Αλλαγές

Εκείνο όμως που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι το γεγονός ότι αρχικά, η έννοια και το περιεχόμενο του όρου ''Μεσαίωνας'', ''"δεν καθορίστηκε από ιστορικούς με ιστορικά κριτήρια, μα από φιλόλογους ουμανιστές, που για κύριο κριτήριο τους είχαν την ποιότητα του γραπτού λατινικού λόγου: ο μεσαιωνικός λατινικός γραπτός λόγος ήταν «βαρβαρικός», εν σχέσει προς τον κλασσικό λατινικό λόγο. Τούτο το τόνισε ήδη ο ίδιος ο Cellarius (Κελάριος<ref>Ο Χριστόφορος Κελλάριος στα τέλη του 17ου αιώνα ονόμασε το ιστορικό του έργο «Ιστορία των μέσων χρόνων» (Καραγιαννόπουλος Ιωάννης, ''Εισαγωγή στη Μεσαιωνική Ιστορία και τη μελέτη της'', Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1990, σελ. 11) και οριστικοποιεί την τριχοτόμηση της ιστορίας (Ζακυθηνός Διονύσιος, ''Αναγέννησις και Αναγεννήσεις-Ελληνικαί Ανακεφαλαιώσεις'', Αθήναι 1978, σελ. 19)</ref>)...που είχε χαρακτηρίσει τους προηγούμενους της εποχής του αιώνες ως «σκοτάδια»"''<ref>Καραγιαννόπουλος Ιωάννης, ''Εισαγωγή στη Μεσαιωνική Ιστορία και τη μελέτη της'', Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1990, σελ. 11.</ref>. Πρόκειται για ένα φαινόμενο το οποίο ''"απολυτοποιώντας τα εντελώς σχετικά κριτήρια...μιας ομάδας ή μιας γενεάς"'', επέβαλλε ''"αξιολογικά κριτήρια"'', ενώ και η ιστορία επέλεξε πολύ συχνά ''"το υμνολόγιο από την καταγραφή των εμπειριών"''<ref>Bloch Marc, ''Απολογία για την ιστορία'' (μτφρ. Γαγανάκης Κώστας), Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 1994, σελ. 153.</ref>. Όπως σημειώνει ο Γάλλος ιστορικός ''Μαρκ Μπλοχ'' για τον ρόλο του ιστορικού: ''"Οι άνθρωποι λησμονούν πως μια αξιολογική κρίση έχει λόγο ύπαρξης μόνον ως προετοιμασία μιας πράξης και νόημα μόνο σε σχέση με ένα σύστημα συνειδητά αποδεκτών ηθικών αναφορών...Αναίτιες καταδίκες συνοδεύονται από μάταιες αποκαταστάσεις. Ροβεσπιεριστές, αντι-ροβεσπιεριστές, έλεος! Πείτε μας μόνο ποιος ήταν ο Ροβεσπιέρος"''<ref>Bloch, ''Απολογία...'', ό.π.</ref>. Στο πνεύμα αυτό, ''"η «Αναγέννηση» εφεύρε τον «Μέσον Αιώνα» και κατ' αντιδιαστολήν προς τούτον έπλασε τον «μύθον» της"''<ref>Ζακυθηνός, ''Αναγέννησις...'', ό.π., σελ. 18.</ref>, καθώς όμως η ιστοριογραφία απομακρυνόταν από την εποχή της αντιδιαστολής "σκότους" και "φωτός" η οποία παραμορφώνει παραμόρφωνε τα πράγματα και πλησιάζε πλησίαζε προς το ωριμότερο στάδιο της εποχής του ''ρομαντισμού'', αποκάλυψε ''"το πραγματικόν πρόσωπον του μακρού εκείνου και αιχμηρού διαδρόμου, εις τον οποίον εδόθη το όνομα του Μεσαιώνος"''<ref>Ζακυθηνός, ''Αναγέννησις...'', ό.π., σελ. 21.</ref> θέτοντας σε νέες βάσεις το ''"πρόβλημα της Αναγεννήσεως"''<ref>Ζακυθηνός, ''Αναγέννησις...'', ό.π., σελ. 22.</ref>.