό για να χτίσει τζαμί, όταν φλόγες βγήκαν από αυτόν και έκαψαν τους παρισταμένους. Με την ίδρυση όμως αργότερα του τάγματος των Μεβλεβί στο Ικόνιο, αρκετοί Λάκωνες μυήθηκαν στη νέα αυτή φιλοσοφία και κάποιοι έγιναν δερβίσηδες. Παρ' όλα αυτά, περιηγητές αναφέρουν ότι μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα οι χριστιανοί κάτοικοι της Σίλλης μιλούσαν τη λακωνική διάλεκτο. Οι Λάκωνες αυξήθηκαν τόσο ώστε, πριν την ανταλλαγή των πληθυσμών (1923), τα 3/4 των κατοίκων της Σίλλης (7.500) ήσαν έλληνες απόγονοί τους. Καθώς οι Λάκωνες της Σίλλης είχαν στενές εμπορικές σχέσεις με τη Σμύρνη, δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε τον Λάκωνα Πέτρο να έρχεται σε επαφή μαζί τους και (πιθανόν) να μυείται στη Μεβλεβί φιλοσοφία."[3]
  9. ↑ παρ. Δημοσίευμα Εφημερίδος, ενθ.αν.
  10. ↑ παρ. Δημοσίευμα Εφημερίδος, ενθ.αν.
  11. ↑ Δομή Gold, ανθ.αν.
  12. ↑ Δομή Gold, ενθ.αν.
  13. ↑ Δομή Gold, ενθ.αν.

Πηγές

Ανακτήθηκε από «https://el.orthodoxwiki.org/index.php?title=Πέτρος_Πελοποννήσιος&oldid=13145»