Ελεγκτές, renameuser, Διαχειριστές
4.720
επεξεργασίες
Αλλαγές
Ψυχή
,πίνακας
*''Θεωρία της μεταφυτεύσεως'': Η θεωρία αυτή έγινε αποδεκτή από αρκετούς πατέρες της εκκλησίας ([[Τερτυλλιανός]], [[Μέγας Αθανάσιος]], [[Γρηγόριος Νύσσης]]). Καθαυτή τη θεωρία η καταβολή της ψυχής στο σώμα γίνεται άμεσα με τη σύλληψη, από τους φυσικούς γονείς. Αυτή η θεωρία «''είναι σύμφωνη με τους νόμους της γεννήσεως των άλλων όντων, εξηγεί κάπως τη μετάδοση του προπατορικού αμαρτήματος και εξαίρει την πανσοφία του Θεού...αντίκειται όμως προς την περιωπή της πνευματικής ψυχής, την οποία καταβιβάζει στη στάθμη της φυσικής συλλήψεως''»<ref>Ανδρέας Θεοδώρου, Απαντήσεις σε ερωτήματα Συμβολικά, σελίς 52</ref>.
*''Θεωρία της Δημιουργίας'': Η θεωρία της δημιουργίας (''creatiniasmus'') είναι θεωρία που κατά βάση αναπτύχθηκε από λατίνους πατέρες, η οποία προτείνει πως η ψυχή κάθε φορά αποστέλλεται από το Θεό, για να ενωθεί με το έμβρυο που συλλαμβάνεται στην κοιλία της μητέρας. Με βάση αυτή τη θεωρία «''φαίνεται να συμφωνούν αρκετά χωρία της Γραφής. Εξαίρει μεν το μεγαλείο της πνευματικής ψυχής...την παρουσιάζει όμως να μολύνεται από το προπατορικό αμάρτημα με την ένωσή της με το υλικό σώμα, πράγμα που θυμίζει μανιχαϊστικές διαρχικές αντιλήψεις''»<ref>ενθ.αν.</ref>.
==Σύνοψη διαφορών στη διδασκαλία περί ψυχής ανάμεσα στην Φιλοσοφία και την Ορθόδοξη Εκκλησία==
Θεμέλιο της Ορθόδοξης θεολογίας είναι η βασική διάκριση μεταξύ ''κτιστού'' και ''ακτίστου'', η οποία βεβαίως, αν και έχει την προέλευση της από τη φιλοσοφική γλώσσα του ''γενητού'' και του ''αγενήτου'', εντούτοις, σημαίνει κάτι εντελώς διαφορετικό.
{| {{Prettytable}}
|-
!'''Αρχαιοελληνική Φιλοσοφία'''
!'''Ορθόδοξη Θεολογία'''
|-
|align="left"|Σύμφωνα με την φιλοσοφία, ''"το γενητό και το αγένητο...είναι αδημιούργητα, δηλαδή άκτιστα...Χαρακτηριστική διαφορά μεταξύ γενητού και αγενήτου, η οποία θεμελιώνει...διαρχία, είναι η διάκριση μεταξύ υλικού και ιδεατού, αισθητού και νοητού. Επομένως γενητό είναι μονάχα το υλικό και αισθητό"''<ref>Ματσούκας Α. Νίκος, ''Δογματική και Συμβολική θεολογία'', τόμ. Α', 2η έκδ., Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1996, σελ. 146.</ref>. Κατά συνέπεια, η διάκριση ''γενητού''-''αγένητου'', δεν εισάγει καμμία έννοια δημιουργίας<ref>Ματσούκας Α. Νίκος, ''Ιστορία της Βυζαντινής Φιλοσοφίας'', Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1994, σελ. 197.</ref>.
