Αλλαγές

'''Θεία Αποκάλυψη''' ή απλώς ''Αποκάλυψη'', ονομάζεται στη ορθόδοξη θεολογία ''"οι ενέργειες του Θεού, μέσω των οποίων γνωστοποιεί στα λογικά δημιουργήματα, τα μυστήρια της υπάρξεως, της φύσεως και των βουλών Αυτού κατά το μέτρο της πεπερασμένης διάνοιας αυτών"''<ref>Π.Ν.Τρεμπέλα, «''Δογματική''», σελίς 78</ref>, ως ''"εστί η αγνοουμένη αληθεία θεόθεν φανέρωσις"''<ref>Πηδάλιον, σελίς 112-113</ref>. Με άλλα λόγια θα λέγαμε πως είναι ''"η δημιουργία, η φανέρωση της θείας δόξας, η πορεία της κτίσης προς την τελείωση, η ενδημία του άσαρκου Λόγου και η εναθρώπησή του, πάντοτε κατά το σύνολο σχέδιο της Θείας οικονομίας"''<ref>Νίκος Ματσούκας, «''Ιστορία της Φιλοσοφίας''», Εκδόσεις Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2006, σελίς 397-398</ref>. Η φανέρωση αυτή μπορεί να εκδηλωθεί είτε αμέσως, είτε εμμέσως δια της φυσικής ''Θείας Αποκάλυψης'', είτε δια λογικών οργάνων εκλεγμένων από τον [[Θεός|Θεό]]. Η ''Θεία Αποκάλυψη'' στον άνθρωπο εμφανίζεται σε δύο μορφές. Την ''Φυσική Θεία Αποκάλυψη'', που είναι παλαιοτάτη και την ''Υπερφυσική Θεία Αποκάλυψη'', η οποία ενεργείται μέσα από έκτακτα γεγονότα, όπως τα γεγονότα της [[Βίβλος|Βίβλου]]. Επίσης διενεργείται μέσω κομιστών, όπως οι [[Προφήτης|προφήτες]], οι [[Απόστολος|Απόστολοι]], οι [[Άγιος|Άγιοι]]. Στο σημείο αυτό όμως πρέπει να τονιστεί ότι τόσο η ''"φυσική αποκάλυψη"'', όσο και η ''"υπερφυσική αποκάλυψη"'' δεν μπορούν να διαχωριστούν ολοκληρωτικά. Μία τέτοια διάσπαση είναι εφεύρημα της σχολαστικής θεολογίας. Η σχέση των αληθειών εκείνων δύο αυτών αποκαλύψεων είναι δυναμική, ''"ώστε να μην εκλαμβάνονται σα δύο επάλληλα στρώματα"''<ref>Ιωάννου Δαμασκηνού, «''Έκδοσις Ακριβής της πίστεωςΟρθοδόξου Πίστεως''» (απόδοση-σχόλιο Νίκος Ματσούκας), Κεφάλαιο Α, σχόλιο 2.</ref>. Έτσι ''"η φυσική αποκάλυψη είναι η συνολική δυναμικότητα του ανθρώπου ως προς την αντιληπτική του ικανότητα, ενώ υπερφυσική η άκτιστη και ζωοποιός ενέργεια του Θεού που ο Ίδιος ο Θεός απεκάλυψε απευθύνεται στον άνθρωπο"''<ref>Ιωάννου Δαμασκηνού, «''Έκδοσις Ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως''» (απόδοση-σχόλιο Νίκος Ματσούκας), Κεφάλαιο Α, σχόλιο 2.</ref>. Η φυσική αποκάλυψη αποτελεί τη στοιχειώδης δεκτικότητα του ανθρώπου, η οποία εντοπίζεται στην [[Κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν|κατ'εικόνα]] δημιουργία του και την ανταπόκρισή του στην ανθρωπότηταπαροχή της γνωστικής θείας ενέργειας<ref>Ν. Δεν πρόκειται για ανθρώπινα ρήματα ή συγγράμματαΜατσούκας, ''"Θεολογία, ούτε για ιδεολογίαΚτιστιολογία, ούτε για δογματικά μαθήματαΕκκλησιολογία κατά τον Μέγα Αθανάσιο"'', αλλά για κάτι άρρητοσελ. Πρόκειται για την εν Χριστώ ζωή των αγίων, όπως διδάσκει 28</ref>. Όπως μας επισημαίνει και ο Άγιος [[άγιος Συμεών Μάξιμος ο Νέος ΘεολόγοςΟμολογητής]]''"...η φυσική αποκάλυψη είναι η ίδια η δεκτικότητα των λογικών όντων και η υπερφυσική η αλήθεια που απολυτρώνει και θεώνει. Και οι δύο πάνε μαζί, οργανικά δεμένες, αναντικατάστατες"''<ref>Νικόλαος Ματσούκας, Κόσμος-Κοινωνία-Άνθρωπος κατά τον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, σελίδα 56</ref>.

