12.398
επεξεργασίες
Αλλαγές
→Χριστολογία
===Χριστολογία===
Η συμβολή του Τερτυλλιανού στο χριστολογικό δόγμα ήταν εξίσου σπουδαία με τη συμβολή του στο τριαδικό. Η σημαντικότητα μάλιστα έγκειται τόσο στη διασύνδεσή του με το τριαδικό, όσο και για την αντιμετώπιση των αμφισβητήσεων οι οποίες είχαν προέλθει λόγω του συγκρητισμού της εποχής<ref>Κ. Σκουτέρης, Ιστορία των Δογμάτων Α΄, σελ΄. 415</ref>. Η κύρια κατεύθυνση που έχει η διδασκαλία του είναι αντιδοκητική, συγγράφοντας δύο έργα<ref>Adv. Praxeam, De carnis Christi</ref> που με επιχειρήματα προσπαθεί να αποδείξει την πραγματικότητα του σώματος του Χριστού.
Ο Χριστός κατά τον Τερτυλλιανό, αναμφισβήτητα προσέλαβε ανθρώπινη σάρκα, έτσι ώστε ο Υιός του Θεού να αποκτήσει τρόπο επικοινωνίας με τους ανθρώπους. Συνάμα όμως προσέλαβε σάρκα ώστε η ιστορία της θείας οικονομίας να γίνει πραγματικότητα και να φέρει την ανάσταση στο ανθρώπινο γένος<ref>De Carne Christi 1</ref>. Γι αυτό το σώμα του Χριστού ήταν ίδιο με αυτό των ανθρώπων<ref>De Carne Christi 5</ref> και διόλου φαινομενικό όπως ισχυριζόταν ο [[Μαρκίων|Μαρκίωνας]], πνευματικό ή αστρικό όπως ισχυρίζονταν οι [[Βαλεντίνος|Βαλεντίνος]] και [[Απελλής]] αντίστοιχα. Η ανθρώπινη ύπαρξη μάλιστα ήταν ακέραια διότι είχε και [[ψυχή]]. Ο Χριστός δηλαδή υπήρξε πλήρης και τέλειος άνθρωπος<ref>De Carne Christi 11</ref>, εξου και έφερε αδιάβλητα πάθη. Η άρνηση της πραγματικής σαρκώσεως του Χριστού σήμαινε συνάμα άρνηση του πάθους και της σταυρικής Του θυσίας. Αυτό θα σήμαινε ανατροπή της σωτηρίας και τελικά θα οδηγούσε σε μια εσφαλμένη σωτηριολογία δίχως ερείσματα.
Η γέννηση του Χριστού προήλθε από την παρθένο Μαρία. Η αναφορά αυτή στόχο έχει [[Εβιωναίοι|Εβιωνίτες]] και το Βαλεντίνο. Αναφέρει επίσης πως η [[Θεοτόκος]], μετά το τοκετό έχασε την Παρθενία της. Η διδασκαλία αυτή του Τερτυλλιανού, συνήθως κατανοείται εσφαλμένα, καθώς σα στόχο είχε να καταδείξει ότι ο Υιός του Θεού πέρασε και από αυτό το στάδιο<ref>Κ. Σκουτέρης, Ιστορία των Δογμάτων Α΄, σελ΄. 415</ref>. Στην ουσία στόχος του είναι να καταπολεμήσει του [[Δοκητισμός|Δοκητές]] . Γι αυτό και ο Τερτυλλιανός αναφέρει πως πριν τη γέννηση η Θεοτόκος ήταν παρθένος, όχι όμως και μετά τη γέννηση του Λόγου. Στο ζήτημα της συλλήψεως ο Τερτυλλιανός φαίνεται να διαφωνεί με την εκκλησία και τη [[Αγία Γραφή]]. Αναφέρει πως έγινε από την Παρθένο Μαρία, μετά από κάθοδο του Λόγου. Κι αυτό διότι η Αγία γραφή, κατά τον Τερτυλλιανό, ως Πνεύμα εννοεί το άσαρκο Λόγο<ref>Adversus Praxeam 27</ref>. Και σε αυτό το σημείο η διδασκαλία αυτή φαίνεται να προέρχεται από την πίεση των Μοναρχιανών Πατροπασχιτών<ref>Α. Θεοδώρου, Ιστορία των Δογμάτων, σελ΄. 227</ref>, οι οποίοι τόνιζαν ότι το Πνεύμα του Θεού Πατρός ήταν αυτό που τελικά σαρκώθηκε.
