12.398
επεξεργασίες
Αλλαγές
μ
→Η φιλοσοφία στο σύστημα των απολογητών
Πως όμως θα μπορούσαν οι ''απολογητές'' να βρουν μια βάση συζήτησης με τα πρόσωπα του εθνικού κόσμου; Σαφώς, ''"το μόνον έδαφος συνεννοήσεως των πεπαιδευμένων ανδρών της εποχής"'' ήταν η ελληνική φιλοσοφία η οποία θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί ώστε να υπάρξει απάντηση, στην ιστορική ανάγκη της Εκκλησίας να έρθει σε γόνιμη επαφή με το περιβάλλον της<ref>Θεοδώρου, ''''Ιστορία των Δογμάτων...'', ό.π., σελ. 30.</ref>. Είναι όμως ''"λάθος να λέγεται ότι οι Απολογητές βοήθησαν στον «εξελληνισμό του Χριστιανισμού»"'' γιατί το μόνο που έκαναν ήταν να δουλέψουν ''"στα δεδομένα που είχαν"'' αξιοποιώντας ως εργαλείο την ελληνική φιλοσοφία, με μόνη ''"προοπτική να βοηθήσουν και να προβάλουν την αληθινή διδασκαλία της Εκκλησίας"''<ref>Σκουτέρης, ''Ιστορία Δογμάτων'', ό.π., σελ. 272.</ref>.
Ο π. [[Γεώργιος Φλορόφσκυ Φλορόφσκι]] παρατηρεί ότι ''"η ορολογία είναι ένα πρόβλημα για τους Απολογητές"'' καθώς ''"μπορεί να μην έχουν πάντα χρησιμοποιήσει ακριβή ορολογία"''<ref>Φλορόφσκυ, ''Οι Βυζαντινοί Πατέρες...'', ό.π., σελ. 158.</ref>. Αυτό δείχνει για ποιο λόγο οι Εκκλησιαστικοί Πατέρες πάντα έδιναν τόσο μεγάλη προσοχή στα προβλήματα ορολογίας αφού ''"η λέξη, οι όροι, οι φράσεις που δίνουν εξωτερική μορφή σε μια σκέψη, και η φραστική ακρίβεια είναι αναγκαία για την πλήρη έκφραση της διανοητικής συλλήψεως"''<ref>Φλορόφσκυ, ''Οι Βυζαντινοί Πατέρες...'', ό.π., σελ. 160.</ref>. Οι Απολογητές, στην προσπάθεια τους να δείξουν ότι η χριστιανική πίστη δεν είναι κάτι επικίνδυνο, αντίθετα μάλιστα σε πολλά σημεία συμπορεύεται με τα διδάγματα της φιλοσοφίας<ref>Σκουτέρης, ''Ιστορία Δογμάτων'', ό.π., σελ. 271.</ref>, αναγκάστηκαν να χρησιμοποιήσουν γλώσσα ανάλογη και κατηγορίες που ήταν οικείες στην ελληνική διανόηση<ref>Σκουτέρης, ''Ιστορία Δογμάτων'', ό.π., σελ. 270.</ref>. Παρουσίασαν με μεγαλύτερη έμφαση τον [[Χριστός|Χριστό]] ως μέγα νομοθέτη και διδάσκαλο, ''"του οποίου τα διδάγματα φωτίζουν και σώζουν τον άνθρωπον εκ της πλάνης και του ψεύδους"'' και ''"την χριοτιανικήν θρησκείαν...ως την υγιά εκείνην μονοθεΐαν, η οποία δύναται να ικανοποιήσει τας βαθυτάτας θρησκευτικάς ανάγκας παντός υγιώς και ελλόγως σκεπτόμενου πνεύματος"''<ref>Θεοδώρου, ''''Ιστορία των Δογμάτων...'', ό.π., σελ. 117.</ref>. Άφησαν έτσι στη σκιά άλλα δόγματα όπως το χριστολογικό και το σωτηριολογικό, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι τα αγνοούσαν<ref>Θεοδώρου, ''''Ιστορία των Δογμάτων...'', ό.π., σελ. 32.</ref>. Παρά τον συγκεκριμένο απολογητικό σκοπό των συγγραμμάτων τους, ''"ο επίμονος ερευνητής των έργων τους"'' διακρίνει την ''"πίστη τους στο σταυρό, στο θάνατο και στην ανάσταση του Χριστού"''<ref>Σκουτέρης, ''Ιστορία Δογμάτων'', ό.π., σελ. 272.</ref> και την επιβεβαίωση ότι ο Χριστός «φύσει Θεός ων και άνθρωπος» όπως γράφει ο [[Μελίτων Σαρδέων]]<ref>Φλορόφσκυ, ''Οι Βυζαντινοί Πατέρες...'', ό.π., σελ. 121.</ref>.
Ασφαλώς, ''"η έμφαση που δίνουν οι Απολογητές στην ενότητα...του Θεού"'' ώστε ''"να προστατεύσουν τον μονοθεϊσμό"''<ref>Φλορόφσκυ, ''Οι Βυζαντινοί Πατέρες...'', ό.π., σελ. 160.</ref>, έναντι του [[Διαρχία|δυϊσμού]] των [[Γνωστικισμός|Γνωστικών]] και του πολυθεϊσμού των ειδωλολατρών<ref>Θεοδώρου, ''''Ιστορία των Δογμάτων...'', ό.π., σελ. 113.</ref>, ''"οδήγησε σε κάποια υπερβολική προσπάθεια να υπερασπιστούν τη θεϊκή μοναρχία και...έτειναν να μεταφέρουν το κέντρο της προσοχής τους από τη διάκριση του Πατρός, του Υιού, και του Αγίου Πνεύματος στην ενότητα του Θεού"'' με αποτέλεσμα να ''"κατηγορούνται συχνά ότι...«υπέτασσαν» τον Υιό και το Πνεύμα στον...Θεό Πατέρα"''<ref>Φλορόφσκυ, ''Οι Βυζαντινοί Πατέρες...'', ό.π., σελ. 160.</ref>. Ιδιαίτερα στο σημείο αυτό, διάφοροι μελετητές έθεσαν το ερώτημα αν τελικά η φιλοσοφούσα σκέψη είχε δυσμενείς επιδράσεις επί των απολογητών και τελικά έφθειρε το χριστιανικό δόγμα ανοίγοντας δρόμο προς τον [[αρειανισμός|αρειανισμό]] και τον [[μοναρχιανισμός|μοναρχιανισμό]]<ref>Σκουτέρης, ''Ιστορία Δογμάτων'', ό.π., σελ. 271.</ref>.