Αλλαγές

Τα κύρια χαρακτηριστικά Κύριο χαρακτηριστικό της σχολαστικής θεολογίας ήταν η μεθοδική χρήση της λογικής για την εύρεση του Θείου, γι αυτό και η προπαίδεια που λάμβαναν οι σχολαστικοί δεν ήταν απλώς για γύμναση του νου, αλλά απαραίτητη προϋπόθεση για την είσοδο στη θεολογική επιστήμη. Ουσιαστικά δηλαδή οι σχολαστικοί στην προσπάθεια εύρεσης του θείου, υιοθετούσαν την ίδια μέθοδο που κατείχαν οι θύραθεν επιστήμες, με αποτέλεσμα η μελέτη της θεολογίας να έχει τα ίδια τα γνωρίσματα με το επιστητό των άλλων επιστημών<ref>Ν. Ματσούκας, Δογματική...Α΄, σελ. 151</ref>. Έτσι έδιναν έμφαση στη λογική προτεραιότητα της θεολογίας, γι αυτό και βασική ενασχόληση τους ήταν η διερεύνηση γενικών εννοιών (ουσία, ον, Θεός, αιωνιότητα, δικαιοσύνη κλπ) οι οποίες είχαν απαραίτητα αντίκρυσμα έξω από του νου και τα πράγματα. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, ότι υπάρχει στο νου υπάρχει και έξω από αυτόν και εξ αυτού η διερεύνηση των εννοιών μας οδηγεί στην ίδια την ουσία της πραγματικότητας<ref>Ν. Ματσούκας, Δογματική...Α΄, σελ. 151</ref>. Όπως γίνεται αντιληπτό η λογοκρατία (''για την έννοια του λόγου, βλ. υποσημ. 5'') πλέον ήταν κυρίαρχη στη θεολογία, ενώ ανεπιθύμητη ήταν τελείως στις επιστήμες, όπου κυριαρχούσε ο δογματισμός<ref>Ν. Ματσούκας, Δογματική...Α΄, σελ. 152</ref>. Με λίγα λόγια η σχολαστική θεολογία ήταν μία επιστήμη που ερευνούσε ένα δεδομένο επιστητό με τον εξοπλισμό του λόγου, με βάση τις γενικές έννοιες (''universalia'') και τις Γραφές. Σκοπός ήταν η έρευνα για την κατανόηση των δύο αυτών στοιχείων, με το φωτισμό και τη θεία χάρη να παίζουν ένα δευτερεύοντα ρόλο, αν και ενισχυτικό<ref>Gerhard Podskalsky, Theologie und philosophie in Byzanz, σελ. 163 κεξ, 197 κεξ</ref>. Η ψυχή του ανθρώπου σύμφωνα με τους σχολαστικούς ήταν προικισμένη με τις κοινές έννοιες και τις οριστικές, διαιρετικές και συλλογιστικές δυνάμεις, τις οποίες χρησιμοποιεί η θεολογία για να ερευνήσει το επιστητό και να φτάσει στη θεογνωσία<ref>Υπέρ των ιερώς ησυχαζόντων 2, 1, 27</ref>.