Αλλαγές

| Ημερομηνίες = 15 Ιανουαρίου του 1889, επίσκοπος Πενταπόλεως<br>1908 , διαμονή στην Αίγινα

Ο '''Άγιος Νεκτάριος''' ή '''Νεκτάριος Πενταπόλεως''' ή '''Νεκτάριος Αιγίνης''' (1846-1920) είναι σύγχρονος άγιος της Ανατολικής [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ορθοδόξου Εκκλησίας]]. Το κατά κόσμον όνομά του ήταν ''Αναστάσιος Κεφαλάς'' και υπήρξε λαοφιλής ιεράρχης, ποιμενάρχης και παιδαγωγός στα τέλη του 19ου με αρχές του 20ου αιώνα. Ο Άγιος Νεκτάριος επίσης θεωρείται και θαυματουργός διότι όπως λέγεται από τις λαϊκές παραδόσεις, πραγματοποίησε θαύματα ενώ βρισκόταν ακόμα εν ζωή.

Ο Αναστάσιος Κεφαλάς γεννήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 1846, στη Συληβρία της Ανατολικής Θράκης. Γιος του Δημοσθένη και της Μαρίας Κεφαλά, ήταν το 5ο από τα 6 παιδιά, φτωχής οικογένειας, που από μικρή ηλικία έζησε τα δύσκολα χρόνια της εποχής. Η αδυναμία μάλιστα της οικογένειάς του να συντηρήσει όλα τα μέλη της συνάμα με την έλλειψη σχολείου μέσης εκπαίδευσης, τον οδήγησαν στο να πάρει δρόμο για την [[Κωνσταντινούπολη]], σε ηλικία μόλις 13 ετών. Στην Κωνσταντινούπολη εργάστηκε αρχικώς σε συσκευαστήριο καπνού, οπού σύμφωνα με τους βιογράφους του, ο ιδιοκτήτης του φερόταν βάναυσα. Εργαζόταν πολλές ώρες ημερησίως, δεν πληρωνόταν και πολλές φορές κακοποιούταν. Ο ίδιος όμως επέμενε καρτερικά αυτή τη συμπεριφορά. Η κατάσταση μάλιστα αυτή άλλαξε άρδην όταν τον περιμάζεψε κάποιος έμπορος τον περιμάζεψε και του πρόσφερε δουλειά και στέγη. Αποτέλεσμα του γεγονότος ήταν σύντομα να τον ακολουθήσει και η οικογένειά του. Στην Πόλη κάθισε διέμεινε συνολικά 7 έτη και σε ηλικία 20 χρονών την εγκατέλειψε, παρότι δεν ολοκλήρωσε την μόρφωση του, για να πάει στο Λιθί της Χίου να εργαστεί ως δάσκαλος.

Σε ηλικία 20 ετών οδηγήθηκε στη Χίο με στόχο να αναλάβει τη θέση του δασκάλου. Η παραμονή στην Κωνσταντινούπολη και η φοίτησή του σε σχολείο του είχαν δώσει μία σχετική γραμματική και θεολογική μόρφωση. Στη Χίο έμεινε για άλλα 10 χρόνια, μέχρι 1877. Εκεί μάλιστα θα γνωρίσει το μεγάλο ευεργέτη του ''Ιωάννη Χωρέμη'', ένα εύπορο τοπικό άρχοντα, ο οποίος εξαιτίας ενός περιστατικού που είχε συμβεί κατά την μεταφορά του Αγίου από την Σηλυβρία προς την Κωνσταντινούπολη (ένας ανιψιός του Χωρέμη τον βοήθησε να επιβιβαστεί στο πλοίο γιατί δεν είχε χρήματα), τον έθεσε υπό την προστασία του.

