8.921
επεξεργασίες
Αλλαγές
μ
link
Ανάμεσα στις πιο βασικές θεολογικές διαφορές Ανατολής και Δύσης, συγκαταλέγεται το λεγόμενο ''"Παπικό Πρωτείο"'' ή ''"Πρωτείο του Πάπα"'', το οποίο αποτελεί σημαντικότατη εκκλησιολογική διαφοροποίηση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας από τους Ορθοδόξους<ref>Λήμμα: "Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία", Στύλιος Κ. Ευθύμιος Επίσκοπος, ''Μικρό Χριστιανικό Λεξικό'' (Α' ανατύπωση της 2ης έκδ.), Αποστολική Διακονία, 1998, σελ. 173.</ref>. Το Παπικό Πρωτείο θεωρείται απόρροια της προσπάθειας των Δυτικών να προτάξουν την ενότητα στη διοίκηση της Εκκλησίας, την οποία όμως έβλεπαν να επιτυγχάνεται μέσω της υποταγής, η οποία αποτελούσε βασικό στοιχείο της λειτουργίας των κρατών, ενώ στην Ανατολή αντιθέτως επικρατούσε η τάση της ελεύθερης υπόστασης των Εκκλησιών, της κυριαρχικής τοπικής λειτουργίας τους και της ενότητας μέσα από την ποικιλία τους<ref>Λήμμα: "Θεολογικαί διαφοραί Ανατολής-Δύσεως", Ζαχαρόπουλος Νίκος, ''Επίτομο Ιστορικό-Θεολογικό Λεξικό'', University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2003, σελ. 189.</ref>.
Μια σειρά από ιστορικές συγκυρίες οδήγησαν την Ρωμαϊκή Εκκλησία σε νοοτροπίες όπως , σαν αυτή που περιγράφει αντικατοπτρίζει το ''Παπικό πρωτείο''. Όπως περιγράφει εξιστορεί ο σπουδαίος σημαντικός ιστορικός, ''Στίβεν Ράνσιμαν'', ''"όταν η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία κατέρρευσε από τις βαρβαρικές καταλήψεις, ήσαν οι δυτικές, λιγότερο πολιτισμένες, επαρχίες, που έπεσαν πρώτες στα βαρβαρικά χέρια"''<ref>Sir Steven Runciman, "Ορθοδοξία και Ελληνισμός" στο ''Ορθοδοξία - Ελληνισμός, Πορεία στην τρίτη χιλιετία'', τόμ. Α', έκδ. Ιεράς Μονής Κουτλουμουσίου, 2η έκδ., Άγιον Όρος 2002, σελ. 44.</ref>.
Αποκορύφωμα της πτώσης αυτής ήταν η άλωση και της ίδιας της ''Ρώμης'' το 410 μ.Χ.. Η είδηση του γεγονότος συγκλόνισε ολόκληρη την "Οικουμένη" και ο [[Αυγουστίνος Ιππώνος|Αυγουστίνος]] εξέφρασε την αντικειμενική ιστορική κρίση την οποία έζησε, με την ''"Πολιτεία του Θεού"'', έργο το οποίο κατανοείται ως απάντηση στην πτώση αυτή της Ρώμης<ref>Μπέγζος Μάριος, ''Ευρωπαϊκή Φιλοσοφία της Θρησκείας'', Γρηγόρης, Αθήνα 2004, σελ. 83-84</ref>. Εκεί, ο Αυγουστίνος βλέπει την ιστορία ως αέναο αγώνα της ''πολιτείας του διαβόλου'', όλων δηλαδή των δυνάμεων που αντιμάχονται τη θεία βούληση, ενάντια στην ''πολιτεία του θεού''<ref>λήμμ. "Ιστορίας, φιλοσοφία", εγκυκλοπαίδεια ''Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα'', τόμ. 30, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005.</ref>, ταυτόχρονα όμως, με την πραγματεία του αυτή ο Αυγουστίνος, είναι αυτός που υποστήριξε περισσότερο την ηγεμονία της Ρωμαϊκής Εκκλησίας<ref>Χέλμουτ ντε Γκλάζεναπ, ''Παγκόσμιος Ιστορία των θρησκειών'', μτφρ. Νικηφόρου Βρετάκου, (Αθήνα: Βιβλιοαθηναϊκή, χ.χ.), σελ. 375</ref>.
