12.398
επεξεργασίες
Αλλαγές
μ
→Τα έργα του
==Ο βίος του==
Η εικόνα περί του βίου του Ιππολύτου, αλλά και της προσωπικότητάς, κατά βάση οφείλονται σε σύγχρονες ανακαλύψεις παρά στα αρχαία συγγράμματα. Οι ανακαλύψεις αυτές ήταν τόσο σημαντικές, και ιδίως του συγγράμματός του ''"Κατά πασών των αιρέσεων έλεγχος"'' που ανευρέθη κατά το 1842, που αν δεν τις είχαμε, θα είχαμε μία μάλλον ελλιπή και συγκεχυμένη εικόνα<ref>Π. Χρήστου, Ελλ. Πατρολογία Β΄, σελ. 719</ref>, εξ αιτίας των αντιφατικών πληροφοριών που μας δίνουν οι αρχαίοι συγγραφείς<ref>Κων. Σκουτέρης, Ιστορία των Δογμάτων Α΄, σελ. 439</ref>. Η εικόνα που έχουμε αποκτήσει σήμερα είναι κατά γενική ομολογία αποδεκτή από το σύνολο της επιστημονικής κοινότητας, αν και υπάρχουν σχετικές αμφισβητήσεις<ref>ο.π.</ref>.
Στοιχεία για τα πρώτα χρόνια της ζωής του δεν έχουμε<ref>Κων. Σκουτέρης, Ιστορία των Δογμάτων Α΄, σελ. 439</ref>. Σύμφωνα με την πληροφορία του [[Φώτιος Α΄ ο Μέγας|Μεγάλου Φωτίου]], ο Ιππόλυτος στο σύγγραμμα ''"Σύνταγμα κατά πασών των αιρέσεων"'', αναφέρει πως διετέλεσε μαθητής του [[Ειρηναίος Λουγδούνου|Ειρηναίου]]<ref>Μυριόβιβλος 121</ref>. Από αυτό συνάγουμε την άποψη πως πιθανόν η Λυών είναι ο τόπος γέννησής του<ref>Π. Χρήστου, ενθ.αν., σελ. 720</ref>, ενώ η ημερομηνία γέννησής του τοποθετείται περί το 170. Η μόρφωσή του θεωρείται άρτια. Ήταν μέτοχος της Ελληνικής παιδείας και των φιλοσοφικών συστημάτων, καθώς όχι μόνο τα είχε σπουδάσει, αλλά έφερε και φιλοσοφικό τρίβωνα<ref>ο.π.</ref>.
Παραδόξως οι πρώτοι ιστορικοί δεν αναφέρουν τον τόπο δράσεώς του ([[Ευσέβιος Καισαρείας|Ευσέβιος]], [[Ιερώνυμος]]), αλλά οι μετέπειτα ιστορικοί ([[Λεόντιος Βυζάντιος]], [[Αναστάσιος Σιναΐτης]]) τον αναφέρουν σαφώς. Η αιτία είναι ότι δεν μπόρεσαν να ταυτοποιήσουν την επισκοπεία του στη Ρώμη, κάτι λογικό, αφού είτε συνυπήρξε επίσκοπος σχισματικά, είτε καθόλου. Η δράση του Ιππόλυτου αρχικώς προσδιορίζεται επί εποχής [[Ζεφυρίνος Ρώμης|Ζεφυρίνου Ρώμης]] (198-217), ίσως και νωρίτερα -, επί Βίκτορα Ρώμης<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 374</ref>, οπότε και χειροτονήθηκε πρεσβύτερος. Από την εποχή αυτή καταγράφει πλήθος συγγραμμάτων, κατά βάση αντιαιρετικά, αλλά και δογματικά, οργανωτικά και ποιμαντικά. Η φήμη του είχε υπερβεί μάλιστα τα όρια της Ρώμης, σε σημείο ο [[Ωριγένης]] να βρεθεί στη Ρώμη για να τον ακούσει<ref>Ιερώνυμος De viris illustribus 61</ref>. Ο ίδιος υπήρξε φλογερός κήρυκας, με ισχυρή προσωπικότητα, που αντιμετώπιζε τα προβλήματα της εκκλησίας με οξύτητα, πολλές φορές επικίνδυνη για την ειρήνη της<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 370</ref>. Αποτέλεσμα του γεγονότος αυτού, ήταν να έρχεται σε σύγκρουση με τις όποιες αιρετικές αποκλίσεις και ιδίως τους [[Μοναρχιανισμός|μοναρχιανούς]]<ref>Π. Χρήστου, ενθ.αν., σελ. 721</ref>. Γι αυτό και χαρακτηρίζεται ως άκαμπτος χαρακτήρας, εν αντιθέσει με τον ευέλικτο [[Κάλλιστος Ρώμης|Κάλλιστο]], ο οποίος κατά το τέλος της ζωής του Ζεφυρίνου, ήταν ο ανταγωνιστής στον επισκοπικό θώκο.
