Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Αρετή"
(Νέα σελίδα: '''Αρετή''' στην ορθοδοξία ονομάζονται οι εντολές που πρέπει να ακολουθεί κάθε πιστός με στόχο τη σ...) |
(→Στην Καινή Διαθήκη) |
||
| Γραμμή 27: | Γραμμή 27: | ||
=== Στην Καινή Διαθήκη === | === Στην Καινή Διαθήκη === | ||
| + | |||
| + | |||
| + | Στην Καινή Διαθήκη παρατηρούνται πλήθος αρετών, μεγίστη αυτών η αγάπη. | ||
| + | |||
| + | Έτσι ο Απόστολος Παύλος στην προς Φηλιππησίους επιστολή, μας αναφέρει πως περιορισμός στον αριθμός των αρετών δεν υπάρχει: | ||
| + | |||
| + | :«''Το λοιπόν αδελφοί, όσα εστίν αληθή, όσα σεμνά, όσα δίκαια, όσα αγνά, όσα προσφιλή, όσα εύφημα, '''ει τις αρετή''' και ει τις έπαινος, ταύτα λογίζεσθαι''» | ||
| + | |||
| + | Ο Απόστολος Πέτρος ανασηματοδοτεί τη έννοια αρετή συνταυτίζοντάς την με την έννοια της τελειότητας: | ||
| + | |||
| + | :«''Υμείς δε γένος εκλεκτόν, βασίλειον ιεράτευμα, έθνος άγιον, λαός εις περιποίησιν, όπως '''ς αρετάς''' εξαγγείλητε '''του''' εκ σκότους υμάς καλέσαντος εις το θαυμαστόν αυτού φως''»<ref>Α΄ Πέτρου Β΄,9</ref> | ||
| + | |||
| + | Ο ίδιος αναφέρει πως η αρετή είναι επακολούθημα πίστεως<ref>B΄ Πέτρου Α΄,5</ref>. Ο Απόστολος Παύλος από τη πλευρλα του τονίζεται πως οι τρείς μεγαλύτερες αρετές είναι η πίστη, η ελπίδα , αγάπη, με μέγιστη των τριών την αγάπη<ref>A΄ Κορινθίους ΙΓ΄,13</ref>, ενώ τονίζεται πως η ταπείνωση είναι ο ασφαλής δρόμος για την εν Χριστώ σωτηρία<ref>Πράξεις των αποστόλων Κ΄,9 - Εφεσίους Δ΄,2 - Ματθαίον ΙΗ΄ 4 - Ιακώβου Δ΄,10</ref>. Η δίψα και η πείνα για διακιοσύνη, καθαρότητα καρδιάς, ειρήνη αναφέρονται στους Μακαρισμούς<ref>Ματθαίος Ι΄,22</ref>, όπως και η δικαιοσύνη, η ευσέβεια, η υπομονή, αλλά και η πραότητα. Στόχος η ομοίωση και η τελείωση κατά το παράδειγμα του Πατρός<ref>Ματθαίος Ε΄,48</ref>. | ||
| + | |||
| + | Οι αρετές όμως δεν είναι αποσπασματικές αλλά ενιαίες κατά τον Ιάκωβο τον αδελφόθεο και γι'αυτό: | ||
| + | |||
| + | :«''όστις...τον νόμον όλον τηρήσει, πταίσει δε εν ενί, γέγονε πάντων ένοχος''». | ||
Αναθεώρηση της 18:36, 22 Δεκεμβρίου 2007
Αρετή στην ορθοδοξία ονομάζονται οι εντολές που πρέπει να ακολουθεί κάθε πιστός με στόχο τη σωτηρία του, βασισμένες πάνω στις Κυριακές εντολές και ιδίως στο Κυριακό παράγγελμα «έσεσθαι ουν υμείς τέλειοι, ώσπερ ο Πατήρ ο εν τοις ουρανοίς τέλοιος εστίν»[1]. Στόχος κάθε πιστού καταστάται η διαρκής προσπάθεια για εφαρμογή των εντολών που οδηγούν στο δρόμο του Κυρίου μέσα από τη μυστηριακή ζωή της εκκλησίας και του διαρκούς πνευματικού αγώνα για την προσωπική τελείωση. Οι αρετές στον χριστιανικό βίο δεν εξαντλούνται και δεν είναι μετρήσιμες, αλλά ανεξάντλητες όπως και ο Θεός.
Ετυμολογία
Η λέξη αρετή προέρχεται από τη λέξη αραρίσκω που αποδίδεται ως ο κατάλληλος για κάτι, αυτόν που ευχαριστεί κάποιον, γίνεται ευάρεστος σε κάποιον ή ικανοποιεί κάποιον. Έτσι ο όρος εισήλθε στην εκκλησία υπό την θεώρηση οτι αρετή είναι η ευχαρίστηση του Κυρίου, μέσω της εφαρμογής των εντολών του και του ορθού βίου.
