Ελεγκτές, renameuser, Διαχειριστές
4.720
επεξεργασίες
Αλλαγές
μ
→Αναγέννηση, Μεσαίωνας και «σκοτεινοί αιώνες»
Είναι γνωστό ότι η Ευρώπη γνωρίζει τρεις φάσεις στην ιστορία του πολιτισμού της: την ''Αρχαιότητα'', το ''Μεσαίωνα'' και τη ''Νεωτερικότητα''. Η πρώτη χρονολογείται από τον 5ο π.Χ. μέχρι τον 5ο μ.Χ. αιώνα, η δεύτερη από τον 5ο μέχρι το 15ο αιώνα, και η τρίτη φάση τοποθετείται από την Αναγέννηση του 15ου αιώνα μέχρι σήμερα<ref>Μπέγζος Μάριος, ''Ευρωπαϊκή Φιλοσοφία της Θρησκείας'', Γρηγόρης, Αθήνα 2004, σελ. 14.</ref>. Είναι επίσης γνωστό ότι η καίρια τομή του δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού σημειώνεται με την ''Αναγέννηση'', όπου για πρώτη φορά επινοείται και εφαρμόζεται η τριχοτόμηση της ιστορίας σε Αρχαιότητα-Μεσαίωνα-Νέους Χρόνους, μια καινοτομία η οποία προδίδει την αυτοσυνειδησία του αναγεννησιακού ανθρώπου, ότι δηλαδή με τον πολιτισμό του εγκαινιάζεται μια εντελώς νέα εποχή στην ιστορία της ανθρωπότητας, σε αντιδιαστολή προς τους ''σκοτεινούς'' ''Μέσους Αιώνες'' και σε απομίμηση της περίλαμπρης προχριστιανικής, κλασικής Αρχαιότητας<ref>Μπέγζος, ''Ευρωπαϊκή Φιλοσοφία...'', ό.π., σελ. 67.</ref>.
Όμως, ''"ο άνθρωπος των Μέσων Χρόνων σε Ανατολή και Δύση δε ζούσε με την αντίληψη ότι η εποχή του ήταν «μεσαίωνας», δηλαδή κάτι το ενδιάμεσο μεταξύ δύο ιστορικών εποχών ή κάτι το «σκοτεινό» και παροδικό"''<ref>Μπέγζος, ''Ευρωπαϊκή Φιλοσοφία...'', ό.π., σελ. 187.</ref>. Είναι το λεξιλόγιο των ανθρώπων της ''Αναγέννησης'' αυτό που με ομοφωνία, αντιδιαστέλει το κατ' αυτούς "σκότος" προς το "φως", το "νεκρό" προς το "ζωντανό", το παρηκμασμένο προς το ''"εγειρόμενον...το αναγεννώμενον"'', και σε τελευταία ανάλυση ''"δύο ιστοριογραφικοί όροι ίστανται ο εις έναντι του άλλου αντίπαλοι και εχθρικοί"'' καθώς η ''Αναγέννηση'' αντιδιαστέλλεται προς τον ''"Μέσον Αιώνα"''<ref>Ζακυθηνός Διονύσιος, ''Αναγέννησις και Αναγεννήσεις-Ελληνικαί Ανακεφαλαιώσεις'', Αθήναι 1978, σελ. 18.</ref>. Αυτό συνεχίζεται και με τον [[Διαφωτισμός|Διαφωτισμό]] του 18ου αιώνα ο οποίος ''"με κάποια δόση αυταρέσκειας"'' αποκαλεί τους ''Νέους Χρόνους'' ως ''"αιώνες των φώτων"''<ref>Μπέγζος, ''Ευρωπαϊκή Φιλοσοφία...'', ό.π.</ref>. Τελικά, ο ''"όρος «Μεσαίωνας» επινοήθηκε για να στιγματίσει μια χιλιετία πνευματικής καθυστέρησης και κοινωνικής αδικίας, όπως τη θεωρούσαν κάποτε οι ιστορικοί"'', σήμερα όμως, ακόμη και νεότεροι επιστήμονες οι οποίοι εξακολουθούν να βλέπουν στην ''Αναγεννηση'' μια διακριτή ιστορική περίοδο, ''"βρίσκουν τις μεσαιωνικές ιδιοτυπίες αξιέπαινες"''<ref>Nicholas, ''Η Εξέλιξη...'', ό.π., σελ. 15.</ref>.