Τη διδασκαλία αυτήΚατά την [[Ορθόδοξη Εκκλησία]], η αποκάλυψη του Θεού δόθηκε πλήρως κατά την [[Πεντηκοστή]], με την επιφοίτηση του [[Άγιο Πνεύμα|Αγίου Πνεύματος]] στην [[Εκκλησία]], ''"αφού την ημέρα της Πεντηκοστής οι Απόστολοι ωδηγήθηκαν εις πάσαν την αλήθειαν υπό του Παρακλήτου Πνεύματος, ως υπεσχέθη εις αυτούς ο Κύριος"''<ref>Ιωάννου Ρωμανίδου, «''Δογματική και Συμβολική θεολογία''», Τόμος Α΄, σελίς 125</ref>. Έκτοτε, φορείς αυτής της αποκάλυψης, είναι οι άγιοι της Εκκλησίας, ιδιαίτερα οι θεούμενοι, οι οποίοι βιώνουν τη ''Θεία Αποκάλυψη'' ως εμπειρία ζωής. Εξ' αυτού του γεγονότος, προκύπτει η Ορθόδοξη θέση, ότι η αποκάλυψη του Θεού είναι η εμπειρία των αγίων, η οποία αποτελεί την [[άγιος Συμεών ο Νέος ΘεολόγοςΙερά Παράδοση]] της Εκκλησίας. Η ''αποκάλυψη του Θεού'', διατυπώνεται από την Εκκλησία και τους θεουμένους ανθρώπους Αυτής, με διαφόρους τρόπους, όπως με τις αποφάσεις των [[Οικουμενικές Σύνοδοι|Οικουμενικών Συνόδων]], με τα εγκεκριμένα από Οικουμενικές Συνόδους κείμενα των πατέρων, με την [[Αγία Γραφή]] , την εκθέτει στον Γ΄ ηθικό του λόγο (SC 122''Υμνολογία της Εκκλησίας'', τα ''Λειτουργικά κείμενα''. Τα ανωτέρω, θεωρούνται θεόπνευστα, επειδή περιέχουν ''Θεία Αποκάλυψη'', σελαλλά αλαθήτως αποφαίνονται μόνο οι αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων. 390Πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι η αλλοτρίωση της ανθρώπινης ύπαρξης ''"με την πτώση σημαίνει αμαύρωση και διαστροφή της θείας γνώσεως στην φυσική και την υπερφυσική σχέση και όχι μόνο άρση της υπερφυσικής"''<ref>Ιωάννου Δαμασκηνού, «''Έκδοσις Ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως''» (απόδοση-440σχόλιο Νίκος Ματσούκας), Κεφάλαιο Α, σχόλιο 2.</ref>.