|align="left"|Σύμφωνα με την Ορθόδοξη διδασκαλία, το αγένητο ή ''άκτιστο'', δηλ. ο Θεός, είναι ο μόνος αδημιούργητος, ενώ το γενητό ή κτιστό (η κτίση) είναι δημιούργημα. Η ''κτίση'', σε καμμία περίπτωση δεν προϋπάρχει, όπως ο Θεός, αλλά δημιουργείται ''εκ του μη όντος'' (δηλ. όχι από την ίδια ουσία με το Θεό) από την θέληση του άκτιστου Θεού<ref>''"Η γαρ κτίσις...ουκ εκ της του Θεού ουσίας, εκ δε του μη όντος εις το είναι βουλήσει και δυνάμει αυτού παρήχθη"'' (Ιωάννου Δαμασκηνού, ''Έκδοσις ακριβής της ορθοδόξου πίστεως'', PG 94,812C).</ref><ref>''"Το μη ον της πατερικής θεολογίας δεν είναι η αυθύπαρκτη άμορφη υλική πραγματικότητα...Όλη η κτίση είναι μη ον...ετερούσιο προς το ον...τον Θεό, τον μόνο άυλο και άκτιστο...και συνεχώς έχει ανάγκη να παίρνει από το ον το είναι, τη ζωή, το λόγο, τη θέωση"'' (Ματσούκας Α. Νίκος, ''Δογματική και Συμβολική θεολογία'', τόμ. Β', 2η έκδ., Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1988, σελ. 215).</ref>.
|-
|align="left"|Σύμφωνα με την φιλοσοφία, η ψυχή ως νοητή και αθάνατη, είναι ομοούσια με το ''αγένητο''<ref>Ματσούκας, ''Ιστορία της Βυζαντινής Φιλοσοφίας'', ό.π..</ref>.
|align="left"|Σύμφωνα με την Ορθόδοξη διδασκαλία ολόκληρο το κτιστό ή αλλιώς το ''μη ον'', δηλ. ''"κάθε κτιστή πραγματικότητα: ύλη, σώματα, ψυχές, άγγελοι, λογική, λόγος, νους"'' είναι ετερούσιο του αγένητου και ''άκτιστου'' Θεού<ref>Ματσούκας, ''Δογματική...'', Β', ό.π..</ref>.
|-
|align="left"|Σύμφωνα με τον Πλατωνικό και αρχαιοελληνικό δυαλισμό ψυχής-σώματος<ref>Μπέγζος Μάριος, ''Φαινομενολογία της Θρησκείας'', Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1995, σελ. 319.</ref>, το σώμα υποτιμάται μεταφυσικά, ενώ η ψυχή είναι αυτή που συνιστά την ουσία του ανθρώπου<ref>''"H ψυχή έστιν άνθρωπος"'' (''Αλκιβιάδης'', 130C).</ref> και μένει μόνη της αθάνατη<ref>Μπέγζος, στο ίδιο, σελ. 320.</ref>.
|align="left"|Σύμφωνα με την Ορθόδοξη διδασκαλία ''"ο άνθρωπος είναι ψυχοσωματική ενότητα"''<ref>Μπέγζος, ό.π., σελ. 319.</ref>, ''"είναι σώμα και ψυχή"''<ref>''"Mη αν ψυχήν μόνην, μήτε σώμα μόνον λέγεσθαι άνθρωπον, αλλά το συναμφότερον"'' (Γρηγ. Παλαμάς, PG 150, 1361C).</ref><ref>''"Ο γαρ άνθρωπος ουκ έστι ψυχή μόνον, αλλά ψυχή και σώμα"'' (Ιω. Χρυσόστομος PG 50,430).</ref> και έτσι θα παραμείνει μετά την ανάστασή του στην αιωνιότητα, υπερβαίνοντας με τον τρόπο αυτό την φιλοσοφική θεωρία που θέλει μόνη αθάνατη την ψυχή<ref>Μπέγζος, στο ίδιο, σελ. 320.</ref>.
|-
|align="left"|Σύμφωνα με τον Πλάτωνα (και αργότερα τον [[Ωριγένης|Ωριγένη]]), η ψυχή είναι αιώνια, υπήρχε πριν γεννηθούμε<ref>Τατάκης Βασίλειος, ''Η Βυζαντινή Φιλοσοφία'', Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, Αθήνα 1977, σελ. 87.</ref>.
|align="left"|Σύμφωνα με την Ορθόδοξη διδασκαλία η ψυχή είναι δημιούργημα, χωρίς προΰπαρξη, γεγονός που τη διαφοροποιεί και από την αριστοτελική διδασκαλία της μετά τη γέννηση εμψύχωσης<ref>Τατάκης, ό.π..</ref>.
|-
|align="left"|Σύμφωνα με την φιλοσοφία, η ψυχή οφείλει την αθανασία της στο γεγονός ότι είναι αγένητη και ομοούσια του όντος<ref>Ματσούκας, ''Ιστορία της Βυζαντινής Φιλοσοφίας'', ό.π..</ref>.