Εκείνο που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι το γεγονός ότι το αρνητικό περιεχόμενο του όρου ''Μεσαίωνας'', ''"δεν καθορίστηκε από ιστορικούς με ιστορικά κριτήρια, μα από φιλόλογους ουμανιστές, που για κύριο κριτήριο τους είχαν την ποιότητα του γραπτού λατινικού λόγου: ο μεσαιωνικός λατινικός γραπτός λόγος ήταν «βαρβαρικός», εν σχέσει προς τον κλασσικό λατινικό λόγο. Τούτο το τόνισε ήδη ο ίδιος ο Cellarius'' (Κελάριος<ref>Ο Χριστόφορος Κελλάριος στα τέλη του 17ου αιώνα ονόμασε το ιστορικό του έργο «Ιστορία των μέσων χρόνων» (Καραγιαννόπουλος Ιωάννης, ''Εισαγωγή στη Μεσαιωνική Ιστορία και τη μελέτη της'', Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1990, σελ. 11) και οριστικοποιεί την τριχοτόμηση της ιστορίας (Ζακυθηνός Διονύσιος, ''Αναγέννησις και Αναγεννήσεις-Ελληνικαί Ανακεφαλαιώσεις'', Αθήναι 1978, σελ. 19).</ref>)...''που είχε χαρακτηρίσει τους προηγούμενους της εποχής του αιώνες ως «σκοτάδια»"''<ref>Καραγιαννόπουλος Ιωάννης, ''Εισαγωγή στη Μεσαιωνική Ιστορία και τη μελέτη της'', Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1990, σελ. 11.</ref>. Πρόκειται για ένα φαινόμενο το οποίο ''"απολυτοποιώντας τα εντελώς σχετικά κριτήρια...μιας ομάδας ή μιας γενεάς"'', επέβαλλε ''"αξιολογικά κριτήρια"'', ενώ και η ιστορία επέλεξε πολύ συχνά ''"το υμνολόγιο από την καταγραφή των εμπειριών"''<ref>Bloch Marc, ''Απολογία για την ιστορία'' (μτφρ. Γαγανάκης Κώστας), Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 1994, σελ. 153.</ref> παραβιάζοντας κατά κάποιο τρόπο τον επιστημονικό της ρόλο<ref>''"Οι άνθρωποι λησμονούν πως μια αξιολογική κρίση έχει λόγο ύπαρξης μόνον ως προετοιμασία μιας πράξης και νόημα μόνο σε σχέση με ένα σύστημα συνειδητά αποδεκτών ηθικών αναφορών...Αναίτιες καταδίκες συνοδεύονται από μάταιες αποκαταστάσεις. Ροβεσπιεριστές, αντι-ροβεσπιεριστές, έλεος! Πείτε μας μόνο ποιος ήταν ο Ροβεσπιέρος"'' (Bloch, ''Απολογία...'', ό.π.).</ref>. Τις περισσότερες φορές οι αξιολογήσεις ''"υπαγορεύονται από ποικίλες προκαταλήψεις"'', όμως ''"οι πολιτισμοί κρίνονται στην ιδιοτυπία τους και ποτέ δεν τους συγκρίνουμε αξιολογικά, για να κάνουμε λόγο για κατωτερότητα του ενός και ανωτερότητα του άλλου· μιλάμε γι' αυτή την κατωτερότητα ή την ανωτερότητα μόνο κατά την εξέταση των ίδιων των στοιχείων του ίδιου πολιτισμού"''<ref>Ματσούκας Α. Νίκος, ''Ιστορία της Βυζαντινής Φιλοσοφίας'', Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1994, σελ. 308.</ref>.