Η σύγκρουση των δύο ανδρών έγινε ορατή και έντονη όταν ο Ιππόλυτος κατηγόρησε τον Κάλλιστο πως εξέφραζε μοναρχιανικές απόψεις. Ο Κάλλιστος ανταπέδωσε κατηγορώντας τον Ιππόλυτο ως διθεΐτη. Ο μεν Ιππόλυτος φαινόταν να μιλά για υποταγή του Λόγου, στην προσπάθεια να αποκρούσει τους μοναρχιανούς, ο δε Κάλλιστος αντιμετώπιζε το θέμα υπό το πρίσμα της εκκλησιαστικής παρουσίας της τριάδος, με πιθανές μοναρχιανίζουσες απόψεις<ref>Π. Χρήστου, ενθ.αν., σελ. 721</ref>. Η άποψη του Ιππόλυτου ότι ο Κάλλιστος, ήταν κοινωνός Σαβελλιανιστικών απόψεων, ήταν μάλλον υπερβολική, αφού ο Κάλλιστος είχε καταδικάσει και απορρίψει τον Σαβελλιανισμό<ref>Κατά Αιρέσεων 9, 7</ref>. Από την άλλη ήταν πραγματικότητα ότι επεδείκνυε μία σχετική ανοχή υπέρ τους, εξ αιτίας της βοήθειας που λάμβανε στον αγώνα ενάντια των [[Μοντανισμός|Μοντανιστών]]<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 371</ref>. Η διαφωνία όμως επεκτάθηκε και στο ζήτημα της μετανοίας, όπου ο Κάλλιστος είχε εισάγει τη συγχώρηση των βαρέων αμαρτημάτων, ακόμα και στους κληρικούς<ref>Βλ. Φειδάς, Εκκλησιαστική ιστορία Α΄, σελ. 295</ref>. Οι "αυστηροί" της Ρώμης τελικά εξεγέρθηκαν και εξέλεξαν νέο επίσκοπο τον Ιππόλυτο, απορρίπτοντας τον Κάλλιστο, χαρακτηρίζοντας τους ακολούθους του, ως "σχολή" και "διδασκαλείο". Η άποψη πάντως ότι εξελέγη επίσκοπος, από μερικούς θεολόγους αμφισβητείται<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 374</ref>.
*''Απόδειξις χρόνων του Πάσχα'': Σημειώνεται πίνακας του Πάσχα από το 222 και ύστερα
*''Προς Έλληνας και προς Πλάτωνα ή Περί της παντός ουσίας'': Συντάχθηκε προ του 222 και αποτελείται από 4 βιβλία. Διασώζεται αποσπασματικά και φέρει επιρροές από το έργο του [[Θεόφιλος Αντιοχείας|Θεοφίλου Αντιοχείας]].
*''Επιστολή προς Μαμαίαν ή περί Αναστάσεως'': Είνα Είναι σύγγραμμα το οποίο απευθύνεται προς την Ιουλία Μαμαία, μητέρα του Αυτοκράτορα Αλεξάνδρου Σεβήρου. Συντάχθηκε προ του 222 και αναφέρεται στο ζήτημα της αναστάσεως.
*''Υπόμνημα εις τα ευλογίας του Ισαάκ, του Ιακώβ και τους Μωϋσέως'': Αποτελεί υπόμνημα σε χωρία της Παλαιάς Διαθήκης.
*''Ομιλία εις τους ψαλμούς'': Ομιλία που αναφέρεται σε εισαγωγικά προβλήματα του βιβλίου των ψαλμών.
*''Αποσπάσματα εξηγητικά'': Είναι αποσπάσματα εξηγητικών ομιλιών και συγγραφών του Ιππολύτου σε βιβλικά κείμενα.