Ο Άγιος Νεκτάριος την εποχή αυτή είχε αποφασίσει πλέον να εξέλθει της κοσμικής ζωής. Το 1876 έγινε μοναχός με το όνομα ''Λάζαρος'' ενώ ένα χρόνο αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος με το όνομα που έγινε γνωστός, ''Νεκτάριος''. Ο Άγιος Νεκτάριος επιθυμούσε μάλιστα τον αυστηρό έγκλειστο μοναστηριακό βίο αλλά εξ αιτίας των πιέσεων πιέσεις που του ασκήθηκαν ένεκα της μορφώσεώς του, τελικά τον έστρεψαν προς ένα πιο "κοσμικό" ρόλο. Το 1877 μετά από παρότρυνση του Ιωάννη Χωρέμη πήγε στην Αθήνα για να ολοκληρώσει τις γυμνασιακές σπουδές και ενώ τις ολοκλήρωσε, ο ίδιος μέσω γνωριμίας που είχε με τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας [[Πατριάρχης Αλεξανδρείας Σωφρόνιος Γ΄|Σωφρόνιο]], τον έστειλε στην Αλεξάνδρεια. Ο Σωφρόνιος, τριετής ήδη στον πατριαρχικό θρόνο φαίνεται να εντυπωσιάστηκε από τον ίδιο και με βάση τις πολύ καλές συστάσεις που είχε τον έστειλε στην Αθήνα ξανά, να φοιτήσει στη θεολογική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο Νεκτάριος εκεί διέπρεψε, αφού πρώτευσε στο διαγωνισμό σχολικής κοσμητείας στο ''"Παπαδάκειο κληροδότημα"'', με αποτέλεσμα να κερδίσει υποτροφία σπουδών στη θεολογική σχολή. Ήταν η εποχή που έφυγε από τη ζωή ο ευεργέτης του Ιωάννης Χωρέμης. Αφού έλαβε το πτυχίο του το 1885, ανεχώρησε προς την Αλεξάνδρεια.

Το 1877 μετά από παρότρυνση του Ιωάννη Χωρέμη πήγε στην Αθήνα για να ολοκληρώσει τις γυμνασιακές σπουδές και ενώ τις ολοκλήρωσε, ο ίδιος μέσω γνωριμίας που είχε με τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας [[Πατριάρχης Αλεξανδρείας Σωφρόνιος Γ΄|Σωφρόνιο]], τον έστειλε στην Αλεξάνδρεια. Ο Σωφρόνιος, τριετής ήδη στον πατριαρχικό θρόνο φαίνεται να εντυπωσιάστηκε από τον ίδιο και με βάση τις πολύ καλές συστάσεις που είχε, τον έστειλε στην Αθήνα ξανά, να φοιτήσει στη θεολογική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο Νεκτάριος εκεί διέπρεψε, αφού πρώτευσε στο διαγωνισμό σχολικής κοσμητείας στο ''"Παπαδάκειο κληροδότημα"'', με αποτέλεσμα να κερδίσει υποτροφία σπουδών στη θεολογική σχολή. Ήταν η εποχή που έφυγε από τη ζωή ο ευεργέτης του Ιωάννης Χωρέμης. Αφού έλαβε το πτυχίο του το 1885, ανεχώρησε προς την Αλεξάνδρεια. Στην Αλεξάνδρεια άμεσα με την επιστροφή του, χειροτονείται Ιερέας και 5 μήνες αργότερα τοποθετείται γραμματέας του Πατριάρχη παίρνοντας το αξίωμα του [[Αρχιμανδρίτης|Αρχιμανδρίτη]]. Εν συνεχεία μέσα σε δύο μήνες, γίνεται ιεροκήρυκας ενώ λαμβάνει και θέση Πατριαρχικού επιτρόπου. Μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα ο Νεκτάριος ανήλθε στην ιεραρχία του πατριαρχείου όντας ένας πολύ έμπιστος άνθρωπος στο πλευρό του Πατριάρχη. Στις 15 Ιανουαρίου του 1889 θα ανακηρυχτεί επίσκοπος Πενταπόλεως της Λιβύης μετά από την κοίμηση του επισκόπου της περιοχής Νείλου. Το πρακτικό της χειροτονίας του διασώζεται μέχρι και σήμερα (''Πρακτικό εκλογής κωδ. 66, σελ. 394''). Η ραγδαία άνοδος όμως του Νεκταρίου, δεν πέρασε απαρατήρητη από τους υπολοίπους επισκόπους. Ο Σωφρόνιος πλησίαζε τα 90 χρόνια ζωής πλέον και η κούρσα της διαδοχής είχε ξεκινήσει. Ο λαός ο οποίος είχε ευεργετηθεί από το πολυποίκιλο έργο του Νεκταρίου (κυρίως φιλανθρωπικό αλλά και ποιμαντικό και αντιαιρετικό) επιθυμούσε την άνοδο του στον πατριαρχικό θρόνο και σε συνδυασμό με την εύνοια του Σωφρονίου καθίστατο πρώτη επιλογή για το θρόνο. Οι αντίπαλοί του γνωρίζοντας όλα αυτάτα δεδομένα, αποφάσισαν να τον παραμερίσουν, κατηγορώντας τον ότι ήθελε να ανατρέψει το Σωφρόνιο από τον θρόνο και να αναλάβει, επισυνάπτοντάς του επίσης αόριστες κατηγορίες ηθικής φύσεως. Μαζί τους είχαν και μερίδα κληρικών, οι οποίοι πίστευαν ότι η τακτική που ακολουθούσε ο Νεκτάριος ως επίσκοπος, λιτότητας και πενίας της εκκλησίας, θα επηρέαζε την οικονομική κατάσταση του Πατριαρχείου, το οποίο χωρίς οικονομική δύναμη θα γινόταν έρμαιο των διαφόρων πολιτικών ή εθνικών πιέσεων.

