Αλλαγές

'''Βιβλικός κανόνας''' ή '''Κανόνας της Αγίας Γραφής''', ονομάζεται η συλλογή το σύνολο των ιερών κειμένων ή βιβλίων , που ο [[Ιουδαϊσμός]] και ο [[Χριστιανισμός]] έχουν συλλέξει, επειδή θεωρούν ιερά ότι είναι θεόπνευστα και θεόπνευσταπεριέχουν τη Θεία [[Αποκάλυψη]]<ref>"Κανών της Αγίας Γραφής", ''Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια'' (Θ.Η.Ε.), τόμ. 7, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1965, στ. 321.</ref><ref>Χαστούπης Π. Αθανάσιος, ''Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην'', εκδ. Πανεπιστημίου Αθηνών, 1986, σελ. 537.</ref>. Ο όρος έχει καθιερωθεί από τον 4ο αιώνα μ.Χ. και με αυτόν αναφερόμαστε σε όλα τα βιβλία που περιέχονται στον ''Κανόνα'', τα οποία ονομάζονται ''Κανονικά'', ενώ, αντιθέτως, όσα έχουν γραφτεί κατ' απομίμηση των κανονικών<ref>"Απόκρυφα", ''e-δομή'' (Ηλεκτρονική Εγκυκλοπαίδεια ''ΔΟΜΗ''), εκδόσεις Δομή Α.Ε., Αθήνα 2003-2004 [DVD-ROM].</ref> και αποκλεισθεί από τον ''Κανόνα'', ονομάζονται [[Απόκρυφα]]<ref>Θ.Η.Ε., ό.π..</ref>.

Ο κανόνας αυτός ονομάζεται «ελληνικός» από τη γλώσσα στην οποία είναι γραμμένος και «αλεξανδρινός» από τον τόπο προέλευσης του. Η [[Μετάφραση των Εβδομήκοντα|ελληνική μετάφραση των Εβδομήκοντα (Ο')]] σημείωσε την εμφάνιση του κανόνα αυτού, η οποία μεταφράστηκε με βάση το πρωτότυπο εβραϊκό κείμενο της [[Παλαιά Διαθήκη|Παλαιάς Διαθήκης]] στην [[Αλεξάνδρεια (Αιγύπτου)|Αλεξάνδρεια]] για να καλύψει τις θρησκευτικές ανάγκες των ελληνιστών Ιουδαίων. Η μετάφραση αυτή συνθέτει τον ομώνυμο ''"κανόνα των Ο'"'', που δεν είναι άλλος από τον ελληνικό ή αλεξανδρινό. Περιλαμβάνει δέκα επιπρόσθετα βιβλία, πέρα από εκείνα του ''Ιουδαϊκού Κανόνα''τα οποία θεωρούσε ως κανονικά και ο ελληνιστικός ιουδαϊσμός, όμως, και εξαιτίας της χρήσης τους από τους χριστιανούς, αργότερα τα εγκατέλειψε<ref>Χαστούπης Π. Αθανάσιος, ''Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην'', εκδ. Πανεπιστημίου Αθηνών, 1986, σελ. 549.</ref>. Συνολικά ο Αλεξανδρινός κανόνας περιλαμβάνει 49 βιβλία, 39 ''πρωτοκανονικά'', που είναι αυτά ακριβώς του ιουδαϊκού ή παλαιστίνου κανόνα, και 10 ''δευτεροκανονικά'' ή ''αναγινωσκόμενα'', όπως χαρακτηρίζονται. Λόγω της αριθμητικής αυτής υπεροχής τω 10 βιβλίων, είναι γνωστός και ως ''ευρύτερος'' κανόνας, σε αντίθεση με τον ιουδαϊκό που ονομάζεται ''στενός''.

