Αλλαγές

Ήταν ο φιλόσοφος<ref>Έλληνας φιλόσοφος (Αθήνα ή Αίγινα 428/427 π.Χ. – Αθήνα 348/347). Κατά την παράδοση, το αληθινό του όνομα ήταν Αριστοκλής, όπως και του παππού του, και μόνο πολύ αργότερα ονομάστηκε ''Πλάτων'', εξαιτίας του πλάτους των ώμων του.</ref> που με τον αντικειμενικό ιδεαλισμό του παρουσίασε μια δυναμική και πρωτότυπη σύνθεση των προγενέστερων διδασκαλιών και των κυρίαρχων τάσεων του ελληνικού πνεύματος. Στο έργο του συνυπάρχουν ο ορθολογισμός, ο μυστικισμός, η θεωρία της επιστήμης, η ηθική αναζήτηση και ο πολιτισμός στοχασμός. Αν και στα πρώτα του βήματα του, απασχολούν τον Πλάτωνα τα προβλήματα που έθεσε ο δάσκαλός του, ''Σωκράτης'' (και έτσι οι νεανικοί του διάλογοι αποτελούν σημαντική πηγή για το σωκρατικό έργο), εντούτοις στην πορεία διαφωνεί με το δάσκαλό του. Ο Πλάτωνας, συνθέτει τις απόψεις του ''Ηράκλειτου'' και των ''Ελεατών'': διέκρινε στον κόσμο δύο επίπεδα (''δυαλισμός''), το σύνολο των αισθητών πραγμάτων όπου "τα πάντα ρει" και την περιοχή των "ιδεών" που είναι αιώνιες και αμετάβλητες. Έτσι, οι αξίες που ο Σωκράτης πάντα αναζητούσε (ωραίο, καλό, δίκαιο, αρετή, ανδρεία κ.λπ.), για να έχουν καθολικότητα και σταθερότητα, θα πρέπει να αποτελούν μια αμετάβλητη και άφθαρτη πραγματικότητα. Μόνο έτσι μπορούν να συγκριθούν και να αξιολογηθούν τα αισθητά πράγματα. Σε αντίθεση με το Σωκράτη, πρεσβεύει ότι οι αξίες δεν πρέπει να αναζητούνται διαρκώς, αλλά να είναι γνωστές μέσω του ορθού λόγου και έτσι η αρετή αποτελεί υποχρέωση που η μή εφαρμογή της οδηγεί στο ηθικό κακό. Η διδασκαλία του παρουσιάζει έναν ''δυαλισμό'' ανάμεσα στο ασαφές είδωλο του αισθητού (που συνεπάγεται και μια καταφρόνηση του σώματος) και την γνήσια πραγματικότητα, το νοητό, την "Ιδέα". Για τον Πλάτωνα, η φιλοσοφία ήταν η κίνηση για την πραγμάτωση μιας πολιτείας που θα βρισκόταν σε μια αναλογία όσο το δυνατόν αντίστοιχη με τις σταθερές και αιώνιες σχέσεις που επικρατούν μεταξύ των ''Ιδεών''. Στην ηθική του διδασκαλία ο Πλάτωνας παρουσίασε μια ακαμψία με την απάρνηση κάθε ικανοποίησης που έχει σχέση με τις αισθήσεις.

Ο Αριστοτέλης<ref>Στάγειρα Χαλκιδικής 384 π.Χ. – Χαλκίδα 322 π.Χ..</ref> υπήρξε μαθητής του Πλάτωνα και το πλέον πολυσύνθετο και συστηματικότερο πνεύμα της αρχαιότητας. Υπήρξε μεταφυσικός, φυσιοδίφης, θεωρητικός της τέχνης, θεμελιωτής της λογικής, καθώς και ηθικός και πολιτικός στοχαστής. Οι δυσκολίες που συναντούσε η κατά τη γνώμη του ''λογικά αδύνατη'' θεωρία του Πλάτωνα, έπεισαν τον Αριστοτέλη ότι η αληθινή πραγματικότητα δεν μπορεί να υφίσταται έξω από τα αισθητά πράγματα, στον κόσμο των ''ιδεών'', αλλά είναι ενσωματωμένη στα πράγματα που παρατηρούμε γύρω μας με τις αισθήσεις μας. Διέκρινε την ''ουσία'' (το βασικό χαρακτηριστικό ενός πράγματος) και τα ''συμβεβηκότα'' (δευτερεύουσες ιδιότητες που η μεταβολή τους δεν επηρεάζει την ύπαρξή του<ref>Για παράδειγμα, ο άνθρωπος παραμένει άνθρωπος άσχετα με το φύλο του, το ύψος του, το χρώμα των μαλλιών του και άλλα χαρακτηριστικά που ''συμπτωματικά συνέβη'' να έχει (συμβεβηκότα).</ref>). Για τον Αριστοτέλη, η δυνατότητα ενός πράγματος να υπάρχει όπως υπάρχει δεν οφείλεται σε κάτι έξω από αυτό, σε κάποια αντίστοιχη προς αυτό ''ιδέα'' (όπως ισχυρίστηκε ο Πλάτωνας), αλλά υπαγορεύεται από την ουσία του, από το συγκεκριμένο εκείνο χαρακτηριστικό που το κάνει να είναι αυτό που είναι. Κατά συνέπεια, η πραγματικότητα ενυπάρχει στον αισθητό κόσμο, η ''ουσία'' όμως του πράγματος δεν προϋπάρχει, αλλά είναι αποτέλεσμα μιας διαδικασίας ''τεσσάρων αιτιών'': της ''ύλης'', της ''μορφής'', της ''ενέργειας'' και του ''σκοπού''. Μετά από τη διαδικασία αυτή, το πράγμα αποκτά την ''εντελέχεια'' δηλ. φτάνει στον ανώτερο βαθμό ανάπτυξής του. Στα φυσικά όντα (ζώα, φυτά), που δεν γίνονται από ανθρώπινη τέχνη, o ''σκοπός'' ταυτίζεται με τη ''μορφή'': κινούνται απλώς για να φτάσουν στην πλήρη μορφή τους που είναι προκαθορισμένη και αξεπέραστη. Δεν υπάρχει κινούσα αιτία στη διαδικασία αυτή, αλλά μόνο η έλξη της τελειότητας του ''τέλειου όντος''. Ο Αριστοτέλης είχε μια τελολογική αντίληψη για τον κόσμο. Πίστευε ότι κάθε γεγονός υπαγορεύεται από ένα τέλος (σκοπό). Έτσι, για να εξηγήσουμε κάτι, χρειάζεται να ξέρουμε το σκοπό του. Στην ηθική του διδασκαλία, ο Αριστοτέλης θεωρεί ότι ο σκοπός κάθε ανθρώπινης πράξης προσδιορίζεται από την αναζήτηση της ευδαιμονίας, η οποία απορρέει από την ικανοποίηση του νου, χωρίς όμως να απορρίπτει μια ελεγχόμενη ικανοποίηση των φυσικών επιθυμιών.