Ο Σωφρόνιος πληροφορούμενος τις κατηγορίες εναντίον του αγαπημένου του παιδιού, πείστηκε, με αποτέλεσμα την άμεση εντολή του, για παύση της ιδιότητάς του, κάτι που ήταν εκκλησιαστικά παράνομο. Σύμφωνα με το εκκλησιαστικό δίκαιο έπρεπε να παρουσιαστεί ο Νεκτάριος ενώπιον συνόδου η οποία θα αποφάσιζε μετά ακροάσεως του κατηγορουμένου, την ποινή. Ο Νεκτάριος δεν θέλησε να τραβήξει το σχοινί στα άκρα και ανεχώρησε από την Αλεξάνδρεια, αντίθετα από τους αντιπάλους του οι οποίοι θέλησαν την οικονομική και ηθική εξόντωση του. Πέραν δηλαδή του ότι φρόντισαν να σπιλώσουν το όνομα του στην Αθήνα και την Κωνσταντινούπολη, με αποτέλεσμα να αδυνατεί να εργαστεί οπουδήποτε, παρακρατούσαν και τους μισθούς του, λέγοντας ότι τους λάμβανε. Ο Άγιος Νεκτάριος έτσι βρέθηκε ενώπιον μίας πολύ δύσκολης κατάστασης. Η πενία και η προσωπική ηθική εξόντωση που είχε υποστεί του έκλειναν ερμητικά όλες τις πόρτες. Χαρακτηριστική ήταν η προσπάθειά του, μέσω του Αρχιεπισκόπου [[Γερμανός Καλλιγάς|Γερμανού]] να βρει μια θέση ιεροκήρυκα, την οποία του αρνήθηκε λόγω πιέσεων από την σύνοδο. Ο ίδιος ο υπουργός παιδείας και εκκλησιαστικών του διεμήνυε επίσης, ότι λόγω του νόμου (ο Νεκτάριος δεν είχε ελληνική υπηκοότητα) αδυνατούσε να του παράσχει την παραμικρή βοήθεια. Αυτή την εποχή θα δεχτεί τη διακονία μίας χήρας,η οποία θα τον βοηθήσει να επιβιώσει. Μετά από λίγο καιρό και χάρη στις προσπάθειες ενός κυβερνητικού μέλους που γνώριζε το σημαντικό ποιμαντικό του έργο στην Αλεξάνδρεια, ο Άγιος Νεκτάριος διορίστηκε ιεροκήρυκας. Η φήμη όμως που τον ακολουθούσε ακόμα παρέμενε και η καχυποψία στην κλειστή κοινωνία της Χαλκίδας οπού διορίστηκε συνέχισε να τον στιγματίζει.

Το 1891, δύο χρόνια μετά από τις κατηγορίες που εξαγγέλθηκαν και την απομάκρυνσή του από την Αλεξάνδρεια, ακόμα γίνονταν προσπάθειες μέσω της κυβέρνησης για αποπομπή από τη θέση που κατείχε. Τότε αποκαλύφθηκε πλήρως το σχέδιο κι η πλεκτάνη που είχε στηθεί σε βάρος του. Όλα ξεκίνησαν από την αποκάλυψη ότι δεν έπαιρνε τα χρήματα που του οφείλονταν από την εποχή που έφυγε από την Αλεξάνδρεια. Εν συνεχεία αποκαλύφτηκε και η σκευωρία για οποιαδήπτε οποιαδήποτε σχετική ανάμιξη σε σκάνδαλο ηθικού χαρακτήρος και πως τελικά οι κατηγορίες για ανατροπή του Σοφρωνίου ήταν αβάσιμες. Αυτό τον έκανε συμπαθή ενώπιον του λαού στη Χαλκίδα, με αποτέλεσμα την εντατικοποίηση της ποιμαντικής του δραστηριότητας. Ο λαός τον αγκάλιασε τόσο μάλιστα, που όταν χήρεψε η θέση του επισκόπου, σχεδόν απαίτησε την άνοδό του στο θρόνο. Η άποψη της συνόδου όμως ήταν διαφορετική.

