Αλλαγές

'''Εβιωναίοι''' ή '''Εβιωνίτες''' αποκαλούνταν τα μέλη [[Γνωστικισμός|γνωστικής]] και ιουδαιοχριστιανικής [[Αίρεση|αιρέσεως]] του 1ου και 2ου αιώνα, που κυρίως δρούσαν ανατολικά του Ιορδάνη<ref>Β. Στεφανίδης, Εκκλησιαστική Ιστορία, σελ. 37</ref>. Σαφή άποψή για την ονομασία τους δεν έχουμε, αν και εικάζουμε ότι προήλθε ένεκα του εγκρατιτικού βίου τους και της πενίας μέσα στην οποία ζούσαν. Σύμφωνα με τη διδασκαλία τους αποτελούσαν μείγμα και ιουδαϊκών και χριστιανικών δοξασιών και αποκαλούνταν αρχικώς Ναζωραίοι, παρουσιάζοντας αργότερα και γνωστική παραφυάδα. Υπολείμματά τους ανευρίσκουμε μέχρι και τον 5ο αιώνα<ref>ΘΗΕ, τ. 5, σελ. 293</ref>.

Την ονομασία Εβιωνίτες πρώτη φορά την ανευρίσκομαι στο έργο του [[Ειρηναίος Λουγδούνου|Ειρηναίου]] κατά "Κατά Αιρέσεων " και εν συνεχεία και σε άλλους συγγραφείς όπως ο [[Τερτυλλιανός]] και ο [[Ωριγένης]]. Οι μεταγενέστεροι ιστορικοί είναι φανερό πως αγνοούσαν την προέλευση του ονόματος και υπέθεσαν πως αυτή προερχόταν από πρόσωπο το οποίο αποκαλείτο Εβιών<ref>ΘΗΕ, τ. 5, σελ. 292</ref>. Η λέξη Εβιών όμως είναι εβραϊκή και σημαίνει το φτωχό. Ο λόγος που τους απέδωσαν την ονομασία είναι άγνωστος, αλλά ερευνητές εικάζουν πως αυτό τους αποδόθηκε είτε λόγω ταπεινότητός τους, είτε λόγω της ένδειας που περιέπεσαν μετά τη φυγή από τα Ιεροσόλυμα το 70, είτε το πιθανότερο, το οποίο και αναφέρει ο Ειρηναίος, εκ της κατακρίσεως του πλούτου και της εγκράτειας στην τροφή<ref>ΘΗΕ, ο.π., σελ. 292</ref>. Εκ του Ειρηναίου επίσης συνάγουμε πως το όνομά τους είχε ήδη περιέλθει σε χρήση περίπου από το 150.