|align="left"|Σύμφωνα με την Ορθόδοξη διδασκαλία η ψυχή θα εξακολουθήσει να υπάρχει και μετά το θάνατο μας κατά χάρη, επειδή το θέλει ο Θεός, καθώς είναι κτίσμα<ref>''"Σώμα και ψυχή, ως κτίσματα εκ του μη όντος, δεν είναι φύσει αθάνατα, αλλά γίνονται κατά χάρη μόνο με τη θεία ζωοποιητική ενέργεια του Θεού"'' (Ματσούκας Α. Νίκος, ''Δογματική και Συμβολική θεολογία'', τόμ. Γ', Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1997, σελ. 228).</ref>.
|-
|align="left"|Σύμφωνα με τους Ορφικούς<ref>''"Η άποψη...για το σώμα ως φυλακή της ψυχής προέρχεται από τους Ορφικούς, για τους οποίους το σώμα είναι το ακάθαρτο περίβλημα, στο οποίο φυλακίζεται η ψυχή για να τιμωρηθεί για τα παραπτώματα της"'' (Φιλόστρατος, ''Άπαντα'', τόμ. 3, Κάκτος, Αθήνα 1994, σελ. 288, σημ. #49).</ref>, αρχικά, και τον Πλάτωνα<ref>Πλάτων, ''Φαίδων'', 62b.</ref>, κατόπιν, το σώμα αποτελεί την φυλακή και τον τάφο της ψυχής.
|align="left"|Σύμφωνα με την Ορθόδοξη διδασκαλία καταξιώνεται η σωματική οντότητα της ανθρώπινης υπόστασης<ref>''"Τo σώμα υμών ναός του εν υμίν Αγίου Πνεύματος εστιν"'' (''Α' Κορ. 6:19'').</ref> ενώ ''"η αγιότητα του ανθρώπου είναι σωματική υπόθεση"'' και η ίδια ''"η σωτηρία εξαρτάται και από το σώμα"''<ref>Μπέγζος, ό.π., σελ. 320.</ref>.
|-
|align="left"|Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, η ψυχή του ανθρώπου διακρίνεται σε δύο μέρη, στο ανώτερο που είναι η έλλογη ψυχή, και στο κατώτερο που είναι η άλογη ψυχή<ref>Φούντας Ιερεμίας (Αρχιμ.), ''Η περί Προϋπάρξεως του Ιησού Χριστού Διδασκαλία της Αγίας Γραφής κατά τον Ιερόν Χρυσόστομον'', Αθήνα 2002, σελ. 34.</ref>. Το ανώτερο είναι το θείο και αθάνατο<ref>Τσάκωνας Γ. Βασίλειος, ''Η περί Συνειδήσεως Διδασκαλία του Απ. Παύλου', Βιβλιοθήκη της εν Αθήναις Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας #51, Αθήνα 1968, σελ. 28.</ref> ενώ το κατώτερο είναι το θνητό και περιλαμβάνει άλλα δύο μέρη, τα οποία, όπως και το σώμα, αποτελούν κατώτερα δημιουργήματα<ref>Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμ. Γ2', 'Κλασσικός ελληνισμός 479-336 π.Χ.', Εκδοτική Αθηνών Α.Ε., Αθήνα 1972, σελ. 480Β</ref> από τα οποία προέρχονται τα ανθρώπινα πάθη<ref>Σκουτέρης Β. Κωνσταντίνος, ''Ιστορία Δογμάτων'', τόμ. Α', Αθήνα 1998, σελ. 296.</ref>.
|align="left"|Σύμφωνα με την Ορθόδοξη διδασκαλία η ψυχή είναι ενιαία, και ως σύνολο θεωρείται ''"φύσει καλή"'' ενώ ''"οι κακοί λογισμοί δεν γεννώνται από την φύσιν της ψυχής...αλλά από την αμαρτητικήν ροπήν της, εκ του προπατορικού αμαρτήματος"''<ref>Αγ. Διάδοχος Φωτίκης, ''Τα εκατόν Γνωστικά Κεφάλαια'', 2η έκδ., Ορθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη 1990, σελ. 189.</ref>.
|}
== Υποσημειώσεις ==
