Ελοχίμ
Ελοχίμ είναι ένα από τα εβραϊκά ονόματα που απαντώνται στην Παλαιά Διαθήκη σχετικά με τον Θεό[1] (εμφανίζεται περίπου 2.600 φορές[2]).
Το όνομα Ελοχίμ είναι πληθυντικός του Eloah και χρησιμοποιείται συχνά ενάρθρως, με σημασία ενικού για να προσδιορίσει τον ένα και μοναδικό Θεό, τον υπέρτατο και αληθινό, τον "ζώντα Θεόν" (Δ΄ Βασ. 19,4) τον "Θεόν των θεών και τον Κύριον των κυρίων" (Δευτ. 10,17. Ψαλμ. 135 [136],2)[3].
Ο πληθυντικός αυτός τύπος με χρήση του ως ενικού, ίσως καθιερώνεται κατ' επίδραση προϊσραηλιτική, χαναανιτική, όπου χρησιμοποιήθηκε για τον προσδιορισμό ενός υπέρτατου θεού αντιπροσωπευτικού του όλου πανθέου[4], αν και, σύμφωνα με μια άλλη άποψη, το έντονα μονοθεϊστικό πλαίσιο της Παλαιάς Διαθήκης αποτρέπει την υπόθεση ότι η χρήση του στηρίζεται σε πολυθεϊστικές βάσεις[5].
Το Ελοχίμ, ως ενικός τύπος, φανερώνει την πληρότητα της δυνάμεως του μοναδικού Θεού[6] και χαρακτηρίζεται ως πληθυντικός της μεγαλειότητας ή της υπεροχής ή του μεγέθους με την έννοια της πληρότητας της θεότητας, του Θεού με απόλυτη έννοια, του θείου σαν μια πολλαπλότητα δυνάμεων[7] (και σε άλλες γλώσσες υπάρχουν ουσιαστικά που στον πληθυντικό αριθμό ενέχουν μια έννοια απροσδιοριστίας και πληρότητας στο χώρο ή στο χρόνο, όπως π.χ. τα γηρατειά, τα νιάτα, τα επουράνια κ.ά.[8]).
Το Γιαχβέ είναι κύριο όνομα, που δηλώνει ειδικά τον προσωπικό Θεό του Ισραήλ, ενώ το Ελοχίμ εκφράζει μια αφηρημένη ιδέα περί Θεού ως υπερβατικής ύπαρξης[9]. Το πρώτο, εκφράζει τις σχέσεις του Θεού προς τον Ισραήλ, ενώ το δεύτερο, είναι το όνομα του Θεού σε σχέση προς τον κόσμο και τα έθνη[10]. Το Γιαχβέ προσδιορίζει τον Θεό του ηθικού κόσμου, που έχει ηθικές απαιτήσεις από τον άνθρωπο, ενώ το Ελοχίμ προσδιορίζει το Θεό του υλικού κόσμου, ο οποίος δημιουργεί τα πάντα με το λόγο του, είναι ο απόλυτος κύριος και εξουσιαστής της κτίσεως και αποτελεί την πηγή της ζωής. Ένας μόνο Θεός υπάρχει και ο Γιαχβέ μόνος είναι Ελοχίμ, δηλαδή, ο προσωπικός Θεός του Ισραήλ είναι πράγματι ο Θεός ολόκληρης της οικουμένης ο οποίος αποκαλύπτει τον Εαυτό του με δύο διαφορετικούς τρόπους στο ανθρώπινο γένος[11].
Υποσημειώσεις
- ↑ Άλλα ονόματα του Θεού είναι τα: Αδωνάϊ, Ελ, Ελ Ελοχίμ, Γιαχβέ, Σαδδαΐ, Ελώχ, Ελωά, Για Γιαχβέ, Ελ Γιαχβέ, Γιαχβέ Ελοχίμ κ.ά. (βλ. λήμμα "Θεός", στο: Μουστάκης Βασίλειος, Λεξικό της Αγίας Γραφής, Αθήναι 1955, σελ. 73).
- ↑ Συλλογικό έργο, Θρησκειολογικό Λεξικό, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2000, σελ. 206.
- ↑ Καλαντζάκης Ε. Σταύρος, Καρδία Καινή και Πνεύμα Καινόν-Οι Θεολογικές Ιδέες του Προφήτη Ιεζεκιήλ, Θεσσαλονίκη 1998, σελ. 77.
- ↑ Καλαντζάκης Ε. Σταύρος, Καρδία Καινή..., ό.π.
- ↑ Συλλογικό έργο, Θρησκειολογικό Λεξικό, ό.π., σελ. 207.
- ↑ ΘΗΕ, τόμ. 5, ό.π.
- ↑ Καλαντζάκης Ε. Σταύρος, Καρδία Καινή..., ό.π., σελ. 77-78.
- ↑ Συλλογικό έργο, Θρησκειολογικό Λεξικό, ό.π.
- ↑ Καλαντζάκης Ε. Σταύρος, Εν αρχή εποίησεν ο Θεός. Ερμηνευτική ανάλυση των περί δημιουργίας διηγήσεων της Γενέσεως, Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2001, σελ. 495.
- ↑ "Ελωχίμ", ΘΗΕ, τόμ. 5, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1964, στ. 675.
- ↑ Καλαντζάκης Ε. Σταύρος, Εν αρχή εποίησεν ο Θεός..., ό.π., σελ. 495-496.
Βιβλιογραφία
- Συλλογικό έργο, Θρησκειολογικό Λεξικό, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2000, σελ. 206-207.
- "Ελωχίμ", Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια (ΘΗΕ), τόμ. 5, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1964, στ. 675-676.
- Καλαντζάκης Ε. Σταύρος, Εν αρχή εποίησεν ο Θεός. Ερμηνευτική ανάλυση των περί δημιουργίας διηγήσεων της Γενέσεως, Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2001, σελ. 495-496.
- Καλαντζάκης Ε. Σταύρος, Καρδία Καινή και Πνεύμα Καινόν-Οι Θεολογικές Ιδέες του Προφήτη Ιεζεκιήλ, Θεσσαλονίκη 1998, σελ. 77-78.
- "Θεός", Μουστάκης Βασίλειος, Λεξικό της Αγίας Γραφής, Αθήναι 1955, σελ. 73.
- Μπρατσιώτης Ι. Παναγιώτης, Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην, εκδ. Νικ. Π. Μπρατσιώτη, Αθήνα 1993 (c1936), σελ. 114-116.
