|
|
| (84 ενδιάμεσες αναθεωρήσεις από τον ίδιο χρήστη δεν εμφανίζεται) |
| Γραμμή 1: |
Γραμμή 1: |
| − | '''Βάπτισμα'''
| |
| | | | |
| − | ==Θεολογία==
| |
| − |
| |
| − | Το μυστήριο της ''"Θείας Ευχαριστίας"'' είναι το μυστήριο το οποίο διενεργεί την ενότητα του εκκλησιαστικού σώματος και συγχρόνως τρέφει διαρκώς τα μέλη μέχρι την [[ανάσταση]]<ref>Νίκος Ματσούκας, Δογματική και Συμβολική θεολογία Β΄, σελ. 484</ref>. Έτσι η ''"Θεία Ευχαριστία"'', που αποτελεί τον τύπο της θυσίας του [[Ιησούς Χριστός|Ιησού Χριστού]], συντελεί την ίδια τη διάσταση του ζωντανού σώματος της εκκλησίας, σε μία [[Εσχατολογία|εσχατολική]] προοπτική. Λειτουργεί ως μέσο αθανασίας και φάρμακο που συμβάλλει στην ενοποίηση και ζωοποίηση των μελών του σώματος καθαιρώντας τις διαβρωτικές επιρροές. Τελικά μέσω της Θείας Κοινωνίας το σώμα της σύναξης γίνεται ο λαός του Θεού<ref>Ιγνατίου, Προς Εφεσίους 13, 1 PG 5, 656Α</ref>. Η χαρακτηριστική σημασία μάλιστα του ευχαριστιακού γεγονότος διαφαίνεται με εμφατικό τρόπο στα λόγια του Κυρίου ([[Κατά Ματθαιον Ευαγγέλιο|Ματθαίος]] 26, 26-29), όπου ο Κύριος αναφέρει πως όποιος δε φάγει και δεν πιει από το σώμα και το αίμα του, δε θα έχει ζωή αιώνιο. Γι αυτό παρατηρείται η διαρκής υπόμνηση του γεγονότος αυτού προς το γεγονός της αναστάσεως. Γι αυτό και το μυστήριο νοείται λειτουργικά, σε διαστάσεις κοινωνικές, αφού πέραν την ενοποιητικής και αγαπητικής δύναμης που παρέχει, τρέφει, οικοδομεί και δίνει κινητήριο δύναμη προς τα έσχατα<ref>Ν. Ματσούκας, Δογματικά..., σελ. 486</ref>.
| |
| − |
| |
| − | Η ''"Θεία Ευχαριστία"'' δεν αποτελεί μία απλή ανάμνηση, ούτε μία φανταστική αναπαράσταση της θυσίας του Χριστού, αλλά μια πραγματική θυσία<ref>Κάλλιστος Ware, Η Ορθόδοξη Εκκλησία, σελ. 453</ref>. Ταυτόγχρονα όμως δεν αποτελεί και μία νέα θυσία, αφού η θυσία του Κυρίου συντελέστηκε ''"άπαξ δια παντός"''. Έτσι δεν έχουμε επανάληψη των γεγονότων του Δείπνου, του πάθους, της ανάστασης, αλλά αυτά καθίστανται παρόντα<ref>ο.π., 453</ref>. Όπως ο P. Endokimov υπομνηματίζει ''"Όλα τα Άγια Δείπνα της εκκλησίας δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα αιώνιο και μοναδικό δείπνο, το Δείπνο του Χριστού στο Υπερώο. Η ίδια θεία πράξη λαμβάνει χώρα ταυτόχρονα σε μία συγκεκριμένη στιγμή της ιστορίας, και προσφέρεται πάντοτε με το μυστήριο"''<ref>P. Evdokimov, L'Orthodoxie, σελ. 241</ref>.
