Η χερσόνησος του ''Άθω'' έχει μήκος 57 χλμ., μεγαλύτερο πλάτος 10 χλμ. και συνολική επιφάνεια 336 τ.χλμ. Στα βόρεια όρια ανυψώνεται κάθετα πρός το ανάπτυγμα του η ''Μεγάλη Βίγλα'' (η ψηλότερη κορυφή (510 μ.) του βουνού ''Μέγας Ζυγός''), σχηματίζοντας ένα φυσικό τείχος στη διάβαση προς την ιερή περιοχή. Ακολουθεί μια χαμηλή, κυματοειδής λοφοσειρά κατά μήκος του κορμού του, η οποία ανυψώνεται προοδευτικά προς τα ΝΔ και μετασχηματίζεται κοντά στο κέντρο της χερσονησίδας σε οροσειρά με υψόμετρα που κυμαίνονται από 450 έως 900 μ. Στο νότιο άκρο (κεφαλή του ''Αγίου Όρους'') σχηματίζεται φυσική, βραχώδης, πυραμιδόμορφη έξαρση, ο ''Άθως'', με υψόμετρο 2.033 μ. και απόκρημνες πλευρές, που βυθίζονται απότομα στη θάλασσα. Τα 4/5 της αγιορείτικης επιφάνειας έχουν υψόμετρα μικρότερα των 500 μ., ενώ λοφοσειρές και οροσειρές σχηματίζουν τις κορυφογραμμές τους στον κεντρικό άξονα της χερσονησίδας, διχοτομώντας την επιφάνεια της στη ΝΔ πλευρά προς τον ''Σιγγιτικό κόλπο'' και στη ΒΑ πλευρά προς το ''Θρακικό πέλαγος''. Το μεγαλύτερο μέρος της χερσονήσου του ''Αγίου Όρους'' σκεπάζεται από δάση και γενικά, η χλωρίδα της περιοχής είναι πολύ πλούσια, ορισμένα δε είδη της φύονται μόνο σ' αυτό. Εξίσου πλούσια είναι και η πανίδα της περιοχής.
Εντυπωσιακές είναι και οι περιοχές που δεν υπάρχει πράσινο, αλλά βραχώδης έρημος, δύσκολα προσπελάσιμη. Μια τέτοια περιοχή είναι τα λεγόμενα ''Καρούλια''. Ο Ιωάννης Χατζηφώτης σημειώνει: ''"Με θαυμασμό μίλησε για τον τόπο ο Νίκος Καζαντζάκης...«Τέλειωνε πια το προσκύνημα μας. Τις παραμονές του μισεμού πήρα τον ανήφορο μοναχός, ν' ανέβω στ' άγρια ησυχαστήρια, ανάμεσα στους βράχους αψηλά απάνω από τη θάλασσα, στα Καρούλια...Έφτασα κατά το μεσημέρι στ' ασκηταριά- τρύπες μαύρες στον γκρεμνό, σιδερένιοι σταυροί καρφωμένοι στους βράχους, ένας σκελετός πρόβαλε από μια σπηλιά...Πήρα ν' ανεβαίνω πάλι τους βράχους, με καταξέσκισαν τ' αγκρίφια τους...»"''<ref>Στο Χατζηφώτης Μ.Ι., ''Η καθημερινή ζωή στο Άγιο Όρος'', Παπαδήμας, Αθήνα 1999, σελ. 22.</ref>. Κατ' αυτό τον τρόπο, ''"κακοτράχαλα κι αγριωπά είναι εξ άλλου τα βράχια σε όλη την παραθαλάσσια πλευρά από την Αγιάννα ως τα ΚαυσοκαλύθιαΚαυσοκαλύβια"''<ref>Χατζηφώτης Μ.Ι., ''Η καθημερινή ζωή...'', ό.π., σελ. 21.</ref>. Τα μοναστήρια του ''όρους'' είναι όλα χτισμένα όλα σε επιλεγμένες τοποθεσίες και τα πιο πολλά από αυτά αντικρύζουν τη θάλασσα, εκτός από τις μονές [[Ιερά Μονή Ζωγράφου|Ζωγράφου]], [[Ιερά Μονή Κωνσταμονίτου|Κωνσταμονίτου]], [[Ιερά Μονή Φιλόθεου|Φιλόθεου]], [[Ιερά Μονή Καρακάλου|Καρακάλου]], [[Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου|Κουτλουμουσίου]] και [[Ιερά Μονή Χιλανδαρίου|Χιλανδαρίου]].