12.398
επεξεργασίες
Αλλαγές
→Η διδασκαλία των πατέρων περί χάριτος, προ του Πελαγίου
==Η διδασκαλία των πατέρων περί χάριτος, προ του Πελαγίου==
Σύμφωνα με τους πατέρες της εκκλησίας η σωτηρία είναι αποτέλεσμα της συνεργίας της θείας χάριτος και της ελεύθερης βουλήσεως του ανθρώπου. Σύμφωνα με τον Κύριλλο Ιεροσολύμων ''"ακατάγνωστος η συνείδησις ευρεθείσα...συνδράμει τη χάριτι"''<ref>Κατηχήσεις 3, 2</ref>. Η ελεύθερη βούληση, δεν ικανώνει τον άνθρωπο ανεξάρτητα από τη θεία χάρη να επιτύχει τη σωτηρία. Ο Μέγας Βασίλειος επισημαίνει επ αυτού πως ''"Ου γαρ εν δυνάμει ανθρώπου, ουδέ εν σοφία, αλλ εν τη χάριτι του Θεού, εστίν η σωτηρία"''<ref>ομιλίας εις ψαλμούς 33</ref>. Σύμφωνα με τους πατέρες μάλιστα ''"μία γαρ εστίν εκ του πατρός χάρις δι' Υιού εν Πνεύματι αγίων πληρουμένη"''<ref>Μ. Αθανασίου, προς Σεραπίωνα 1, 14</ref>. Με την πρόταση αυτή γίνεται δηλαδή εμφανές πως η χάρη είναι όλο το μυστήριο της θείας οικονομίας, κατά την οποία η σάρκα εξ αιτίας της ενανθρωπήσεως του Λόγου ανυψώθηκε στη δυνατότητα του επιπέδου της θέωσης. Στον Αδάμ, δόθηκε εξωτερικώς η χάρη, αλλά στον Χριστό ήταν συνηρμοσμένη με τη θεία φύση του, διαποτίζοντας τελικά και την ανθρώπινη ύπαρξη. Η σωτηρία λοιπόν και η αποκατάσταση δε νοείται χώρια από το μυστήριο της ενσαρκώσεως, μετά της μετοχής του Αγίου Πνεύματος, το οποίο διενεργεί τη χορηγία αυτή, όπως άλλωστε έπραξε και στην ανθρώπινη φύση του Χριστού.
Είναι φανερό λοιπόν ήδη πως η αγιοπνευματική πατερική παράδοση του τετάρτου αιώνα συνδέει τη δυνατότητα παροχής χάριτος, δια του Αγίου Πνεύματος. Αντίθετα όμως τόσο ο Αυγουστίνος, όσο και ο Πελάγιος αποσύνδεσαν τη παροχή χάριτος από την εξάρτηση του Αγίου Πνεύματος ή ακόμα και τη θεώρησαν περιττή (στην περίπτωση του δεύτερου). Η εκκλησία όμως ουδέποτε μπορούσε να δεχτεί μία τέτοια πρόταση. Αφενός γιατί η εκκλησία αποτελεί το προεκτεινόμενο σώμα του Χριστού στην ιστορία, αποτελώντας μια διαρκή σάρκωση Του μέσα σε αυτή και αφετέρου διότι το Άγιο Πνεύμα αποτελεί την πηγή της θείας χάριτος. Έτσι όπως δηλαδή το μυστήριο της πεντηκοστής τελειώνεται με την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος, δια τη ζωοποιού χάριτος του Λόγου, έτσι ακριβως συμβαίνει μέσα στην ιστορία της εκκλησίας για την επίτευξη της σωτηρίας. Όπως αναφέρει ο Γρηγόριος Νύσσης ''"Ζωοποιεί δε ουκ αυτό μόνον εις την τελείωσιν της χάριτος ταύτης δια της πίστεως λαμβανόμενον, αλλά χρη της εις Κύριον προϋπόκεισθαι πίστιν, δι ης η ζωτική χάρις τοις πιστεύσασι παραγίνεται...ως αν ακείθεν αφομησθείσαν την ζωοποιόν χάριν...τη ενεργεία του Πνεύματος τελειούσθαι τοις αξιουμένοις"''<ref>Κατά Μακεδονιανών, 19</ref>. Η θεία χάρη λοιπόν πηγάζει από το έργο της θείας οικονομίας, της σαρκώσεως, του πάθους και της ανάστασης και παρέχεται στους πιστούς δια του Αγίου Πνεύματος, σε συνεργία με τη βούληση του ανθρώπου. Είναι η θεία χάρη καθολική, αλλά όχι υποχρεωτική. Έτσι αναφέρει ο Θεοδώρητος Κύρου ''"Αμφοτέρωθεν γαρ χρεία και της ημετέρας προθυμίας και της θείας επικουρίας, ούτε γαρ τοις την προθυμίαν ουκ έχουσιν επαρκεί του Πνεύματος η χάρις, ουτ αυ πάλιν προθυμίαν, ταύτης εστερημένη της αρετής, δύναται συναθροίσαι τον πλούτον"''<ref>Εις Φιλιππησίους 1, 30</ref>, για να συμπληρώσει ο Κύριλλος Αλεξανδρείας ''"όπλον ουν, άμα ασφάλειαν αρραγή ταις ημετέραις ψυχαίς δέδωκεν ο πατήρ το Πνεύμα Χριστού, την αυτού χάριν τε και παρουσίαν και δύναμιν αναπληρούν. Αμήχανον γαρ ψυχήν κατορθώσαι τι των αγαθών, ήγουν των οικείων κρατήσαι παθών...μη τη του αγίου πνεύματος τετειχισμένου χάριτι και αυτόν έχουσα εν αυτή δια τούτον Χριστόν"''<ref>Κατά Ιουλιανού 3</ref>.
==Υποσημειώσεις==
