Αλλαγές

'''Ο Απολιναρισμός''' αποκαλείται εμφανίζεται στο ιστορικό προσκήνιο κατά τον 4ο αιώνα, υπό τη διδασκαλία του επισκόπου Λαοδικείας της Συρίας, Απολινάριου. Ο Απολινάριος, υπέρμαχος της [[αίρεσηΑ΄ Οικουμενική Σύνοδος|πρώτης Οικουμενικής Συνόδου]] , αποτελεί ουσιαστικά το πρώτο άτομο το οποίο θα θίξει το χριστολογικό ζήτημα και δη τον τρόπο ενώσεως των δύο φύσεων του Χριστού<ref>Ν. Ματσούκας, ο.π., σελ. 245</ref>, καθώς οι προεκτάσεις του αρειανισμού αναμφιβόλως ακουμπούσαν και το ζήτημα αυτό. Η διδασκαλία του 4ου αιώναΑπολιναρίου έχει αρχίσει να εμφανίζεται ήδη από το 352, αλλά αναπτύσσεται ιδιαίτερα από το 360 και τις έριδες που είχε με τους Ευνομοιανούς<ref>Βλ. Φειδάς, Εκκλ. Ιστορία Α΄, σελ. 583</ref>. Οι Ευνομοιανοί ή Ανόμοιοι δίδασκαν πως ο Λόγος κατέλαβε τη θέση της ψυχής μέσα στο ανθρώπινο σώμα του Χριστού. Ο Απολινάριος λοιπόν αρυομένος από τη διδασκαλία τους ξεκινά δραστήριο αγώνα για την αντιμετώπισή τους, καθώς δεχόταν τη διδασκαλία της εκκλησίας, η οποία ανέφερε πως συνέβη πράγματι ένωση θείου και ανθρώπινου, δίνοντας τη δυνατότητα αποκαταλλαγής στην ανθρώπινης φύσης από την αμαρτωλή θνητότητα. Η προσπάθεια αντιμετώπισης του αρειανισμού ισχυριζόταν Απολινάριου είναι επίσης βέβαιο πως προσπάθησε να μείνει πιστή στη διδασκαλία της εκκλησίας, αλλά οι φιλοσοφικές ενασχολήσεις του σχετικά με το ζήτημα άρχισαν να αλλοιώνουν τη διδασκαλία των φίλων του και πατέρων της εκκλησίας, όπως του Μ. Αθανασίου και των Καππαδοκών<ref>Β. Φειδάς, ο.π., σελ. 583</ref>. Η προβληματική του Απολιναρίου άρχεται από το πως της ενώσεως των δύο φύσεων και τις συνέπειες της παραδοχής τους. Έτσι αναζητεί τη λύση από τους νεοπλατωνικούς, καθώς σύμφωνα με τον ίδιο υπάρχουν δύο παραδοχές οι οποίες δε μπορούν να ξεπεραστούν. Η πρώτη είναι ότι δύο τέλειες φύσεις είναι αδύνατο να συνυπάρχουν και η δεύτερη είναι ότι η ίδια αποδοχή της ενώσεως των δύο τελείων φύσεων σημαίνει δύο πρόσωπα, κάτι που αλλοιώνει την πίστη της εκκλησίας για πραγματική ένωση<ref>Βλ. Φειδάς, ο.π., σελ. 584</ref>. Το πρόβλημα εδώ πιθανώς ενσκύπτει και από τη αδυναμία ορολογίας, αφού φαίνεται πως ο Απολλινάριος ταύτιζε φύση και πρόσωπο<ref>Β. Στεφανίδης, ο.π., σελ. 210</ref>. Έτσι με βάση το πλατωνικό τριμερές της ψυχής, που χωρίζεται στο λογικό μέρος και το άλογο, που με τη σειρά του διαχωρίζεται σε θυμικό και θυμοειδές, ισχυρίζεται πλέον πως ο Λόγος εγκατοίκησε στην ανθρώπινη φύση του Χριστού, στη θέση του λογικού μέρους της ψυχής, που αποκαλείτε και νους<ref>Ομολογία Πίστες προς Ιοβιανό</ref>. Ο Απολλινάριος όμως αναπτύσσοντας τη διδασκαλία του περισσότερο αναφέρει πως τελικά δεν ενώθηκαν δύο διαφορετικές ουσίες<ref>ο.π., 369-294</ref>, αλλά μία και πως ακόμα και η ανθρωπότητα του Χριστού ήταν άξια προσκυνήσεως<ref>Βλ. Φειδάς, ο.π., σελ. 586</ref>. Ταυτόχρονα η θεία φύση έπαθε, πέθανε κλπ, δεχόμενος στην ουσία [[ΧριστόςΜονοφυσιτισμός|Ιησού Χριστούμονοφυσιτική]] ένωση<ref>Β. Στεφανίδης, ο.