Το έργο του στη Ριζάρειο ήταν οργανωτικό, εκπαιδευτικό, συγγραφικό και παιδαγωγικό. Σύντομα οργάνωσε την σχολή με πρότυπα τα οποία αφορούσαν τον εκκλησιαστικό ορθόδοξο τρόπο σκέψης. Όμως αυτό στο οποίο ήταν αξεπέραστος ήταν η παιδαγωγική του σκέψη. χαραλτηριστικές Χαρακτηριστικές είναι οι ιστορίες που του αποδίδονται. Όταν κάποτε μαθητές της Ριζαρείου ήρθαν στα χέρια, ο ίδιος αντί να τους τιμωρήσει, αυτοτιμωρήθηκε, θεωρώντας εαυτόν υπαίτιο, με ασιτία 3 ημερών. Άλλοτε βρέθηκε ξυπόλητος ενώπιον των μαθητών να αγορεύει, διότι εισερχόμενος στην αίθουσα έδωσε τα παπούτσια του σε ένα φτωχό, καθότι δεν είχε. Άλλοτε σε ένα τσακωμό των επιστατών για το ποιος ήταν υπεύθυνος καθαριότητας των αποχωρητηρίων, ο ίδιος έλυσε τη διαφορά τους, καθαρίζοντάς τες.

Η φτώχεια την εποχή που διετέλεσε ο Νεκτάριος διευθυντής της Ριζαρείου ήταν κανόνας και ταυτόχρονα το ηθικό των Ελλήνων, ειδικά μετά την αποτυχία του 1897 με τον ελληνοτουρκικό πόλεμο, βρισκόταν στο ναδίρ. Ο ίδιος όμως με την ελεημοσύνη ως όπλο και το λόγο του ευαγγελίου τόνωνε την τότε αθηναϊκή κοινωνία, η οποία προσέτρεχε συχνά είτε σε ομιλίες του, είτε για να πάρει την συμβουλή του. 14 συναπτά έτη διετέλεσε διευθυντής της Ριζαρείου ως και το 1908, οπότε και για λόγους υγείας εγκατέλειψε το πόστο του.

Στην Αίγινα ο Άγιος Νεκτάριος εγκαταστάθηκε το 1908. Η ιστορία όμως της εγκατάστασή του όμως του πηγαίνει αρκετά νωρίτερα στο χρόνο. Ο Νεκτάριος ποτέ στη ζωή του δεν απέβαλε την έντονη επιθυμία του για το μοναχικό βίο. Αυτή η επιθυμία ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο κατά την επίσκεψη του στο [[Άγιο Όρος]] και την σύνδεσή του με το γέροντα Δανιήλ το 1898. Έκτοτε έψαχνε ένα τόπο να στεγάσει ένα μοναστήρι για το τέλος της ζωής του, ένα ''"Εκκλησιαστικό Παρθενώνα"'', όπως χαρακτηριστικά έλεγε. Πιο έντονη και ίσως επιτακτική έγινε αυτή η ανάγκη, όταν 4 γυναίκες που ήσαν μόνες και συνδέονταν μαζί του με σχέση πνευματικής καθοδήγησης, θέλησαν να μονάσουν υπό την εποπτεία του. Έτσι τελικά βρήκε ένα παλαιό εγκαταλελειμμένο μοναστήρι στην Αίγινα στη θέση Ξάντος στο οποίο και αποφάσισε να στεγάσει τις 4 μοναχές και άλλες 3 που ήδη μόναζαν στο νησί. Το μοναστήρι άρχισε να επαναλειτουργεί το 1904 υπό την καθοδήγησή του, παρότι αυτός ακόμα βρισκόταν στην Ριζάρειο σχολή.