| |
| − |
| |
| − | ===Μετουσίωση===
| |
| − |
| |
| − | Η ορθόδοξη παράδοση ουδέποτε προσπάθησε επιστημονικά να προσδιορίσει τη μεταβολή ή τη μεταποίηση του άρτου και του οίνου σε σώμα και αίμα<ref>Ν. Ματσούκας, Δογματικά..., σελ. 486</ref>. Άλλωστε κατά την ορθόδοξη πατερική διδασκαλία η επιστήμη ασχολείτο με το [[Κτιστό]], ενώ η χαρισματική θεολογία περί του [[Άκτιστο|ακτίστου]]. Αυτό διότι το έργο της άκτιστης ενέργειας δεν μπορεί να εξεταστεί ως προς τον τρόπο τέλεσής της επιστημονικά. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί μόνο ως μετοχή, που τελικά οδηγεί στη γνώση<ref>ο.π.</ref>. Σε αντίθεση τελικά με αυτή τη μέθοδο, η σχολαστική θεολογία χρησιμοποιώντας τη διαλεκτική μέθοδο (η αποδεικτική είναι η οδός της πατερικής θεολογίας) επιχείρησε την έρευνα περί του τρόπου μεταβολής, επινοώντας τη λεγόμενη ''"μετουσίωση"'' (''transubstantiatio''). Κατ αυτή τη θεώρηση η οποία είναι επηρεασμένη από την αριστοτελική φιλοσοφία, τα πράγματα έχουν ύλη και είδος, ήτοι ορατό και αόρατο. Κατά τη μεταβολή λοιπόν σύμφωνα με την [[Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία]] μεταποιείται το είδος, δηλ. το αόρατο μέρος, ενώ η ουσία (ορατό) μένει η ίδια. Κατά την ορθόδοξη όμως πατερική παράδοση, και σύμφωνα με τον [[Ιωάννης ο Δαμασκηνός|Ιωάννη Δαμασκηνό]], αρκεί μονάχα η πληροφορία ότι γίνεται διαμέσου των ενεργειών του [[Άγιο Πνεύμα|Αγίου Πνεύματος]] και τίποτε περισσότερο<ref>Ιωάννου Δαμασκηνού, Έκδοσις Ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως 4, 13</ref>. Σε κάθε περίπτωση όμως, τα σύμβολα του οίνου και του άρτου, μεταβάλλονται πραγματικά σε σώμα και αίμα Χριστού<ref>Κάλλιστος Ware, Η Ορθόδοξη Εκκλησία, σελ. 448</ref>. Μέσα λοιπόν στην ορθόδοξη θεολογία παραμένει η οδός του αποφατισμού σε ότι αφορά την λειτουργία των ακτίστων ενεργειών.
| |
| − |
| |
| − | Εδώ πρέπει να τονιστεί πως οι Προτεστάντες θέλοντας να ανατρέψουν την έννοια της μετουσίωσης υιοθέτησαν κάποιες άλλες απόψεις. Έτσι ο Λούθηρος μίλησε για την πανταχού παρουσία του σώματος του Κυρίου (''ubiquitas''), ο Καλβίνος δέχτηκε την επενέργεια της δυνάμεως του Χριστού απορρίπτοντας την αληθινή παρουσία του, ενώ τέλος ο Ζβίγγλιος δέχτηκε τη Θεία Ευχαριστία ως απλό και γυμνό σύμβολο. Έτσι λοιπόν πρέπει να γίνει κατανοητό πως η Ορθόδοξη Εκκλησία δε δέχεται κάποια επιστημονική εξήγηση περί μεταβολής και μετουσίωσης, αφού αυτή γινεται με υπερφυή άκτιστο τρόπο<ref>Ν. Ματσούκας, Δογματική..., ενθ.αν., σελ. 488</ref>.
| |
| − |
| |
| − | ==Η Θεία Μετάληψη==
| |
| − |
| |
| − | Θα πρέπει αρχικώς να τονιστεί πως η [[Θεία Λειτουργία]] ουσιαστικά είναι το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, με το Λειτουργικό που καθιέρωσε η εκκλησία. Έτσι γίνεται εύκολα αντιληπτό πως το σημαντικότερο γεγονός της εκκλησιαστικής ζωής, η σύναξη του σώματος της Εκκλησίας όπου συντελείται η ενότητα του πληρώματος και η βίωση της αλήθειας, εκφράζεται μέσα από το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.
| |
| − |
| |
| − | Κατά την προετοιμασία της Θείας Ευχαριστίας, καθαγιάζονται κατά τη διάρκεια της ευχής της προσκομιδής τα προσφερόμενα δώρα. Οι πιστοί προσφέρουν πρόσφορο, δηλαδή ψωμι με ειδική σφραγίδα, το οποίο καθαγιάζεται. Εν συνεχεία βράζεται ύδωρ, το λεγόμενο ζέον, το οποίο και αυτό ρίχνεται μέσα στο ποτήριο της Θεία Κοινωνίας. Το ύδωρ αυτό συμβολίζει το ύδωρ το οποίο εξέτρεξε τη κεντημένη πλευρά του Κυρίου, ενώ είναι ζεστό για να δείξει πως επειδή το σώμα του Κυρίου ήταν πάντοτε ενωμένο με τη θεότητα, δεν επιδέχτηκε τη φυσική κατάλυση του θανάτου{{πηγή}}. Κατά το κλείσιμο της Ωραία Πύλης γίνεται η απαραίτητη προετοιμασία της ''"Θείας Μεταλήψεως"''.