Η ακριβής προέλευσή τους δε μπορεί να εξακριβωθεί. Οι Εβιωνίτες, όπως και άλλες ιουδαιοχριστιανικές ομάδες, ήταν συνήθως καρπός της αποδεσμεύσεως των εθνικών ομάδων από το Μωσαϊκό νόμο ή από τις αρχικές κοινότητες των χριστιανών Ιουδαίων. Πολλές ομάδες όμως είτε έπρατταν μόνο ένα εκ των δύο πραγμάτων, είτε έμεναν δυσαρεστημένες από την ένωση των δύο στοιχείων, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται νέες ομάδες εκ των σπλάχνων του χριστιανισμού, όπως παρατηρούν ήδη κατά το δεύτερο αιώνα τόσο ο [[Ιουστίνος ο Μάρτυς|Ιουστίνος]]<ref>Διάλογος 47</ref>, όσο και ο Ωριγένης<ref>Κατά Κέλσου 5, 61</ref> κατά τον 3ο. Εδώ πρέπει να λεχθεί, ότι οι Εβιωναίοι αυτοί, αρχικώς είχαν το όνομα ''Ναζωραίοι'', και εν συνεχεία για άγνωστο λόγο άρχισαν να του συγχέονται με τους γνωστικούς Εβιωναίους<ref>Κ. Σκουτέρης, Ιστορία των Δογμάτων, σελ. 288</ref>. Οι Εβιωναίοι λοιπόν απέφευγαν την κοινωνία με τους εθνικούς χριστιανούς και δε δέχονταν την Αποστολικότητα του [[Απόστολος Παύλος|Παύλου]], για τον οποίον είχαν εφεύρει ιστορία, ότι ήταν εθνικός προσήλυτος ο οποίος μετά από την απογοήτευση ενός αρραβώνα με Ιουδαία, κόρη αρχιερέως, αποφάσισε να επιτεθεί σφοδρώς στους ιουδαίους. Οι ίδιοι εκτελούσαν κατά γράμμα το Μωσαϊκό νόμο και τηρούσαν τόσο το Σάββατο, όσο και τις Κυριακές<ref>Ιππόλυτου, Κατά πασών των αιρέσεων 7, 34</ref>, ενώ δογματικώς, ήσαν μονοθεϊστές. Επιπρόσθετα, δεν πίστευαν στη θεότητα του Χριστού, ούτε στην προΰπαρξή του (αν και μεταγενεστέρως την δέχτηκαν<ref>Κ. Σκουτέρης, ο.π., σελ. 288</ref>), όπως και την εκ παρθένου γέννηση. Πίστευαν μάλιστα πως ο Χριστός δεν επιτέλεσε λυτρωτικό έργο, αλλά απλώς ηθικό, το οποίο θα μπορούσε να επιτελέσει και οποιοσδήποτε άλλος. Το [[βάπτισμα]] όμως ήταν σφραγίδα της προσωπικότητας αυτού, οπότε και κατέστη [[μεσσίας]]<ref>ΘΗΕ, ο.π.</ref>.

Στην ομάδα των ιουδαίων εβιωνιτών, εμφανίστηκε μία ακόμα παραφυάδα με [[Γνωστικισμός|γνωστικό]] περιεχόμενο. Αυτό συνέβη προοδευτικά με αποτέλεσμα να απομακρυνθούν τόσο από το χριστιανισμό, όσο και από τον ιουδαϊσμό. Σύμφωνα με τις περιγραφές του Επιφανίου<ref>Κατά Αιρέσεων 1, 2, 30</ref>, είναι εμφανές πως ήσαν κοντά στην εσσηνή παράδοση, σε πρώτη φάση όπως για παράδειγμα στο καθημερινό λατρευτικό τυπικό του βαπτίσματος. Οι Εβιωνίτες τους ακολουθούσαν επίσης στο ότι στο Θεό εξ υπαρχής έβλεπαν δύο δυνάμεις, του αγαθού και του κακού<ref>Π. Χαστούπης, Κουμαρανικά χειρόγραφα. Τάξις της κοινότητος..., Αθήνα 1979, σελ. 15-16</ref>, ενώ διέκριναν και την ιστορία σε δύο φάσεις, του αιώνος τούτου και του επερχόμενου, που ανήκει στο Χριστό. Το Χριστό δεν το θεωρούσαν Θεό, αλλά εκ των αρχαγγέλων, καταδικάζοντας όπως και οι Εσσαίοι τις αιματηρές θυσίες και το ιερατείο, υιοθετώντας όμως δοξολογική λατρεία. Οι Εβιωνίτες με λίγα λόγια ισχυρίζονταν πως ο Ιωσήφ γέννησε υιό ονομαζόμενο Ιησού, στον οποίο κατήλθε ο προ αιωνίως υπάρχων Χριστός<ref>Π.Χρήστου, Ελληνικκή Πατρολογία, σελ. 140</ref>.