Προς άρση τυχόν παρεξηγήσεωνΤα βιβλία αυτά προέρχονται από τη μεταξύ 2ου και 1ου αι. π.Χ. χρονική περίοδο και ανήκουν σε διάφορα γραμματολογικά είδη, όπως ιστοριογραφία, η ονομασία αυτή δεν ''"αφορά διηγηματογραφία, επιστολογραφία, ποίηση και σοφιολογία. Ως προς τη θέση και την αξία των Δευτεροκανονικών βιβλίων στη θεοπνευστία συνείδηση των πιστών μαρτυρούν κυρίως το [[Ταλμούδ]] στην παλαιστινή ιουδαϊκή παράδοση και η [[Μετάφραση των Εβδομήκοντα]] στην αντίστοιχη ελληνιστική. Η χρήση από το κανονικό κύρος Ταλμούδ του περιεχομένου τους άλλα απλώς στο περιεχόμενό για διδακτικούς σκοπούς, ο υπομνηματισμός τουςκαι η ανάγνωση ορισμένων εξ αυτών σε ιουδαϊκές εορτές δείχνουν τη μεγάλη εκτίμηση των ραββίνων προς αυτά. Αφού Ανάλογη εκτίμηση και σεβασμό απελάμβανε από τους ελληνιστές ιουδαίους και η [[Μετάφραση των Εβδομήκοντα]], η οποία, αν και τα εμπεριείχε, ''"θεωρούνταν απ' αυτούς ισόκυρη με τα «κανονιζόμενα» η Εκκλησία ευαγγελίζεται το μήνυμα εβραϊκό της καινής κτίσεως δια του Χριστού, ενώ με τα «αναγινωσκόμενα» καλλιεργεί την ευσέβεια για την αποδοχή του μηνύματος αυτούπρωτότυπο"''<ref>Σταύρου Ε. Καλαντζάκη, ''Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη'', Πουρναράς, Θεσ/νίκη 2006, σελ. 126-127.</ref>. Εντούτοις, τελικά, ''"ο επίσημος Ιουδαϊσμός δεν τα έκανε αποδεκτά ως κανονικά, επικαλούμενος τη διακοπή της προφητείας μετά τον τελευταίο προφήτη, το Μαλαχία"''<ref>Καλαντζάκης, ό.π., σελ. 111.</ref>.