Το 867 ξεκίνησε μια έντονη κρίση ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, με αφορμή τις αξιώσεις για δικαιοδοτικά προνόμια του τότε Πάπα, ''Νικολάου Α΄''<ref>Meyendorff John-Παπαδάκης Αριστείδης, ''Η Χριστιανική ανατολή και η άνοδος του Παπισμού, Η εκκλησία απο το 1071 ως το 1453'', ΜΙΕΤ, Αθήνα 2003, σελ. 237.</ref>, αλλά και το μεγάλο θεολογικό θέμα του [[Φιλιόκβε]] (που πρώτος, 70 χρόνια πριν είχε αναδείξει σε αντικείμενο διαμάχης ο Καρλομάγνος).
Από τα πλέον χαρακτηριστικά γεγονότα της εποχής, είναι η προβολή από δυτικούς θεολόγους ορισμένων θεωριών, που έμελλε να γίνουν αποδεκτές ως αληθινές για αιώνες, αργότερα όμως (15ος αι.) αναγνωρίστηκαν από τους ιστορικούς ως νόθες. Οι θεωρίες αυτές που απέβλεπαν κυρίως στην ενίσχυση της παπικής εξουσίας, στηρίχθηκαν στις λεγόμενες ''Ψευδοισιδώρειες [[Ψευδοϊσιδώρειες Διατάξεις'']], μέσα στις οποίες, εκτός άλλων, υπήρχε και η λεγόμενη ''[[Ψευδοκωνσταντίνεια Δωρεά''δωρεά]]<ref>Βλ. σχετικά: "Ψευδο-Ισιδώρειοι Διατάξεις", ''Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια'' (ΘΗΕ), τόμ. 12, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1968, στ. 482.</ref>, αλλά και στις λεγόμενες ''Ψευδοκλημεντίνιες Γραφές'' ή ''Κλημέντεια''.
Οι Ψευδοκλημεντίνιες γραφές είναι συλλογή ομιλιών που αποδίδονταν λανθασμένα στον επίσκοπο της Ρώμης [[Κλήμης Ρώμης|Κλήμεντα]] (93 - 101), στις οποίες γινόταν και μια επαναδιατύπωση της ζωής του Αποστόλου Πέτρου. Ένα τμήμα των γραφών αυτών, το οποίο έτυχε επεξεργασίας επί δύο αιώνες, με την τελική μορφή του να προέρχεται από το 350 μ.Χ. περίπου, από αρειανίζοντα συγγραφέα<ref>"Κλημέντεια", ''ΘΗΕ'', τόμ. 7, ό.π., 1965, στ. 625.</ref>, περιείχε περιγραφές από ''Επιδημίες'' και ''"Κηρύγματα Πέτρου"''<ref>Ό.π., στ. 623.</ref> και εκεί αναφέρονταν τα περί Πέτρου ως πρώτου επισκόπου Ρώμης<ref>Στο ίδιο, στ. 624.</ref> τα οποία τελικά χρησιμοποιήθηκαν για την ανύψωση του Πέτρου , πάνω από τους άλλους Αποστόλους και ειδικότερα τον [[Απόστολος Παύλος|Απόστολο Παύλο]], και για την εμφάνιση της υπεροχής της Ρωμαϊκής Έδρας ως "Έδρας του Πέτρου" έναντι κάθε άλλης επισκοπής.
Οι ''Ψευδοισιδώρειες Διατάξεις'' και η ''Ψευδοκωνσταντίνεια Δωρεά'', αποτελούν μια συλλογή, που συγκεντρώνεται τον 9ο αιώνα και αποτελείται από συνοδικούς κανόνες καθώς επίσης και από, ως επί το πλείστον, νόθα παπικά διατάγματα, τα οποία προστέθηκαν αργότερα. Η προσπάθεια των συντακτών βρίσκεται στην ειδικευμένη πλαστογράφηση των κανονικών πηγών κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποδεικνύεται η υπεροχή του Πάπα. Η ιεροσύνη, υποστηρίζεται, πως είναι πάνω από την πολιτική εξουσία και προϊστάμενος της ιεροσύνης είναι ο Πάπας, ως εκ τούτου καθίσταται η "Κεφαλή του κόσμου" (''caput orbis totius''). Αυτό το συμπέρασμα υποστηρίχθηκε και από μια άλλη νόθα πηγή, την Ψευδοκωνσταντίνεια δωρεά, στην οποία εμφανίζεται ο Μέγας Κωνσταντίνος να δωρίζει στον Επίσκοπο Ρώμης τη βασιλική εξουσία της θέσης του στη Ρώμη.
[[Κατηγορία:Καθολικισμός|Π]]
[[Κατηγορία:Εκκλησιαστική Ιστορία|Π]]
[[en:Primacy and Unity in Orthodox Ecclesiology]]