Οι Εβιωνίτες φαίνεται πως είχαν συγγράψει και δικό τους Ευαγγέλιο, το οποίο χρονολογείται από τις αρχές του 2ου αιώνα<ref>Στ. Παπαδόπουλος, ο.π., σελ. 211</ref> μέχρι και το 150<ref>ΘΗΕ, ο.π.</ref>. Οι πληροφορίες που λαμβάνουμε από τους αρχαίους συγγραφείς είναι σχετικώς συγκεχυμένες. Είναι χαρακτηριστικό πως ο Επιφάνιος μιλά για Ευαγγέλιο των Εβιωναίων, αλλά ο [[Ιερώνυμος]] το συγχέει με τον [[Κατά Εβραίους Ευαγγέλιον]], όπως και ο [[Ευσέβιος Καισαρείας]]<ref>ΘΗΕ, ο.π., σελ., 294</ref>. Οι πληροφορίες μάλλον αυτές όμως βρίσκονται σε σύγχυση<ref>Στ. Παπαδόπουλος, ο.π., σελ. 211</ref>, εξ αιτίας διάφορων ομάδων ιουδαιοχριστιανών που χρησιμοποιούσαν αυτό το ευαγγέλιο (όπως και νωρίτερα το αραμαϊκό του [[Ευαγγελιστής Ματθαίος|Ματθαίου]]). Εν πάση περιπτώσει, όπως διαφαίνεται, οι Εβιωναίοι απομακρυνόμενοι από την ιουδαιοχριστιανική παράδοση συνέγραψαν και δικό τους ευαγγέλιο, το οποίο σήμερα έχει απολεσθεί<ref>ΘΗΕ, ο.π.</ref>.

Ο καθηγητής Σωτήριος Δεσπότης σημειώνει πως Ο ο χαμένος συνδετικός κρίκος μεταξύ χριστιανισμού και [[IσλάμΙσλάμ]] είναι, σύμφωνα με αρκετούς ερευνητές ο Ιουδαιοχριστιανισμός, ο οποίος από τον Επιφάνιο Σαλαμίνος χαρακτηρίστηκε ως μία από τις 80 τότε γνωστές αιρέσεις<ref>Πανάριον 374-377</ref>. Οι Ναζωραίοι ομολογούσαν τον Ιησού ως Υιό του Θεού, ζούσανε όμως σύμφωνα με τα μωσαϊκά έθιμα. Οι ιουδαιοχριστιανοί, και κυρίως οι Εβιωνίτες και οι βαπτιστές [[Σαβαίοι]], οι οποίοι θεωρούσαν το [[Χριστός|Χριστό]] ως άνθρωπο εξ ανθρώπων Μεσσία εγκαταστάθηκαν στην αραβική χερσόνησο και μάλιστα στη Μεδίνα. Σημειωτέον ότι το ιουδαιοχριστιανικό ρεύμα επιβιώνει μέχρι σήμερα στην Αφρική και στις Ινδίες. Οι Αιθίοπες μονοφυσίτες, οι οποίοι διακρίνονται για την ευλάβεια και την πίστη τους στις παραδόσεις τιμούν την κιβωτό του Μωυσή (ταβότ), χρησιμοποιούν μια σημιτική λειτουργική γλώσσα, ψέλνουν ψαλμούς με τη συνοδεία τυμπάνων και σαλπίγγων, έχουν καθιερώσει μαζί με τη βάπτιση την περιτομή, τιμούνε το Σάββατο, και έχουν αντίστοιχες διαιτητικές συνήθειες (απαγόρευση χοιρινού). Στη νότια Ινδία ζούνε 70.000 χριστιανοί Tekkumbgam ή Southist οι οποίοι έφθασαν εκεί στην Κεραλά από τη Συρία η Μεσοποταμία το 345 υπό την ηγεσία ενός Θωμά από την Κανά ή Χαναάν. Ομολογούν τον Ιησού ως το Μεσσία των Ιουδαίων<ref>[http://www.soctheol.uoa.gr/despotis/greek2006/page3/files/page3_10.doc Σωτήριος Δεσπότης, Σημειώσεις παραδόσεων ''"Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ"'', σελ. 94]</ref>.