Ο άγιος ΣυμεώνΗ κατανόηση υπό το πρίσμα της ''"Θείας Αποκαλύψεως"'' κρύβει ένα σημαντικό θεολογικό ζήτημα, εξηγώντας κατά το τι οποίο ενυπάρχει σαφής δογματική διαφοροποίηση από την δυτική θεολογία. Όπως προαναφέρθηκε αποκάλυψη είναι η φανέρωση του Θεού στην κτίση. Έτσι λόγω της ριζικής διαφοράς μεταξύ δημιουργού και δημιουργήματος, η Αποκάλυψη, οι θεοφάνειες δηλαδή, είναι τελικά αυτές που οικοδομούν τη σχέση μεταξύ του Θεού και των ανθρώπων και η οποία κατανοείται κατά μέθεξη του δευτέρου και θεογνωσία<ref>Νικ. Ματσούκας, Δογματική και Συμβολική Θεολογία Β΄, σελίδα 58</ref> (δηλαδή του σταδίου τελειώσεως). Η ριζική διαφορά τελίκά μεταξύ πατερικής και δυτικής θεολογίας ανακύπτει ακριβώς εδώ. Ο Θεός στην ορθόδοξη παράδοση επειδή είναι τα άρρητα ρήματα ακατάληπτος ως προς την [[ουσία]] Του γίνεται καταληπτός ως προς τις ενέργειές του και αυτό το έργο συντελείται δια μέσου των θεοφανειών, αφού τελικά αυτές (οι ενέργειες) γίνονται ο κρίκος και η γέφυρα που άκουσε συνδέουν τη θεότητα με την κτίση<ref>Νικ. Ματσούκας, Δογματική και Συμβολική θεολογία Β΄, 58</ref>. Έτσι η Αποκάλυψη κατανοείται σωστά μόνο υπό το πρίσμα των διαρκών θεοφανειών στην κτίση και την ιστορία, αποβαίνοντας κάτι ιστορικό, δυναμικό και ζωντανό<ref>ο Απόστολος Παύλος.π.</ref>, όταν ηρπάγη στον Παράδεισο, γράφει τα ακόλουθα:ενώ οι ενέργειες αυτές νοούνται πάντα ως κάτι άκτιστο (ανόμοιο από τη κτίση) και στις οποίες ο άνθρωπος μετέχει κατά θεογνωσία και εμπειρία και όχι με τις μάτια της ορατής κτίσης.

== Η Θεία Αποκάλυψη κατά τον [[Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος|Άγιο Συμεών το Νέο Θεολόγο]] =={{ΟρθόδοξοςΧριστιανισμός}}Ο Θεός αποκαλύπτει τον Εαυτό Του και γενικά όλα τα μυστήρια της Βασιλείας Του στην [[ψυχή]] τού ανθρώπου. Η λογική και αθάνατη ψυχή είναι μία. Και αυτή η ψυχή «πάσα «''πάσα αίσθησις έστιν, εν εαυτή δηλαδή πάσας εί τινες εισίν έχουσα» (έχουσα''»<ref>Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου, Γ΄ ηθικός λόγος, σελ. 404)</ref>. Όλες οι αισθήσεις της ψυχής είναι μία και εκεί γίνεται αυτή η φανέρωση τού Θεού. Έτσι ο ένας Θεός «τη «''τη μια και λογική ψυχή δι' αποκαλύψεως οφθήσεται, παν αγαθόν ταύτη αποκαλύπτεται και δια πασών τών ταύτης αισθήσεων ομού εν τω αυτώ οράται τούτο αυτή, βλέπεται και ακούεται, και γλυκαίνει το γευστικόν και το οσφραντικόν ευωδιάζει, ψηλαφάται, γνωρίζεται, λαλεί και λαλείται, γινώσκει, επιγινώσκεται και ό,τι γινώσκει νοείται» (νοείται''» <ref>ενθ. αν. σελ. 404)</ref>. Ο Θεός, επομένως, αποκαλύπτει «παν αγαθόν» «''παν αγαθόν''» στην ψυχή τού ανθρώπου, φανερώνει όλα τα μυστήρια της Βασιλείας Του και ο άνθρωπος αποκτά υπαρξιακή γνώση και εμπειρία τού Θεού. Και εκείνος που ορά τον Θεό γνωρίζει καλά «ότι «''ότι ορά τούτον ο Θεός» (Θεός''» <ref>ενθ. αν. σελ. 404)</ref>. Η Αποκάλυψη, κατά την διδασκαλία τού αγίου Συμεών, ταυτίζεται και συνδέεται με την έλλαμψη. Και αυτή η έλλαμψη γίνεται δια τού [[Άγιο Πνεύμα|Αγίου Πνεύματος]]. Ο Προφήτης «''δια της τού Πνεύματος ελλάμψεως ήτοι αποκαλύψεως τον Κύριον ημών πάντως και Υιόν τού Θεού''» επιγινώσκει, «''και δια της εξ αυτού υπηχήσεως αύθις τα περί της οικονομίας αυτού''» διδάσκεται, «''οιονεί την περί αυτού διδασκαλίαν ην εκείθεν''» μανθάνει «''ιδιοποιησάμενος''» <ref>ενθ. αν. σελ. 406</ref>. Γι' αυτό πρέπει να τονιστεί, ότι η πλήρης Αποκάλυψη των αληθειών της Πίστεως δόθηκε την ημέρα της Πεντηκοστής στους Αγίους Αποστόλους.