Κατά την αρχαιότητα η έννοια περιοριζόταν κατά βάση στη σωματική αρετή δηλαδή τη ρώμη, το κάλλος, τη δύναμη και άλλες συναφείς έννοιες, ενώ οι φιλόσοφοι ήταν αυτοί που ενέταξαν στην έννοια αρετή και πνευματικό περιεχόμενο χαρακτηρίζοντας ως αρετές τη δικαιοσύνη, την ευσέβεια, τη γνώση κ.α. Παρόλα αυτά δεν συμφωνούσαν στον αριθμό των αρετών, αν και κατά βάση υπήρχε ένα πυρήνας αρετών κοινά αποδεκτός από όλους.
Η χριστιανική αρετή
Στην Παλαιά Διαθήκη
Ήδη στην Παλαια Διαθήκη γίνεται αναφορά για αρετές, σύμφωνα με τις οποίες πρέπει να ζει και να πορεύεται ο πιστός. Ως μέγιστη αρετή εμφανίζεται η εν ταπείνωση υποταγή στο θείο θέλημα.
Στο βιβλίο Σοφίας Σολομώντος παρατηρείται να εξαίρονται η δικαοσύνη και η σωφροσύνη:
- «Και εί δικαιοσύνην αγαπάν τις, οι πόνοι αυτής εισίν αρεταί, σωφροσύνην γαρ και φρόνησιν εκδιδάσκει, δικαιοσύνην και ανδρείαν, ων χρησιμότερον ουδέν εστίν εν βίω ανθρώποις»[2]
Στις Παροιμίες Σολομώντος[3] παρατηρείται μια απαρίθμηση αρετών. Ελεημοσύνη, εμπιστοσύνη στο θεό, σοφία θεούφόβος Θεού, τιμή προς τον Κύριον, φρόνησις, δικαιοσύνη, έλεος, φιλία κ.α. Πρόλα αυτά καμία αξία δεν έχουν αν δεν συνοδεύονται από ταπείνωση
- «Επί τη Σοφία μη επαίρου»,
- «μη ισθί φρόνιμος παρά σεαυτό», διότι
- «Κύριος υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν»,
ενώ κατά τον προφήτη Δανιήλ[4], μόνο οι όσιοι και οι ταπεινοί στην καρδιά ευλογούν πρεπόντως τον Θεό.
Στην Καινή Διαθήκη
Στην Καινή Διαθήκη παρατηρούνται πλήθος αρετών, μεγίστη αυτών η αγάπη.
Έτσι ο Απόστολος Παύλος στην προς Φηλιππησίους επιστολή, μας αναφέρει πως περιορισμός στον αριθμός των αρετών δεν υπάρχει:
- «Το λοιπόν αδελφοί, όσα εστίν αληθή, όσα σεμνά, όσα δίκαια, όσα αγνά, όσα προσφιλή, όσα εύφημα, ει τις αρετή και ει τις έπαινος, ταύτα λογίζεσθαι»
Ο Απόστολος Πέτρος ανασηματοδοτεί τη έννοια αρετή συνταυτίζοντάς την με την έννοια της τελειότητας:
- «Υμείς δε γένος εκλεκτόν, βασίλειον ιεράτευμα, έθνος άγιον, λαός εις περιποίησιν, όπως ς αρετάς εξαγγείλητε του εκ σκότους υμάς καλέσαντος εις το θαυμαστόν αυτού φως»[5]
Ο ίδιος αναφέρει πως η αρετή είναι επακολούθημα πίστεως[6]. Ο Απόστολος Παύλος από τη πλευρλα του τονίζεται πως οι τρείς μεγαλύτερες αρετές είναι η πίστη, η ελπίδα , αγάπη, με μέγιστη των τριών την αγάπη[7], ενώ τονίζεται πως η ταπείνωση είναι ο ασφαλής δρόμος για την εν Χριστώ σωτηρία[8]. Η δίψα και η πείνα για διακιοσύνη, καθαρότητα καρδιάς, ειρήνη αναφέρονται στους Μακαρισμούς[9], όπως και η δικαιοσύνη, η ευσέβεια, η υπομονή, αλλά και η πραότητα. Στόχος η ομοίωση και η τελείωση κατά το παράδειγμα του Πατρός[10].
Οι αρετές όμως δεν είναι αποσπασματικές αλλά ενιαίες κατά τον Ιάκωβο τον αδελφόθεο και γι'αυτό:
- «όστις...τον νόμον όλον τηρήσει, πταίσει δε εν ενί, γέγονε πάντων ένοχος».
