12.398
επεξεργασίες
Αλλαγές
→Θεολογία
Η θεολογία του Αθηναγόρα όπως εκφράζεται μέσα από το έργο του ''"Πρεσβεία περί Χριστιανών"'', έχει επιγραμματικό χαρακτήρα<ref>Στ. Παπαδόπουλος, ενθ.αν., 275</ref>. Ορίζει τη θεολογία ως λόγο περί [[Θεός Πατήρ|Θεού Πατρός]], Υιού και [[Άγιο Πνεύμα|Αγίου Πνεύματος]], ενώ προωθεί την άποψη ότι οι προφήτες ομιλούσαν κινούμενοι από θείο πνεύμα<ref>Στ. Παπαδόπουλος, ενθ.αν., 275</ref>. Παράλληλα με το θεολογικό λόγο, ευρίσκει και φυσικό λόγο, εξ ου και από μερικούς θεολόγους χαρακτηρίζεται ως πρόδρομος της φυσικής θεολογίας<ref>ενθ.αν.</ref>. Σε ότι αφορά την τριαδολογία του, χαρακτηρίζεται ως αξιόλογη και άψογη<ref>Παν. Χρήστου, ενθ.αν., 582</ref>, χωρίς να ξεπερνά την εποχή της<ref>Στ. Παπαδόπουλος, ενθ.αν.</ref>, ενώ το θεματολογικό οπλοστάσιό του το αντλεί από τους υπόλοιπους απολογητές<ref>Παν. Χρήστου, ενθ.αν., 581</ref>.
Στο έργο του κυριαρχεί η μονοθεΐα, που κατά τον ίδιο έτειναν ποιητές και φιλόσοφοι<ref>Παν. Χρήστου, ενθ.αν., 581</ref>. Ο Θεός είναι ενιαίος, αγέννητος, ανώνυμος, αΐδιος, αόρατος, απαθήςκαι εμφανίζεται στην κτίση την οποία αρμονικά κινεί<ref>Παν. Χρήστου, ενθ.αν., 582</ref>. Για να τον περιγράψει φαίνεται να λαμβάνει όρους από τον Μέσο Πλατωνισμό, προσεκτικά όμως ώστε να μην αλλοιώνεται η χριστιανική εικόνα του Θεού<ref>Παν. Χρήστου, ενθ.αν., 581</ref>. Ο Υιός και Λόγος του Θεού είναι έννοιες ταυτόσημες, ενώ το Άγιο Πνεύμα είναι ενοποιός δύναμη Πατρός και Υιού<ref>Κων. Σκουτέρης, Ιστορία των Δογμάτων, Τόμος Α΄, σελίδα 241</ref>. Ο Αθηναγόρας πάντα αγωνίζεται να καταδείξει την άρρηκτη ενότητα του Θεού<ref>Κων. Σκουτέρης, Ιστορία των Δογμάτων, Τόμος Α΄, σελίδα 241</ref>, γι αυτό και χαρακτηρίζει τον Υιό, ως Νου και Λόγο του Πατρός<ref>Πρεσβεία... 10</ref>. Όμως και το Άγιο Πνεύμα αντίστοιχα συνδέεται με τον Πατέρα και τον Υιό με μία ακατάλυτη ενότητα<ref>Πρεσβεία... 24</ref>. Η [[Αγία Τριάδα]] κατά τον Αθηναγόρα δεν είναι μόνο ακατάλυτη, αλλά διαχωρίζεται και σε τρία πρόσωπα έτσι ώστε ''"εν τη ενώσει δύναμις και εν τη τάξη διαίρεσις"''<ref>Πρεσβεία... 10</ref>. Ο Λόγος είναι πρώτο γέννημα αΐδιο και όχι κτίσμα αφού προήλθε ''"ουχ ως γεννόμενον"'', ενώ ήταν και ''"νους αΐδιος ων, είχεν εν εαυτό τον Λόγον, αΐδίως λογικός ων"''<ref>Πρεσβεία... 10</ref>. Ο Αθηναγόρας όπως και υπόλοιποι απολογητές χρησιμοποιεί την έννοια του ενδιαθέτου και προφορικού Λόγου, αφού κατ αυτόν ο Υιός αποκτά υπόσταση κατά τη δημιουργία, αν και δε χρησιμοποιούνται οι γνωστοί στωικοί όροι στη περίπτωσή του. Η θεολογία του Αθηναγόρος πέραν των λεχθέντων εκτιμάται επιπρόσθετα καθώς δεν υπάρχει κανένας υπαινιγμός περί υποταγής του Λόγου, αλλά αντιθέτως τονίζεται η ισότητα των δύο προσώπων<ref>Κων. Σκουτέρης, ενθ.αν., 243</ref>.
Λαμβάνοντας αφορμή από το σύγγραμμά του περί ανθρωπολογίας ο Αθηναγόρας τόνιζε ιδιαίτερα το αυθαίρετο της ψυχής. Η ψυχή λέγει χαρακτηριστικά άλλοτε έλκεται από τα είδωλα, άλλοτε από την ύλη παρασύροντας και το σώμα<ref>Πρεσβεία... 23</ref>. Δέχεται την αθανασία της ψυχής και πως το σώμα είναι σύζυγος ενός οικείου πνευματικού στοιχείου και άρα αγαθό<ref>Παν. Χρήστου, ενθ.αν., 583</ref>. Εν κατακλείδι θα λέγαμε πως ο Αθηναγόρας καταγράφει τη θεολογική του διδασκαλία στο μέτρο που αυτή προσφέρεται να πείσει τους καλής προθέσεως διανοούμενους εθνικούς, εξού και η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι προσαρμοσμένη στα δεδομένα των αποδεκτών των λόγων του<ref>Κων. Σκουτέρης, ενθ.αν., 243</ref>. Τελικώς όμως με το ευαίσθητο θεολογικό του κριτήριο πέτυχε ''"να δώση ακριβείς διατυπώσεις εις καίρια προβλήματα της πίστεως, όπως είναι το τριαδικόν"''<ref>Παν. Χρήστου, ενθ.αν., 583</ref>.
==Υποσημειώσεις==
