Ελεγκτές, renameuser, Διαχειριστές
4.720
επεξεργασίες
Αλλαγές
μ
→Το κίνημα των Κολλυβάδων
Το κίνημα των Κολλυβάδων άρχισε το 1754, διατηρήθηκε μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα και απασχόλησε όχι μόνο τους μοναχούς του [[Άγιο Όρος|Αγίου Όρους]] αλλά ολόκληρη την [[Ορθόδοξη Εκκλησία]]. Μεταξύ των αρχηγών του κινήματος των [[Κολλυβάδες|Κολλυβάδων]] αναφέρονται και οι τρεις νεώτεροι άγιοι της Εκκλησίας, [[Μακάριος Νοταράς]] (ο μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Κορίνθου 1764-1776), [[Αθανάσιος ο Πάριος]], διδάσκαλος του Γένους, και ο πολυγραφότατος [[Νικόδημος Αγιορείτης|Νικόδημος ο Αγιορείτης]]. Τους τρεις αυτούς ακολούθησαν πολλοί άλλοι κληρικοί, μοναχοί και λαϊκοί<ref>"Κολλυβάδες", εγκυκλοπαίδεια ''Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα'', τόμ. 34, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005.</ref>. Η διαμάχη για την τέλεση των μνημοσυνών το Σάββατο και όχι την Κυριακή, συνδέεται και με την έριδα περί συχνής ''Θείας Μεταλήψεως''. Και τα δύο αυτά προβλήματα λύθηκαν και οι διαμάχες κόπασαν με τις σχετικές εγκυκλίους των πατριαρχών [[κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινουπόλεως]] ''Θεοδοσίου Β΄'' (1769-1773) και [[Γρηγόριος Ε'|Γρηγορίου Ε΄]] (''α΄'' 1797-1798, ''β΄'' 1806-1808. ''γ΄'' 1818-1821), οι οποίοι επέτρεψαν την τέλεση των μνημοσυνών και την προσφορά κολλύβων και κατά την Κυριακή.
Στην πραγματικότητα, το ''κίνημα των Κολλυβάδων'' ήταν εμπεριείχε και ένα σπουδαιότατο πνευματικό γεγονός του ελληνισμού, αποτέλεσμα της περιπετειώδους συνάντησης της Ορθόδοξης Ανατολής με τη Δύση, η οποία στο πρόσωπο αρκετών Ελλήνων ''διαφωτιστών'', με την αυτούσια μεταφύτευση ιδεών, αρχών και πρακτικών<ref>"Η δυναμική του διαφωτισμού στη δράση των Κολλυβάδων", στο: Μεταλληνός Δ. Γεώργιος, ''Σχέσεις και Αντιθέσεις - Ανατολή & Δύση στην πορεία του Νέου Ελληνισμού'', Ακρίτας, Αθήνα 1998, σελ. 14.</ref>, εισήγαγε αθεϊστικές, αντιχριστιανικές, αντικληρικαλιστικές τάσεις και έναν ακραίο ορθολογισμό ο οποίος απειλούσε με ανατροπή την μακραίωνη Ορθόδοξη Παράδοση<ref>Μεταλληνός, ''Σχέσεις...'', ό.π., σελ. 15.</ref>. Ως αντίδραση στα φαινόμενα αυτά, οι ''Κολλυβάδες'' αντέταξαν την ''"φιλοκαλική αναγέννηση"'', ''"από τα πιο αξιόλογα πνευματικά φαινόμενα και από τις πιο γόνιμες πνευματικές κινήσεις μέσα στους κόλπους της Ορθοδοξίας την εποχή της Τουρκοκρατίας...γνήσια συνέχεια και ανανέωση της ζωντανής πατερικής παραδόσεως και ταυτόχρονα απάντηση της Εκκλησίας στα αιτήματα των καιρών"''<ref>Μεταλληνός, ''Σχέσεις...'', ό.π., σελ. 16.</ref>. Το αντιπροσωπευτικότερο ίσως επίτευγμα της κίνησης αυτής, αποκαλύπτεται στη συγκρότηση και έκδοση της [[Φιλοκαλία|Φιλοκαλίας]], ένα ανθολόγιο κειμένων, μεγάλων [[Πατρολογία|Πατέρων]] και ασκητών της Εκκλησίας, από τον 4ο ως και τον 15ο αιώνα<ref>Γιανναράς Χρήστος, ''Ορθοδοξία και Δύση στη Νεώτερη Ελλάδα'', Δόμος, Αθήνα 2003, σελ. 189.</ref>.
Το κίνημα αυτό, χαρακτηρίστηκε από την ''διαφωτιστική'' ιστοριογραφία (η οποία θεωρούσε τον εαυτό της εκπρόσωπο της προόδου), ως συντηρητικό ή σκοταδιστικό, στην πραγματικότητα όμως επρόκειτο για την αντιπαράθεση δύο διαφορετικών αντιλήψεων της ελληνικότητας: από τη μία ''"η βυζαντινή καθολικότητα του Γένους (πέρα από φυλετικά όρια) των ελληνορθόδοξων"'' και από την άλλη ''"η εμμονή σε μια φαντασιώδη εθνοφυλετική ελληνικότητα, που αντλούσε ταυτότητα απευθείας από τον αρχαιοκλασικό ιδεότυπο, με αυθαίρετο άλμα διασκελισμού των βυζαντινών αιώνων"''<ref>Βλ. αναλυτικά: Γιανναράς, ''Ορθοδοξία...'', ό.π., σελ. 171-209.</ref>.
