Αλλαγές

Η ποίηση είναι τέχνη έκδηλα εκφραστική των αισθημάτων, των βιωμάτων, των εμπειριών και των στάσεων του ανθρώπου. Στην [[Εκκλησία]] η ποίηση αξιοποιήθηκε τα μέγιστα ως τρόπος προσευχής προς την Αγία Τριάδα, και ως έκφραση τιμής προς τα πρόσωπα εκείνα που διέπρεψαν στον αγώνα του βιασμού της Βασιλείας του Θεού. Η εκκλησιαστική υμνογραφία, έτσι ονομάζουμε την ποίηση που κρίθηκε πρεπούμενη για χρήση στη δημόσια λατρεία, γνώρισε σ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας της Εκκλησίας μεγάλη ακμή. Ποιητές-υμνογράφοι, κυρίως προερχόμενοι από τις τάξεις των μοναχών, με θεολογική σοφία και καλλιτεχνικό τάλαντο, κυρίως, όμως, με βαθιά Πίστη και θαυμαστή ταπείνωση, συνέθεσαν ύμνους, μέσα από μια μεγάλη ποικιλία εκφραστικών τρόπων, ξεχύνοντας όλη τη θέρμη της καρδιάς τους προς το μεγάλο Εραστή και Ερωμένο τους, στα πλαίσια πάντα της ανάγκης για επικοινωνία πλάσματος και Πλάστη.

Η [[ενανθρώπηση]] του θείου Λόγου κατέστησε το Θεό οικείο του ανθρώπου και προμήθευσε τις γέφυρες της επικοινωνίας· έτσι, στην Εκκλησία, η προσευχή είναι ουσιαστική, δεν είναι κραυγές απεγνωσμένες του ανθρώπου, ανάκουστες στο θρόνο του απρόσιτου Δημιουργού, αλλά συνομιλία, διάλογος, θερμή γραμμή συνεχούς επαφής, άμεσης συνάφειας. Η επικοινωνία --κοινωνία, καλύτερα-- αυτή, η προσευχή, είναι επόμενο να παίρνει ως προς το περιεχόμενό της τις τρεις μορφές που προσιδιάζουν στην ανθρώπινη διανοητική διαδικασία, δηλαδή να γίνεται δοξολογία, ευχαριστία και ικεσία. Δοξολογία, όταν η ψυχή πλημμυρίζει από θαυμασμό για το μεγαλείο του Θεού, τις κτιστές και άκτιστες ενέργειές του μέσα στον κόσμο, και πρώτιστα τη σωτήρια παρέμβασή του στην αμαρτωλή, ήτοι άστοχη κι αστόχαστη πορεία του ανθρώπου· ευχαριστία, όταν η ψυχή γεμίζει από βιώματα ευγνωμοσύνης για τις δωρεές του Δημιουργού, για την κυβερνητική του φροντίδα για τα πλάσματά του· ικεσία, όταν η ψυχή, βαρυμένη από τον ογκόλιθο της αμαρτίας, πονεμένη από το τραύμα της αποξένωσης από το Θεό, επικαλείται την ευσπλαγχνία του και εκζητεί το έλεός του. Και οι τρεις μορφές που παίρνει η προσευχή εκδηλώνονται μέσα στους ύμνους που χρησιμοποιούνται στη λατρεία. Πρέπει, όμως, να ομολογήσουμε πως το μεγαλύτερο κομμάτι της υμνογραφίας ρέπει προς την τρίτη μορφή, χωρίς, ωστόσο να σημαίνει τούτο πως στους ίδιους αυτούς ικετευτικούς ύμνους δεν απαντώνται και δοξολογικές ή ευχαριστήριες εκφράσεις.