Η εμφάνισή του στην Αίγινα συνδυάστηκε από δύο γεγονότα, με αποτέλεσμα να γίνει άμεσα λαοφιλής. Ο Νεκτάριος αρχικά θεράπευσε ένα δαιμονισμένο κάτι που γρήγορα μαθεύτηκε. Οι χωρικοί μάλιστα τότε τον επισκέφτηκαν ζητώντας του να λειτουργήσει και να δεηθεί στον Θεό να βρέξει, διότι είχε 3 χρόνια να βρέξει στο νησί με αποτέλεσμα να έχει προκληθεί εκτεταμένη ανομβρία και οικονομική ζημία. Ο ίδιος με σύσσωμη παρουσία των νησιωτών, λειτούργησε και την ίδια μέρα άρχισε να βρέχει. Αυτά εκλείφθηκαν ως θεϊκά σημάδια από τους Αιγινίτες, με αποτέλεσμα να θεωρούν Άγιο τον Νεκτάριο, ακόμα και εν ζωή. Το 1908 παραιτήθηκε από τη σχολή για λόγους υγείας αλλά και γήρατος και αφοσιώθηκε στο μοναστήρι. Η χάρη του και η φήμη διαρκώς μεγάλωνε με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος δωρεών να κατευθύνεται στο μοναστήρι και μέσα σε 4 χρόνια να γίνει αρκετά μεγάλο για να χωράει 15 μοναχές. Τα χρήματα κατευθύνονταν κυρίως στους φτωχούς του νησιού. Μεγάλο μέρος λαού και πιστών κατευθυνόταν προς το μοναστήρι, από διάφορα μέρη της Ελλάδας, για να δουν ή να πάρουν την ευχή του ήδη ξακουστού Νεκταρίου, κάτι που βοηθούσε και τους νησιώτες να ανασάνουν οικονομικά.

Παρότι ήταν μεγάλος σε ηλικία όταν αποσύρθηκε στην Αίγινα, δεν έπαψε ποτέ να εργάζεται είτε πνευματικά, υπέρ της εκκλησίας, είτε και χειρωνακτικά για την διεύρυνση του μοναστηριού. Το έργο πλέον είχε χαρακτήρα ποιμαντικό, λειτουργικό, λατρευτικό, εξομολογητικό, παρηγορητικό. Τα χρόνια που θα περνούσε μέχρι το τέλος της ζωής του, έμελλε να είναι πολύ ταραγμένα. Μετά τους Βαλκανικούς πολέμους που έφεραν ηθική ανάταση και κάποια οικονομική και πνευματική ευφορία , ήρθε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος να σκιάσει την Ελλάδα. Φτώχεια, ανέχεια και όλα τα συνεπακόλουθα ενός βασανισμένου τόπου και λαού μαζί με τα σύνδρομα του φόβου και των στερήσεων εμφανίζονταν απειλητικά σε αυτά τα ταραγμένα πολιτικά χρόνια για την Ελλάδα. Ο ίδιος όμως πάντα βοηθός, παρηγορητής, γνωρίζοντας από μικρός τις δυσκολίες του κόσμου της ζωής, κήρυττε την ελπίδα και το Θεό για ένα καλύτερο μέλλον, που πάντα όπως έλεγε στεκόταν κραταιός δίπλα στον πιστό λαό. Γι' αυτό και ο Άγιος Νεκτάριος για τους Αιγινίτες υπήρξε κάτι παραπάνω από ένας μοναχός που εγκαταστάθηκε στο νησί τους.

Η ποιμαντική αγωγή του ποιμνίου, μακρύτερα από τα στενά όρια του νησιού, ήταν πάντα μέλημά του, έτσι συνέχισε το συγγραφικό του έργο, που πλέον αναγνωριζόταν τόσο από τον τύπο της εποχής για την επιστημονική εγκυρότητά του, όσο και από μεγάλα πνευματικά ιδρύματα της εποχής. Επίσης διέθετε περισσότερο χρόνο για προσευχή κάτι που αγαπούσε, ιδιαίτερα προς την [[Θεοτόκος|Παναγία]], που θεωρούσε μητέρα του, όπως έλεγε. Ποτέ παρά τον κλονισμό της υγείας του δεν έπαψε όμως να προσφέρει ακόμα και χειρωνακτικά. Μάλιστα συνεισέφερε στην ανέγερση νέων κοιτώνων της μονής, στη διάνοιξη δρόμων προς το μοναστήρι, ασχολείτο με την κηπουρική και άλλες χειρωνακτικές εργασίες που πάντα τις θεωρούσε τιμή. Πάντα ανέφερε πως καμία εργασία δεν είναι ντροπή, αντιθέτως είναι ευλογία Θεού.

