Ο ''Ιωάννης'' γεννήθηκε γύρω στο 1280 στο ''Δυρράχιο'' και ήταν μέλος αγροτικής οικογένεια. Καθώς είχε εξαιρετική φωνή, πήγε στην ''Κωνσταντινούπολη'' για να σπουδάσει στην αυτοκρατορική σχολή. Τα πρώτα χρόνια των σπουδών του υπήρξαν δύσκολα. Μάλιστα όταν τον ρωτούσαν στη σχολή τι έτρωγε, απαντούσε «''κουκία και ζέλια''» (μπιζέλια), γιατί ήταν φτωχός. Αργότερα γνώρισε τον ηγούμενο της ''Μεγίστης Λαύρας'', από τον οποίο έμαθε για τη μοναχική ζωή στο ''Άγιο Όρος'' και αποφάσισε να γίνει μοναχός. Στο μεταξύ όμως, ο αυτοκράτορας που είχε εκτιμήσει την τέχνη του , τον είχε διορίσει αρχιμουσικό των αυτοκρατορικών ψαλτών, και ήθελε να τον παντρέψει με την κόρη κάποιου άρχοντα. Τότε ο Ιωάννης, πήγε στον τόπο της γέννησής του για να πάρει τάχα την μητρική συγκατάθεση για τον γάμο. Όμως συνεννοήθηκε με φίλους του να πουν στη μητέρα του ψέματα ότι είχε πεθάνει. Μάλιστα λέγεται πως ακούγοντας κρυφά τη θρηνωδία (μοιρολόγι) της μητέρας του, συνέθεσε το θρήνο με τίτλο «''Βουλγάρα''». Στη συνέχεια πήγε στο [[Άγιο Όρος]], στη μονή της [[Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας|Λαύρας]], ντυμένος με τρίχινα ενδύματα και αποκρύπτοντας την ταυτότητά του. Όταν τον ρώτησε ο θυρωρός ποιος ήταν αποκρίθηκε ότι είναι χωρικός, βοσκός προβάτων κι ότι επιθυμεί το μοναχικό σχήμα. Όταν ο θυρωρός παρατήρησε ότι ήταν πολύ νέος, ο Ιωάννης απάντησε ταπεινά με τη ρήση του [[Ιερεμίας|προφήτη Ιερεμία]] «''Αγαθόν ανδρί, όταν άρη ζυγόν εν τη νεότητι αυτού''».

Στη Μονή της Λαύρας εκάρη μοναχός και τον διόρισαν ποιμένα των τράγων της μονής. Σύμφωνα με την παράδοση όταν έβγαζε στην βοσκή τους τράγους, αυτοί γύριζαν αργά το απόγευμα πίσω στην στάνη τους σχεδόν νηστικοί, σε αντίθεση με άλλες φορές που τους έβοσκαν άλλοι πατέρες. Ο [[Ηγούμενος]] ανέθεσε σε κάποιον μοναχό να παρακολουθήσει τον Ιωάννη για να δει τι συνέβαινε. Ο μοναχός διηγήθηκε ότι καθώς έβοσκαν τα ζώα, ο Κουκουζέλης άρχισε να ψάλλει και τότε εκείνα σταμάτησαν να τρώνε και τον άκουγαν με προσοχή. Όταν σταματούσεσεσταματούσε, τότε άρχιζαν πάλι να τρώνε. Τότε ο ηγούμενος τον προσκάλεσε και τον αναγνώρισε. Αρχικά τον επιτίμησε που δεν είχε αποκαλύψει ποιος ήταν. Μάλιστα έγραψε τα τεκταινόμενα στον αυτοκράτορα, ο οποίος συμφώνησε να μην ενοχλήσει το μουσικό που είχε "δραπετεύσει" από το παλάτι. Από τότε ο Ιωάννης ζούσε μέσα σε κελί της Λαύρας, και τις Κυριακές και εορτές έψαλε στον ναό με τους άλλους ιεροψάλτες. Δεν προσπαθούσε να εντυπωσιάσει κάνοντας επίδειξη των φωνητικών του ικανοτήτων, αλλά έψαλε προσευχόμενος με λιτό και απέριττο τρόπο, προκαλώντας κατάνυξη. Μετά από οσιακό βίο, ανακηρύχθηκε άγιος και η μνήμη του τιμάται την [[:Πρότυπο:1 Οκτωβρίου|1η Οκτωβρίου]].Στο μοναστήρι της Μεγίστης Λαύρας φυλάσσεται εικόνα του που τον παρουσιάζει περικυκλωμένο με τα μουσικά του σύμβολα, τα "νεύματα".