Κατά την ένωση των δυο φύσεων, σύμφωνα με τον Αφρικανό συγγραφέα, δεν αλλοιώνονται οι δύο φύσεις τού Χριστού<ref>Adversus Praxeam 27</ref>. Όπως ο Θεός είναι Ένας και τρία τα πρόσωπα, έτσι ο Χριστός έχει δύο φύσεις στο ένα πρόσωπο του Χριστού. Η ενότητα παραμένει άρρητη και απερινόητη και πραγματική και δεν καταργείται από τη διαφορότητα των δύο φύσεων<ref>De Carnis Christi 5</ref>. Οι φύσεις μάλιστα είχαν διατηρήσει και αυτές τα ενεργήματά τους<ref>Adversus Praxeam 27</ref>. Ο Τερτυλλιανός σε αυτό το σημείο προσεγγίζει και το ζήτημα της αντιδόσεως των ιδιωμάτων των δύο φύσεων. Στο πρόσωπο λοιπόν το Χριστού συναντιόνται δύο διαφορετικές καταστάσεις. Το κτιστό με το άκτιστο, το σαρκικό με το πνευματικό, το θνητό με το αθάνατο, δίχως να αίρονται τα όρια των δύο διαφορετικών κόσμων. Παρόλα αυτά όταν αναφέρεται στο πάθος του Χριστού το αποδίδει μόνο στην ανθρώπινη φύση<ref>Adversus Praxeam 27</ref>. Αντίστοιχα και για το θάνατό του. Η άποψη όμως είναι σωστή αν ληφθεί υπόψιν ότι το κλίμα μέσα στο οποίο θεολογεί, πρέπει να αντιμετωπίσει τους Πατροπασχίτες, που ισχυρίζονταν πως ο Θεός έπαθε στο σταυρό μαζί με τον Υιό. Πρέπει λοιπόν να γίνει κατανοητό πως η θεολογία πολλές φορές των πατέρων, όπως εν προκειμένω του Τερτυλλιανού προσδιορίζεται από τα θεολογικά προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει. Άλλωστε υπάρχουν σημεία στα οποία ο ίδιος αποδίδει το θάνατο στον Υιό του Θεού<ref>De carnis Christi 51</ref>.
Η σάρκωση του Υιού δεν αποτελεί αυτοσκοπό αλλά κίνηση του Θεού για τη σωτηρία το ανθρώπου. Η πρόσληψη της σάρκας γίνεται για να αποκατασταθεί η αρχική ωραιότητα και ακεραιότητα η οποία χάθηκε λόγω του [[Κακό|κακού]]<ref>ο.π. 6</ref>. Ο Χριστός λοιπόν είναι ο εξαγγελμένος Υιός του Θεού από την ΠΔ, ο οποίος ήλθε για να συμπληρώσει το νόμο της. Η ενσάρκωση όμως είναι ένα παράλογο μυστήριο ανερμήνευτο και αδιανόητο για την ανθρώπινη λογική<ref>ο.π. 5</ref>.
Μία από τις θεωρίες που εγέρθηκε είναι πως ο Τερτυλλιανός προάγει το δόγμα της ικανοποίησης της θείας δικαιοσύνης. Αν εξαιρέσουμε ότι μιλάμε για μία μεταγενέστερη θεωρία του σχολαστικισμού δε φαίνεται κάποια ισχυρή μαρτυρία που να επιβεβαιώνει τον ισχυρισμό αυτό<ref>K.Adam, Der Christus des Galubens, Dusseldorf (2 ed.) 1956, σελ. 253</ref>. Ο Χριστός κατά τον Τερτυλλιανό είναι ο δεύτερος Αδάμ ο οποίος ανανέωσε την ανθρώπινη φύση με το λυτρωτικό του έργο και ιδίως με το πάθος και την ανάστασή του. Ο άνθρωπος καθαρίστηκε από τον ρύπο της παλαιάς ζωής και πήρε νέα πνευματική μορφή<ref>De carne Christi 17</ref>. Το κήρυγμα του Χριστού ήταν έργο που απέβλεπε στη νέα διαθήκη και τη βασιλεία των ουρανών.
===Εκκλησιολογία===