Τα βιβλία αυτά προέρχονται από τη μεταξύ 2ου Όπως είδαμε, η Ορθόδοξη Εκκλησία, παρέλαβε ως χριστιανικό κανόνα της [[Παλαιά Διαθήκη|Παλαιάς Διαθήκης]] όχι τον ιουδαϊκό του 3ου και 1ου αι. 4ου π.Χ. χρονική περίοδο αιώνα, που περιελάμβανε μόνο 22 βιβλία (τα οποία, με διαφορετικό χωρισμό, αριθμούνται και ανήκουν σε διάφορα γραμματολογικά είδηως 39), όπως ιστοριογραφίααλλ' εκείνο των ημερών του [[Χριστός|Χριστού]] και των [[Απόστολοι|Αποστόλων]], διηγηματογραφίαο οποίος περιελάμβανε εκτός των 22, επιστολογραφίατων ''πρωτοκανονικών'', ποίηση και σοφιολογίαόλα τα λεγόμενα ''δευτεροκανονικά'' ή ''αναγινωσκόμενα''<ref>Παπαδόπουλος Μ. Νικόλαος, ''Σύντομος Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην'', Αθήναι 1994, σελ. 198.</ref>. Ως προς τη θέση Για τους Ορθοδόξους, η πίστη στην ισοτιμία ''πρωτοκανονικών'' και ''δευτεροκανονικών'' τεκμηριώνεται καταρχάς από την αξία των Δευτεροκανονικών βιβλίων στη συνείδηση των πιστών μαρτυρούν κυρίως το χρήση που αδιακρίτως έκανε ο [[Χριστός|Ιησούς]] και οι [[ΤαλμούδΑπόστολοι]] στην παλαιστινή ιουδαϊκή παράδοση , του εβραϊκού κειμένου και η της [[Μετάφραση των Εβδομήκοντα|μεταφράσεως των εβδομήκοντα]] στην αντίστοιχη ελληνιστική<ref>Παπαδόπουλος Μ. Η χρήση από το Ταλμούδ Νικόλαος, ''Τα Δευτεροκανονικά Τεμάχια του Βιβλίου του περιεχομένου τους για διδακτικούς σκοπούςΔανιήλ'', ΟΕΔΒ, Αθήνα 1985, ο υπομνηματισμός τους σελ. 22. Βλ. στο ίδιο και λεπτομερή πίνακα εδαφίων, στις σελ. 23-32.</ref>. Κατά δεύτερον, το ίδιο επιβεβαιώνει η ανάγνωση ορισμένων εξ αυτών σε ιουδαϊκές εορτές δείχνουν τη μεγάλη εκτίμηση των ραββίνων προς αυτά. Ανάλογη εκτίμηση και σεβασμό απελάμβανε παράθεση χωρίων από τους ελληνιστές ιουδαίους και η [[Μετάφραση των ΕβδομήκονταΑποστολικοί Πατέρες|Αποστολικούς Πατέρες]], τους [[Απολογητές]]και άλλους συγγραφείς, η ''"ανενδοιάστως και αδιακρίτως...εκ των δευτεροκανονικών"'', τα οποίαμάλιστα ονομάζουν ''"Γραφάς"'', ''"Θείας Γραφάς"'', ''"Λόγια του Θεού"'' ή του ''"Αγ. Πνεύματος"''<ref>Παπαδόπουλος, ό.π., αν σελ. 33-34. Βλ. στο ίδιο και λεπτομερή πίνακα εδαφίων, στις σελ. 34-42.</ref>. Επιπλέον, τη σειρά αυτή των πατέρων, που χρησιμοποίησαν ως κανονικά τα εμπεριείχελεγόμενα δευτεροκανονικά ή αναγινωσκόμενα, συνεχίζουν τον 4ο και 5ο αιώνα, ''"θεωρούνταν απΒασίλειος ο Μέγας, Γρηγόριος ο Νύσσης, Χρυσόστομος, Κύριλλος ο Αλεξανδρείας, Θεοδώρητος ο Κύρου, Πολυχρόνιος, Θεόδωρος ο Ηράκλειας, Εφραίμ ο Σύρος, Λακτάντιος, Αμβρόσιος και Αυγουστίνος"' αυτούς ισόκυρη με το εβραϊκό της πρωτότυπο', ενώ ελάχιστοι διαταράσσουν την ''"αρμονίαν ταύτην"''<ref>ΚαλαντζάκηςΠαπαδόπουλος, ό.π., σελ. 12643-44. Βλ. στο ίδιο και λεπτομερή πίνακα εδαφίων, στις σελ. 45-12747.</ref>.

Κατά συνέπεια, προς άρση τυχόν παρεξηγήσεων, η ονομασία ''δευτεροκανονικά'', δεν ''"αφορά στη θεοπνευστία και το κανονικό κύρος τους άλλα απλώς στο περιεχόμενό τους. Αφού με τα ''κανονιζόμενα'' η Εκκλησία ευαγγελίζεται το μήνυμα της καινής κτίσεως δια του Χριστού, ενώ με τα ''αναγινωσκόμενα'' καλλιεργεί την ευσέβεια για την αποδοχή του μηνύματος αυτού"''<ref>Καλαντζάκης, ''Εισαγωγή...'', ό.π., σελ. 126.</ref>. Η αδιαίρετη χριστιανική Εκκλησία, κάνοντας χρήση και των δευτεροκανονικών, εξέφραζε τη πίστη της στην ισοτιμία τους με τα πρωτοκανονικά. Αυτό βεβαιώνεται και από το γεγονός ότι στη Μετάφραση των Ο' τα βιβλία αυτά δεν επέχουν θέση παραρτήματος, ώστε να σχηματίζεται η εντύπωση ότι βρίσκονται σε δεύτερη μοίρα, αλλά τοποθετούνται αδιακρίτως μεταξύ των πρωτοκανονικών. Και τούτο διότι, ως ισότιμα και ισόκυρα με τα πρωτοκανονικά, των οποίων τις θείες αλήθειες συμπληρώνουν, περιλαμβάνονται, όπως και εκείνα, στις πηγές της θεολογίας της Π. Διαθήκης<ref>Καλαντζάκης, στο ίδιο, σελ. 125-126.</ref>.