*''Περί χαρισμάτων, Αποστολική παράδοσις'': Αποτελεί συρραφή δύο διαφορετικών κειμένων. Το πρώτο αναφέρεται στα χαρίσματα και τη σημασία τους, ενώ το δεύτερο είναι κανονιστική συλλογή, με αναφορές σε πληθώρα διατάξεων σχετικές με εκδηλώσεις του εκκλησιαστικού βίου. Η λειτουργικοκανονική αυτή συλλογή, συνετάχθη σταδιακά καθώς κυκλοφορούσε ήδη από τα μέσα του 2ου αιώνος, αλλά περιήλθε στα χέρια του Ιππολύτου, ο οποίος παρενέβη στη σύνταξη του κειμένου. Ποια είναι συμβολή και ποιο το εύρος της παρέμβασής του είναι άγνωστο. Παρόλα αυτά είναι πολύ σημαντικό διότι είναι το πρώτο κείμενο μετά τη [[Διδαχή των Αποστόλων|Διδαχή]] το οποίο έχει αντίστοιχο περιεχόμενο.
:'''Απολεσθέντα''':
==Η διδασκαλία του==
===Εισαγωγή===
Ο Ιππόλυτος ήταν Έλληνας θεολόγος που κατά βάση εκπροσωπούσε τη μικρασιατική και συριακή εκκλησιαστική παράδοση<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 370</ref>. Υπήρξε θεολόγος με αξιοσημείωτη ευρύτητα και πολυμέρεια, αποτελώντας τον καλύτερο μάρτυρα της [[Θεία Λειτουργία|λειτουργικής]] παραδόσεως της Ρωμαϊκής εκκλησίας, συνάμα όμως και τον τελευταίο ο οποίος έγραψε στην ελληνική<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 370</ref>. Η θεολογία του κατά βάση αποτελεί αντίδραση στους διωγμούς, την επιείκεια των αμαρτημάτων, τις σχέσεις με την εξουσία, την εγκατάλειψη της αγωνιστικότητας και των ενθουσιαστικών στοιχείων και ιδίως προς τις [[Αίρεση|αιρετικές]] αποκλίσεις και δη τον μοναρχιανισμό<ref>Αν. Θεοδώρου, ενθ.αν., σελ. 255</ref>. Η γλώσσα μάλιστα που χρησιμοποιούσε (Ελληνική), δεικνύει πως ήταν εκλεκτικιστής, καθώς στην εποχή του τη χρησιμοποιούσαν οι διανοούμενοι, που ανήκαν συνήθως στις πιο αυστηρές και ενθουσιώδεις ομάδες<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 372</ref>. Ο ίδιος παρότι ήταν μέτοχος της φιλοσοφικής παιδείας και χρησιμοποιούσε στοιχεία και σχήματα για να στηρίξει τη θεολογία του, απέρριπτε τη φιλοσοφία ως θεολογικό σύστημα και προέτασσε την καθαρότητα της πίστεως από τέτοιου είδους στοιχεία.
Η θεολογία του στηρίζεται πάνω στην Αγία Γραφή και επιχειρεί να εναρμονιστεί στην εκκλησιαστική παράδοση<ref>Κων. Σκουτέρης, Ιστορία των Δογμάτων Α΄, σελ. 458</ref>. Χρησιμοποιεί έτσι τόσο την κατά γράμμα ερμηνεία, όσο και την αλληγορία. Αναπτύσσει και διατυπώνει δογματικά ζητήματα με τρόπο εντυπωσιακό για την εποχή του, παραμένοντας πάντα σαφής, μεστός και απλός<ref>Κων. Σκουτέρης, Ιστορία των Δογμάτων Α΄, σελ. 458</ref>. Σε μερικά σημεία είναι άκαμπτος, χωρίς όμως να μπορεί να χαρακτηριστεί ως πνεύμα απολυτότητας. Αυτό που διαφαίνεται τελικά μέσα από το έργο του είναι πως δε συμβιβάζεται και δε γνωρίζει το δρόμο των εκκλησιαστικών ελιγμών.
[[Κατηγορία:Άγιοι|Ι]]
[[Κατηγορία:Επίσκοποι Ρώμης|Ι]]
[[Κατηγορία:Ζωτικά Άρθρα|Ι]]
[[Κατηγορία:3ος αιώνας|Ι]]
[[en:Hippolytus of Rome]]
