12.398
επεξεργασίες
Αλλαγές
μ
→Δόγμα και επιστήμη
Εδώ λοιπόν καθιερώνεται μία διπλή μεθοδολογία. Οι πατέρες στην ανατολή είναι χαρακτηριστικό πως ουδέποτε δογμάτισαν πάνω στο επιστημονικό επιστητό. Δεν υπάρχει από την εκκλησία καμία απόφαση συνόδου, για επιστημονικά δεδομένα. Η επιστήμη μάλιστα στη δογματική κατά αυτόν τον τρόπο χρησιμοποιείται ακόμα και από τον Ιωάννη Δαμασκηνό, που φτάνει σε σημείο να αναφέρει ακόμα τον ζωδιακό κύκλο. Στόχος και σκοπός της επιστήμης, στην πατερική θεολογία, είναι πάντοτε να φωτίζει τα βιβλικά δεδομένα και όχι να δογματίζει, γι αυτό και δεν έρχεται σε σύγκρουση, με την επιστημολογία. Αντιθέτως αυτή αφομοιώνεται από το περιβάλλον κλίμα της εποχής. Παρατηρούμε στα ρωμαλέα, πράγματι θεολογικά έργα των Βασιλείου Καισαρείας και Γρηγορίου Νύσσης, πως υπάρχουν πολλές επιστημονικές παραδοχές της εποχής. Ο Μέγας Βασίλειος μάλιστα φτάνει σε σημείο να πει, πως η δημιουργία έγινε εν ακαρεί, δηλαδή στιγμιαία και πως ο Θεός έβαλε κατά τη δημιουργία, σπερματικές καταβολές δυνάμεων, έτσι ώστε κάθε τι να συμβαίνει και να οδηγείται από μία προϋπάρχουσα δυνατότητα, όπου αναμένει το κέλευσμα του Θεού<ref>Μέγας Βασίλειος, Εις την εξαήμερον PG 29, 36B: ''"Ωδίνουσα μεν την πάντων γέννησιν '''δια την εναποτεθείσαν αυτή παρά του δημιουργού δύναμιν''', αναμένουσα δε τους καθήκοντας χρόνους, ίνα των θείω κελεύσματι προαγάγη εαυτής εις φανερόν κυήματα"''</ref>. Μάλιστα υπάρχουν και λόγοι (αίτια) αυξήσεως<ref>PG 30, 9-61</ref>. Χαρακτηριστικό σε αυτό το σημείο είναι πως πολλοί ερευνητές βλέπουν ένα μοντέλο εξέλιξης<ref>Νίκος Ματσούκας, Επιστήμη...στην εξαήμερο του Μεγάλου Βασιλείου, σελ. 98-127</ref>, καθώς οι σπερματικές καταβολές είναι υπεύθυνες για την ανάπτυξη και την πρόοδο της κτίσης (όχι όμως με ένα δαρβινικό περιεχόμενο, το οποίο στηρίχτηκε σε μεταγενέστερες κατακτήσεις, όπως ο πειραματικός έλεγχος<ref>Νίκος Ματσούκας, Επιστήμη...στην εξαήμερο του Μεγάλου Βασιλείου, σελ. 99</ref>). Πρέπει πάντοτε όμως να επισημαίνεται πως οι νόμοι αυτοί, είναι θελήματα του Θεού<ref>Νίκος Ματσούκας, Επιστήμη...στην εξαήμερο του Μεγάλου Βασιλείου, σελ. 118</ref>.
Έτσι λοιπόν στην ανατολή υπήρξε ένα διαφορετικό κλίμα από τη Δύση. Δόγμα-θεολογία και επιστήμη είχαν δύο διαφορετικούς δρόμους και ουδέποτε συνέπιπταν ως κατάκτηση της αλήθειας. Και αυτό, διότι η γνώση της φύσης των όντων δεν συμπεριλαμβάνεται στη γνώση των θείων<ref>Νίκος Ματσούκας, Ιστορία της φιλοσοφίας, σελ. 323</ref>. Η θεολογία άλλωστε ήταν αυτή η οποία δεν έκανε ιστορία και επιστημολογία μέσω των ιερών βιβλίων της εκκλησίας, αλλά θεολογική ερμηνεία των γεγονότων αυτών<ref>Νίκος Ματσούκας, Ιστορία της φιλοσοφίας, σελ. 499</ref>. Γι αυτό και η φιλοσοφία της εποχής των πατέρων ως επιστημολογία είχε όρια και περιγράμματα, ώστε να προφυλάσσεται από τις αυθαιρεσίες του δογματισμού<ref>Νίκος Ματσούκας, Ιστορία της φιλοσοφίας, σελ. 323</ref>. Από εκεί τους πατέρες και μέσα από της γραμματεία τους παραμένει δεδομένο πως υπάρχει ελευθερία επιστημονικής έρευνας και διάκριση μεταξύ του πως και πέρα το ποιος<ref>Νίκος Ματσούκας, Ιστορία της φιλοσοφίας, σελ. 498</ref>. Με άλλα λόγια η επιστήμη έχει ένα ξεχωριστό μονοπάτι, καθότι οι θεόπτες δύνατο να δουν και να εκφράσουν αλαθήτως την άκτιση αλήθεια του Θεού, ποτέ όμως και την κτιστή πραγματικότητα, που απαιτεί έρευνα<ref>Νίκος Ματσούκας, Ιστορία της φιλοσοφίας, σελ. 499</ref>. Ο άκτιστος δηλαδή κόσμος του θεού, προσεγγίζεται μέσω της οδού της θεογνωσίας, ενώ του κτιστού μέσω της παρατήρησης και της έρευνας.
==Πηγές καταγραφής του δόγματος==