Αλλαγές

Το σώμα της εκκλησίας χαρακτηρίζεται ως σώμα ''"ζώντων και τεθνεώτων"''. Η σχέση μάλιστα αυτή είναι ισχυρή στη συνείδηση του πληρώματος της εκκλησίας, γι αυτό και οι δεήσεις προς τα κεκοιμημένα μέλη της εκκλησίας αποτελούν την υπέρτατη εκδήλωση αγάπης και συνάμα την κορύφωση της πίστης και της ελπίδας στους ακατάλυτους δεσμούς των μελών του σώματος, όπου δεν μπορεί να κυριαρχήσει ο [[θάνατος ]] και η λήθη<ref>Ν. Ματσούκας, Δογματική και Συμβολική θεολογία Β΄, σελ. 498</ref>. Η μνήμη λοιπόν των νεκρών κατά τη λειτουργία [[Θεία Λειτουργία]] και τα μνημόσυνα , αποτελεί μυστήριο το οποίο περιγράφει τον τρόπο δεσμού των μελών του σώματος, σε μια αδιάσπαστη ενότητα αισθητού και νοητού. Τα ζωντανά λοιπόν μέλη του σώματος γεύονται, κατανοούν και συνάμα νιώθουν την αγαπητική σχέση μεταξύ τους, υπερνικώντας το θάνατο και τη διάβρωση. Η μνήμη του Θεού τελικά είναι και μνήμη των αδελφών των κεκοιμημένων με την ελπίδα της [[Ανάσταση|ανάστασης]]<ref>Ν. Ματσούκας, Δογματική και Συμβολική θεολογία Β΄, 498</ref>.

Η μνήμη των νεκρών αποτελεί ένα μέλος της λειτουργικής δομής του σώματος της εκκλησίας<ref>Ν. Ματσούκας, Μυστήριον επί των ιερώς κεκοιμημένων, σελ. 12</ref>. Κατά το μυστήριο αυτό ουσιαστικά συντελείται μια δυναμική και αποκορυφωτική πορεία, η κοινωνία των ''"ζώντων και τεθνεώτων"'' στο ένα σώμα της σύναξης, κατά βάση στο σώμα του Χριστού<ref>ο.π., σελ. 23</ref>. Συντελείται ένας ζωηρός και εκφραστικός διάλογος μεταξύ κλήρου, λαού και κεκοιμημένων. Όπως λοιπόν όλος ο [[Αγίων Χοροί|χορός των αγίων]] έτσι και οι κεκοιμημένοι μέσω του μυστηρίου "αθανατίζονται" και "αφθαρτίζονται", μαζί με όλη την κτίση, σε ένα δράμα που κυριαρχεί η οδύνη και η χαρά, σε μία εικόνα χαρμολύπης. Ο κεκοιμημένος πλέον οδηγείται στους κόλπους της Τριαδικής ζωοποιητικής θεότητος και αναζητεί το δώρο της αθανασίας. Αλλά αυτή μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της μετάνοιας. Γι αυτό και παρατηρούμε μέσω της ιερής ακολουθίας πως ο πιστός βρίσκει αυτή την οδό, την οδό της σωτηρίας, μέσα από τη μετάνοια. Αυτή όμως η μετάνοια μετά θάνατον δεν είναι δυνατή, όχι διότι ο Θεός την απαγορεύει, αλά διότι ο ίδιος πλέον δε θέλει να μετανοήσει, κατά τον Ιωάννη Δαμασκηνό<ref>Ιωάννου Δαμασκηνού, Κατά Μανσιχαίων PG 94, 1545D-1548A-1573AB</ref>.