Ο Νεκτάριος αρχικά αφού τελείωσε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, και ο [[Θεόκλητος Μηνόπουλος|Θεόκλητος]] αποπέμφθηκε λόγω του [[Ανάθεμα Βενιζέλου|αναθέματος στον Βενιζέλο]] μαζί με τους υπολοίπους επισκόπους, πίστεψε πως τα πράγματα ίσως εξομαλυνθούν. Η αρχική αισιοδοξία όμως διεκόπη όταν [[1918]] κατηγορήθηκε από μητέρα μοναχής για ανηθικότητα. Γρήγορα όμως εξετάσεις και έρευνες του εισαγγελέα Αθηνών κατέδειξαν το ψεύδος της μητέρας της κόρης, η οποία οικειοθελώς είχε προσχωρήσει στο μοναστήρι. Εξ' αιτίας αυτού του λόγου, αλλά και κληρικών οι οποίοι στο νησί τον φθονούσαν, πιστεύοντας ότι τους παίρνει όλη την «πελατεία», που τον κατηγορούσαν πισώπλατα. Πάντα όμως πιστός στο Ευαγγέλιο, το παράδειγμα του Χριστού, τα γραφέντα του [[Νικόδημος ο Αγιορείτης|Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη]], πίστευε απόλυτα στη δικαιοσύνη του Θεού. Ήταν πράος, ήρεμος, υπομονετικός σε όλες αυτές τις κατηγορίες και εξευτελισμούς που κατά καιρούς τον υπέβαλαν. Το τέλος της ζωής του ήταν επίπονο. Μεγάλη Σημαντική ασθένεια του προστάτη, μαζί με τα περασμένα χρόνια της ηλικίας του και κακοπάθειες της ζωής τον ταλαιπωρούσαν. Ακόμα και τότε είχε σχέδια. Ήθελε να δημιουργήσει ένα εκπαιδευτήριο. Τελικά δεν πρόλαβε. Το [[1920]] εισήχθη στο Αρεταίειο νοσοκομείο [[Αθήνα|Αθηνών]] όπου διεγνώσθη καρκίνος του προστάτη. Στις 8 Νοεμβρίου του ιδίου έτους ο Άγιος Νεκτάριος εκοιμήθη, ενώ εορτάζεται στις 9 του ιδίου μηνός.

Ο Άγιος Νεκτάριος θεωρείτο από τους κατοίκους του νησιού της Αίγινας εν ζωή Άγιος. Το προσωνύμιο που του αποδίδει σήμερα η Ορθόδοξη εκκλησία είναι '''θαυματουργός'''. Τα γεγονότα όμως που περιγράφουν οι μοναχές, ο Κωστής Σακκόπουλος, φίλοι, ιερείς, νησιώτες είναι πραγματικά η απόδειξη αυτής της προσωνυμίας. Όταν ο Άγιος εκοιμήθη , στο διπλανό κρεβάτι νοσηλευόταν και ένας κάποιος παραπληγικός, ο οποίος αδυνατούσε να περπατήσει. Τότε ακουμπώντας η φανέλα τού κεκοιμημένου Άγίου πάνω του, θεραπεύτηκε. Κατά τη μεταφορά του, λέγεται ότι δεν είχε βάρος, ενώ οτι το μέτωπό του ανάβλυζε μύρο. Το μεγαλύτερο όμως μυστήριο είναι ότι το λείψανο του Αγίου παρά τις 3 ταφές και εκταφές παρέμεινε αναλλοίωτο για περισσότερο από 30 χρόνια. Η φήμη αυτή μάλιστα έδωσε ελπίδα στο λαό, ειδικά σε μια περίοδο οπού το Ελληνικό όνειρο της Πόλης έγινε συντρίμμια με τη πυρπόληση της Σμύρνης. Το λείψανό του πρώτη φορά εξετάφη 3 έτη μετά την κοίμησή του ενώ ακολούθησαν και άλλες ταφές και αυτό που συνέβη κλόνισε από άκρη σε άκρη την Ελλάδαεκταφές.

* Σώτος Χονδρόπουλος, ''Ο Άγιος του αιώνας μας'', εκδ. Καινούργια Γη, Αθήνα 2003.* [http://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/7/e/8/metadata-56630005568d15b086714c8b00e5dfb1_1240555062.tkl&do=249031_w.pdf&pageno=3&pagestart=1&width=841&height=595&maxpage=121&lang=en Άγιος Νεκτάριος επίσκοπος Πενταπόλεως ο Θαυματουργός. Επιμέλεια Ιωάννου Γρ. Τιμαγένους, έκδοση Ιεράς Κοινοβιακής Μονής Αγίας Τριάδος Αιγίνης. Άνευ ημερομηνίας.]