| |
| − |
| |
| − | Στην [[Ορθόδοξη Εκκλησία]], κλήρος και λαός μεταλαμβάνουν σώμα και αίμα Κυρίου εν αντιθέσει με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, η οποία στους πιστούς δίδει μόνο τη λεγόμενη Όστια, ένα άζυμο άρτο που συμβολίζει το σώμα του Κυρίου. Η Θεία Κοινωνία παρέχεται στους πιστούς με ένα κοχλιάριο, το οποίο περιέχει το σώμα (άρτο) και το αίμα (οίνο), ενώπιον της Ωραίας Πύλης. Οι ιερείς μεταλαμβάνουν μέσα στο [[Ιερό Βήμα]] (κοινώς ιερό), αρχικώς μεταλαμβάνοντας σώμα και εν συνεχεία πίνοντας από το ποτήριο κατά την αρχαία συνήθεια. Οι πιστοί μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας προσέρχονται για να λάβουν το [[αντίδωρο]], δηλαδή ένα μικρό καθαγιασμένο κομμάτι άρτου, το οποίο αποτελεί έκφραση αγάπης και αλληλεγγύης μεταξύ των πιστών του εκκλησιαστικού σώματος<ref>Κάλλιστος Ware, ενθ.αν., σελ. 455</ref>.
| |
| − |
| |
| − | Στους ναούς το Μυστήριο φυλάσσεται συνήθως στο Αρτοφόριο, πάνω στη [[Αγία Τράπεζα]], χωρίς όμως να υπάρχει ένας σαφής κανονισμός περί φύλαξής του. Τα έτοιμα δώρα, φυλάσσονται για τη μετάληψη βαριά ασθενών. Σε κάθε άλλη περίπτωση τα καθαγιασμένα δώρα που προετοιμάζονται για τη θεία μετάληψη έχουν αξία μόνο για τη [[Θεία Λειτουργία]] και ποτέ έξω από αυτή<ref>Κάλλιστος Ware, ενθ.αν., σελ. 450</ref>.
| |
| − |
| |
| − | Προ της Θείας μεταλήψεως απαιτείται [[νηστεία]] και [[εξομολόγηση]]. Χαρακτηριστικό είναι πως πριν τη Θεία Κοινωνίας απαγορεύεται οι πιστοί να φάνε ή να πιουν κάτι. Σε μεγάλο μέρος του πληρώματος της εκκλησίας, παρατηρείται επίσης αραιή προσέλευση στο Μυστήριο. Χαρακτηριστικές έμειναν στη σύγχρονη εκκλησιαστική ιστορία οι μάχες των [[Κολυβάδες|Κολυβάδων]] περί της συχνής Θείας Μεταλήψεως, μία παράδοση που φαίνεται πω αρχίζει και πάλι να επιστρέφει στην αρχαία συνήθεια της εκκλησίας<ref>Κάλλιστος Ware, ενθ.αν., σελ. 454</ref>.
| |
| − |
| |
| − | ==Υποσημειώσεις==
| |
| − |
| |
| − | <div style="font-size:85%; -moz-column-count:2; column-count:2;"><references /></div>
| |
| − |
| |
| − | ==Βιβλιογραφία==
| |
| − |
| |
| − | * Νικόλαος Ματσούκας, ''"Δογματική και Συμβολική Θεολογία Β΄"'', Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2007.
| |
| − | * Παναγιώτης Τρεμπέλας, ''"Δογματική"'', Τόμος Γ΄, Σωτήρ, Αθήνα 2003.
| |
| − | * Κάλλιστος Ware, ''"Η Ορθόδοξη Εκκλησία"'', Ακρίτας, Νέα Σμύρνη 2007.
| |
| − | * Ανδρέας Θεοδώρου, ''"Βασική Δογματική Διδασκαλία - Απαντήσεις σε Ερωτήματα Συμβολικά"'', Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2006.
| |
| − | * Βλάσιος Φειδάς, ''"Εκκλησιαστική Ιστορία"'', Τόμος Α΄, Διήγηση, Αθήνα 2002.
| |
| − | * Χρήστος Ανδρούτσος, ''"Δογματική της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας"'', Αστήρ, Αθήνα 1956.
| |
| − | * [[Χρήστος Γιανναράς]], ''"Το αλφαβητάρι της Πίστης"'', Δόμος, Αθήνα 1983 (επανεκδ. 2006).
| |
| − | * Αθανάσιος Δεληκωστόπουλος, ''"Η πίστη των Ορθοδόξων"'', Αποστολική Διακονία, Αθήνα 1999.
| |
| − | * Παναγιώτης Μπούμης, ''"Κανονικόν Δίκαιον"'', Γρηγόρης, Αθήνα 2008.
| |
| − |
| |
| − | [[Κατηγορία:Μυστήρια της Εκκλησίας|Ε]]
| |
| − | [[Κατηγορία:Ζωτικά Άρθρα|Ε]]
| |
| − |
| |
| − |
| |
| − | {{Μυστήρια}}
| |
| − |
| |
| − | [[en:Eucharist]]
| |
| − | [[ro:Euharistie]]
| |