π., σελ. 211</ref>. Η διδασκαλία του Απολιναρισμού όμως δε μένει στον ίδιο, αλλά διαδίδεται ευρύτερα από τους μαθητές του, τον [[Πολέμων]] δεν περιείχε σα συστατικό της και το [[ψυχήΒιτάλιος Αντιοχείας|ψυχήςΒιτάλιο Αντιοχείας]] , αν και ο δεύτερος είναι σαφώς μετριοπαθέστερος, καθώς δεχόταν μία υπόσταση σύνθετο και ένα πρόσωπο αδιαίρετο. Με την έκθεση της διδασκαλίας του Απολιναρίου όμως και των μαθητών του, το ζήτημα για το λογικό μέροςεσωτερικό της εκκλησίας γίνεται σοβαρότερο, κατά το πλατωνικό τριμερές (λογικόξεκινώντας έτσι η έριδα. Ο Απολινάριος όμως ανάμεσα στους επισκόπους της εποχής ήταν ιδιαίτερα σεβαστός, θυμικόμε αποτέλεσμα να αντιμετωπιστεί με επιείκεια ως άτομο, επιθυμητικό)όχι όμως και η διδασκαλία του<ref>ΝΒ. ΜατσούκαςΣτεφανίδης, Δογματική και Συμβολική θεολογία Β΄Εκκλ. Ιστορία, σελ. 245210</ref>. Ιδρυτής της υπήρξε Είναι χαρακτηριστικό πως ο [[Απολινάριος Λαοδικείας|ΑπολινάριοςΓρηγόριος ο θεολόγος]]αποκαλεί την έριδα αυτή ''"ζυχομαχία αδελφική"'', ενώ και οι καταδίκες του Απολιναρισμού, δε αφορούσαν ποτέ το πρόσωπό του. Εν τούτοις ο [[επίσκοποςΜέγας Βασίλειος]] Λαοδικείας, αντιλαμβανόμενος το βάθος και τις συνέπειες της διδασκαλίας του ζητά συνοδική καταδίκη, τη στιγμή που ο Γρηγόριος θεολόγος αποδοκιμάζει έντονα τις παραδοχές του. Ο Απολλινάριος όμως δεν αποφεύγει σταδιακά και τα πυρά των αντιοχειανών, οι οποίοι δεν έβλεπαν με καλό μάτι τη σύγχυση των φύσεων που πρότεινε ο οποίος είχε καταπολεμήσει Απολλινάριος, με σφοδρότητα προεξάρχοντα τον Διόδωρο Ταρσού.  Έτσι κατά τη Σύνοδο της Αλεξάνδρειας, το 362, μετά την αναίρεση της διδασκαλίας του εμμέσως από τον [[ΑρειανισμόςΓρηγόριος Νύσσης|αρειανισμόΓρηγόριο Νύσσης]], ο οποίος συνοψίζοντας την προγενέστερη διδασκαλία της εκκλησίας, αναφέρει πως ο Λόγος προσέλαβε ακέραια την ανθρώπινη φύση, η οποία κατά τη ανάκραση με την θεϊκή μετεστοιχειώθηκε, δίχως σύγχυση ή τροπή, καταδικάζεται<ref>Β. Τελικά Φειδάς, ο.π., σελ. 587</ref>. Πράγματι η διδασκαλία του καταδικάστηκε Νύσσης, εξ αφορμής και των αρειανιστών, βρήκε υποστηρικτή το Γρηγόριο, ο οποίος με τη σειρά του αντιμετωπίζει και τους αντιοχειανούς, οι οποίοι θεολογούν πως δεν υπήρξε ουσιαστική ένωση. Ο [[Αμφιλόχιος Ικονίου]] επίσης θα καταβάλει μεγάλη προσπάθεια για την αντιμετώπιση του Απολιναρισμού, φτάνοντας μάλιστα σε ορολογία [[Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος|τετάρτης οικουμενικής συνόδου]]<ref>PG 39, 113</ref>. Τελικά ο Απολιναρισμός καταδικάζεται από τη Δύση το 377 και δη στη Ρώμη, ενώ στην Ανατολή μετά την Αλεξάνδρεια και την Αντιόχεια το 379 την καταδικάζει και η [[Β΄ Οικουμενική Σύνοδος]] το 381<ref>Θεοδώρητος, Εκκλ.Ιστορία, 5, 9, 19</ref>.  Εν τω μεταξύ οι Απολιναριστές συγκροτούν στην Αντιόχεια σύνοδο, το 379. Η καταδίκη όμως του Απολιναρισμού δεν αποφεύγεται και έτσι ολοκληρώνεται η πρώτη φάση αντιμετώπισης των χριστολογικών ερίδων, οι οποίες πλέον εκκινούν στην εκκλησία και για αρκετούς αιώνες. Η παρουσία των οπαδών του Απολιναρισμού παρατηρείται και κατά την [[Γ΄ Οικουμενική Σύνοδος|Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο]], ενώ προγενέστερα έχουν αντιμετωπιστεί από τον [[Κύριλλος Αλεξανδρείας|Κύριλλο Αλεξανδρείας]]. Περί το 400 μάλιστα παραδίδουν ομολογία πίστεως στον Ιοβιανό ώστε να αποφύγουν τη δυσχερή θέση την οποία έχουν περιέλθει, νοθεύοντας και κείμενα του Μ. Αθανασίου, του Γρηγορίου του θαυματουργού και του Ιουλίου Ρώμης. Τελικά μετά τη Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο απορροφώνται από τους Μονοφυσίτες<ref>ΘΗΕ, τ4ο.π. 2, σελ. 1119</ref>ή επανεισάγονται στην εκκλησία<ref>Κ. Σκουτέρης, καθώς κρίθηκε ότι με τις θεολογικές του προτάσεις αλλοίωνε το σωτηριολογικό γεγονός της ανθρώπινης ύπαρξηςΙστορία Δογμάτων Β΄, σελ. 332</ref>.

*Στυλιανός Παπαδόπουλος, ''"Πατρολογία"'', τ. Γ΄B΄,, Γρηγόρης, Αθήνα 2010.