Η Αποκάλυψη, κατά την διδασκαλία τού αγίου Συμεών, ταυτίζεται στον άνθρωπο αποκαλείτε έλλαμψη και συνδέεται με την έλλαμψηθεωρία. Και αυτή η έλλαμψη γίνεται δια θεωρία προσπορίζει στον άνθρωπο την αληθινή γνώση τού Θεού. Όλες οι εσωτερικές πνευματικές αισθήσεις αποκτούν αυτήν την γνώση τού Αγίου ΠνεύματοςΘεού. Ο Προφήτης «δια της Επομένως η γνώση τού Πνεύματος ελλάμψεως ήτοι αποκαλύψεως τον Κύριον ημών πάντως Θεού δεν είναι μια κίνηση και Υιόν τού Θεού» επιγινώσκειενέργεια της λογικής, «και δια αλλά μια κοινωνία όλης της εξ ψυχής και αυτού υπηχήσεως αύθις τα περί της οικονομίας αυτού» διδάσκεταιακόμη τού σώματος με τον Θεό. Γι' αυτό οι άγιοι, κατά τον ''άγιο Συμεών τον Νέο Θεολόγο'', αποκαλούν «''την θεωρίαν γνώσιν και την γνώσιν πάλιν θεωρίαν''», «οιονεί καθώς επίσης αποκαλούν «''την ακοήν όρασιν και την περί αυτού διδασκαλίαν ην εκείθεν» μανθάνει «ιδιοποιησάμενος» (όρασιν ακοήν''» <ref>ενθ. αν. σελ. 406404</ref>. Έτσι η όραση τού Θεού είναι και ακοή και η ακοή τού Θεού είναι και όραση τού Θεού. Στην Μεταμόρφωση τού Χριστού πάνω στο όρος Θαβώρ και η ακοή τής φωνής τού Θεού «''ούτος εστίν ο Υιός μου ο αγαπητός''» ήταν θεωρία τού Θεού. Όραση (θεωρία)και ακοή τίθενται εναλλάξ στην Αγία Γραφή. Γι«'' αυτό τονίζουμε ότι Ούτω τοίνυν η πλήρης Αποκάλυψη των αληθειών της Πίστεως δόθηκε θεία Γραφή και την θεωρίαν τού Θεού ακοήν και την ημέρα της Πεντηκοστής στους Αγίους Αποστόλους ακοήν αντί θεωρίας συνήθως τίθησιν''» <ref>ενθ. αν. σελ. 406</ref>. Και αυτή η ακοή και ακόμη ότι κάθε νέα η θεωρία είναι γνώση. «''Ώστε ακοήν την εν τη θεωρία τής δόξης τού Πνεύματος εγγινομένην ομού διδασκαλίαν και γνώσιν λέγει''» <ref>ενθ. αν. σελ. 406</ref>. Η Αποκάλυψη όμως τού Θεού από δεν προσφέρεται σε όλους τους αγίους ανθρώπους, αλλά μόνον σε όσους είναι ουσιαστικά βίωση της Πεντηκοστήςκατάλληλα προετοιμασμένοι να δεχθούν αυτήν την έλλαμψη και γνώση τού Θεού. Έτσι η ύψιστη μορφή της Αποκαλύψεως είναι η ΠεντηκοστήΑναλύοντας ο ''άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος'' την παραβολή τού Χριστού, όταν δηλαδή σύμφωνα με την οποία εξεδιώχθη από τον γάμο ο άνθρωπος μη έχων ένδυμα γάμου, γράφει ότι με την δύναμη αυτό έδειξε ο Κύριος «''ότι ουδείς εκεί μελανηφορών εισελεύσεται''» <ref>ενθ. αν. σελ. 414</ref>. Το ότι εισήλθε και ενέργεια τού Παναγίου Πνεύματος γνωρίζη τον Θεό στην συνέχεια εξεβλήθη έξω δεν σημαίνει ότι έκανε λάθος ο αλάθητος, «''αλλ' ότι ούπω καιρός ην αποκαλύψαι τα τοιαύτα μυστήρια''» <ref>ενθ. αν. σελ. 416</ref>. Μόνον οι άξιοι, οι καθαρθέντες, είναι δεκτικοί αυτής τής Αποκαλύψεως, γιατί, όπως υπογραμμίζει ο άγιος Συμεών, οι ελλάμψεις «''τοις αξίοις εκφαντικώτερόν τε και ενώνεται μαζί Τουτρανότερον''» αποκαλύπτονται <ref>ενθ. αν. σελ. 400</ref>.

Η Αποκάλυψη αυτή στον άνθρωπο λέγεται έλλαμψη Ο λόγος και θεωρία. Και αυτή η θεωρία προσπορίζει στον άνθρωπο την αληθινή γνώση τού Θεού. Όλες οι εσωτερικές πνευματικές αισθήσεις αποκτούν αυτήν την γνώση τού Θεού. Επομένως η γνώση τού Θεού δεν είναι μια κίνηση και ενέργεια της λογικής, αλλά μια κοινωνία όλης της ψυχής και αυτού ακόμη τού σώματος με τον Θεό. Γι' αυτό οι άγιοιτα ρήματα που άκουσε ο Απόστολος Παύλος, κατά τον άγιο Συμεών τον Νέο Θεολόγο, αποκαλούν «την θεωρίαν γνώσιν είναι «''αι μυστικαί και επ' αληθώς ανέκφραστοι δια τής ελλάμψεως τού αγίου Πνεύματος, θεωρίαι τε και την γνώσιν πάλιν θεωρίαν»υπερμεγαλοπρεπείς άγνωστοι γνώσεις, καθώς επίσης αποκαλούν «την ακοήν όρασιν ειτ' ουν αθέατοι θεωρίαι τής υπερφώτου και υπεραγνώστου τού Υιού και Λόγου τού Θεού δόξης τε και την όρασιν ακοήν» (θεότητος''» <ref>ενθ. αν. σελ. 404)398-400</ref>. Έτσι λόγος και ρήματα είναι αυτή η όραση τού Θεού ίδια η Αποκάλυψη, η οποία ταυτόχρονα είναι και ακοή άγνωστη γνώση και η ακοή τού Θεού είναι ανέκφραστοι, «''αθέατοι θεωρίαι τής υπερφώτου και όραση υπεραγνώστου''» θεότητος τού ΘεούΧριστού. Στην Μεταμόρφωση τού Χριστού πάνω στο όρος Θαβώρ Αυτός ο λόγος και τα ρήματα, που είναι η ακοή τής φωνής θεία Αποκάλυψη, είναι άφραστα. Ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος, είναι σαφής όταν τονίζη ότι «''το ρήμα τού Θεού «ούτος εστίν και ο Υιός μου ο αγαπητός» ήταν θεωρία λόγος αυτού, δια τού Θεού. Όραση στόματος αυτού εξερχόμενος (θεωρίαδηλαδή δια τού Αγίου Πνεύματος) άφραστος εστι παντελώς ανθρωπίνη γλώσση και ακοή τίθενται εναλλάξ στην Αγία Γραφή. «Ούτω τοίνυν η θεία Γραφή σαρκίνη πάντη αχώρητος, ου μόνον δε, αλλά και εις την θεωρίαν τού Θεού ακοήν και την ακοήν αντί θεωρίας συνήθως τίθησιν» (αίσθησιν αυτής μη δυνάμενος ελθείν, τής αισθήσεως δηλονότι μη ισχυούσης αισθανθήναι τα υπέρ αίσθησιν''» <ref>ενθ. αν. σελ. 406)396</ref>. Και αυτή η ακοή Έτσι ο λόγος και η θεωρία το ρήμα, είναι γνώσηάφραστα. «Ώστε ακοήν την εν τη θεωρία τής δόξης Με άλλα λόγια, οι Αποκαλύψεις τού [[Άγιο Πνεύμα|Αγίου Πνεύματος εγγινομένην ομού διδασκαλίαν ]] δεν μπορούν στην τελειότητα να διατυπωθούν με «''ρήματα''» και γνώσιν λέγει» («''νοήματα''». Γι' αυτό τονίζει ο άγιος ότι «''ουδέ εν των βλεπομένων η ακουσμένων, καθώς ταύτα ορά και ακούει, οίον εστι και οία ειπείν ποτέ δύναται. Δια τούτο και γλώσση ταύτα λαλήσαι αδύνατον είναι προσέθηκεν''»<ref>ενθ. αν. σελ. 406)408</ref>.

Ο λόγος και τα ρήματα που άκουσε ο Απόστολος Παύλος, κατά τον άγιο Συμεών, είναι «αι μυστικαί και επ' αληθώς ανέκφραστοι δια τής ελλάμψεως τού αγίου Πνεύματος, θεωρίαι τε και υπερμεγαλοπρεπείς άγνωστοι γνώσεις, ειτ' ουν αθέατοι θεωρίαι τής υπερφώτου και υπεραγνώστου τού Υιού και Λόγου τού Θεού δόξης τε και θεότητος» (σελ. 398<div style="font-400). Έτσι λόγος και ρήματα είναι αυτή η ίδια η Αποκάλυψη, η οποία ταυτόχρονα είναι και άγνωστη γνώση και ανέκφραστοι, «αθέατοι θεωρίαι τής υπερφώτου και υπεραγνώστου» θεότητος τού Χριστού.size:85%; -moz-column-count:2; column-count:2;"><references /></div>

Αυτός όμως == Βιβλιογραφία == * Παναγιώτη Ν. Τρεμπέλα, «''Δογματική''», Τόμος Α΄, Εκδόσεις ο λόγος και τα ρήματαΣωτήρ, που είναι η θεία ΑποκάλυψηΑθήνα, είναι άφραστα. Ο άγιος 1997* Αγίου Συμεών ο Νέος Θεολόγοςτου Νέου Θεολόγου, είναι σαφής όταν τονίζη ότι «το ρήμα τού Θεού και ο «''Γ΄ ηθικός λόγος αυτού''», δια τού στόματος αυτού εξερχόμενος (δηλαδή δια τού Αγίου ΠνεύματοςSC 122, σελ. 390-440) άφραστος εστι παντελώς ανθρωπίνη γλώσση .* Ιωάννου Ρωμανίδου, «''Δογματική και ακοή σαρκίνη πάντη αχώρητοςΣυμβολική θεολογία''», ου μόνον δεΤόμος Α΄, αλλά και εις την αίσθησιν αυτής μη δυνάμενος ελθείνΕκδόσεις Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 1999* Ιωάννου Δαμασκηνού, τής αισθήσεως δηλονότι μη ισχυούσης αισθανθήναι τα υπέρ αίσθησιν» «''Έκδοσις Ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως''» (σελ. 396απόδοση-σχόλιο Νίκος Ματσούκας), Εκδόσεις Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2007. Ο λόγος* Νικοδήμου Αγιορείτου, «''Πηδάλιον''», λοιπόνΕκδόσεις Αστέρος, και το ρήμα είναι άφρασταΑθήνα 1993. Δεν μπορούν τελείως να εκφρασθούν. Με άλλα λόγια οι Αποκαλύψεις τού Αγίου Πνεύματος δεν μπορούν στην τελειότητα να διατυπωθούν με «ρήματα» * Νικόλαος Ματσούκας, «''Δογματικής και «νοήματα». ΓιΣυμβολική θεολογία Β΄'' αυτό τονίζει ο άγιος ότι «ουδέ εν των βλεπομένων η ακουσμένων», καθώς ταύτα ορά και ακούειΠουρναράς, οίον εστι και οία ειπείν ποτέ δύναται. Δια τούτο και γλώσση ταύτα λαλήσαι αδύνατον είναι προσέθηκεν» (σελ. 408)Θεσσαλονίκη 2007.