18.273
επεξεργασίες
Αλλαγές
ro
[[Image:Viennagenesis.jpg|thumb|right|200px|Σελίδα από κώδικά της Γενέσεως<br>''Συρία 6ος αιώνας'']]Η '''Γένεσις''' είναι ένα από τα βιβλία του [[Βιβλικός κανόνας|κανόνα]] της [[Παλαιά Διαθήκη|Παλαιάς Διαθήκης]]. Τίθεται επικεφαλής των βιβλίων τόσο του [[Βιβλικός κανόνας#Ο Ιουδαϊκός κανόνας με τα βιβλία χωρισμένα σε 39|ιουδαϊκού]] όσο και του [[Βιβλικός κανόνας#Ο Ελληνικός ή Αλεξανδρινός Κανόνας|ελληνικού κανόνα]]. Στον [[Βιβλικός κανόνας#Ο Ιουδαϊκός κανόνας με τα βιβλία χωρισμένα σε 39|ιουδαϊκό κανόνα ]] συναριθμείται μεταξύ των πέντε πρώτων βιβλίων, που απαρτίζουν την συλλογή του ''"[[Νόμος|Νόμου"'']]. Ομοίως και στόν στον αντίστοιχο [[Βιβλικός κανόνας#Ο Ελληνικός ή Αλεξανδρινός Κανόνας|ελληνικό κανόνα ]] συγκαταλέγεται μεταξύ των πέντε πρώτων βιβλίων που αποκαλούνται [[Πεντάτευχος]], και εντάσσεται στη συλλογή των ''[[Ιστορικά βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης|Ιστορικών Βιβλίων'']].
==Εισαγωγικά==
Περιέχει δύο κύκλους ιστορικών θεμάτων: α) στα πρώτα 11 κεφάλαια περιγράφει τη δημιουργία του κόσμου και του ανθρώπου, καθώς και την ιστορία πριν από τους πατριάρχες ([[Αδάμ]], [[Νώε]] και οι απόγονοί τους), και β) στα υπόλοιπα 39 κεφάλαια, την ιστορία των πατριαρχών [[Αβραάμ]], [[Ισαάκ]] και [[Ιακώβ]], καθώς και εκείνη του [[Ιωσήφ]], κεφάλαια.
[[Image:454px-Tizian - The fall of man.jpg|200px|thumb|left|Η πτώση των πρωτοπλάστων]]
Από θεολογικής πλευράς, οι βασικές ιδέες που αναπτύσσονται στο βιβλίο της ''Γένεσης'' αλλά και σ' ολόκληρη την [[Παλαιά Διαθήκη]], είναι μεταξύ άλλων:
:* Ο Θεός ως Δημιουργός του κόσμου και Κύριος του [[Ισραήλ]],
:* Η θεία τιμωρία και επιβράβευση, ανθρώπινη σκληρότητα και συγγνώμη.
Για τους [[Χριστιανισμός|Χριστιανούς]] και τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν το βιβλίο αυτό, η ''Γένεση'' περιέχει σπερματικά και κεκαλυμμένα όλες τις [[Ευαγγέλιο|ευαγγελικές]] αλήθειες<ref>Φούντας Ιερεμίας (Αρχιμ.Επίσκοπος Γόρτυνος), Ερμηνεία Παλαιάς Διαθήκης - ''Γένεσις'', Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2004, σελ. 22.</ref>. Εξαιρετικής σημασίας είναι η πρώτη [[Μεσσίας|μεσσιακή]] προφητεία, το λεγόμενο ''πρωτευαγγέλιο'' (Γεν. 3:15): ''"αυτός ([[Χριστός]]) σου τηρήσει κεφαλήν και συ τηρήσεις αυτού πτέρναν"''. Αυτό σημαίνει ότι παρά το χάσμα που δημιουργεί ανάμεσα στο θεό και τον άνθρωπο η [[Πτώση]] των πρωτοπλάστων, ο Κύριος τους δίνει την υπόσχεση ότι ο απόγονος της Εύας (ο Χριστός) θα γεφυρώσει το χάσμα αυτό με τη συντριβή του κακού και τη νίκη του πάνω στο θάνατο. Το ''Πρωτευαγγέλιο'' είναι η έκφραση της θείας αγάπης προς το ανθρώπινο γένος, μια παρηγορητική προφητεία χωρίς την οποία θα επικρατούσε η απελπισία.
Το βιβλίο της ''Γένεσης'' υπομνηματίστηκε από πολλούς [[Πατρολογία|Πατέρες]] της εκκλησίας με τρόπο που δείχνει ότι η [[Παλαιά Διαθήκη]] ανήκει σαφώς στη χριστιανική γραμματεία· παραλλήλισαν τυπολογικά τον Αδάμ με τον [[Χριστός|Χριστό]], τον παράδεισο προς το βάπτισμα, τον ύπνο του Αδάμ (από την πλευρά του οποίου γεννήθηκε η Εύα) προς την γένεση της εκκλησίας (η οποία γεννήθηκε κατά τον ύπνο του θανάτου του Χριστού), τον κατακλυσμό προς το βάπτισμα και την έσχάτη κρίση, την κιβωτό του Νώε προς την εκκλησία, είδαν τον [[Αβραάμ]] ως υπόδειγμα της φυγής από τον κόσμο και εξήγησαν τη θυσία του [[Ισαάκ]] ως προτύπωση του πάθους του Χριστού<ref>Χαστούπης Π. Αθανάσιος, ''Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην'', εκδ. Πανεπιστημίου Αθηνών, 1986, σελ. 211.</ref>.
==Συγγραφέας, τόπος, χρόνος==
===Για την Πεντάτευχο συνολικά===
[[Image:Leloir - Jacob Wrestling with the Angel.jpg|right|thumb|300px|ο Ιακώβ μάχεται με τον Μεγάλης Βουλής Άγγελο]]
Η ιουδαϊκή παράδοση απέδωσε τη συγγραφή της [[Πεντάτευχος|Πεντατεύχου]] στον [[Μωυσής|Μωυσή]]. Η [[Καινή Διαθήκη]] αναφέρεται σε ''"βίβλον Μωυσέως"''<ref>''Μάρκ. 12:26''.</ref> πολλές φορές, με παρόμοιες εκφράσεις, και αυτή η παράδοση έγινε αποδεκτή από την αρχαία Εκκλησία χωρίς σημαντική αμφισβήτηση. Μόνο κάποιοι κύκλοι αιρετικών των πρώτων αιώνων ([[Ναζηραίοι]], [[Εβιωνίτες]]) αντιμετώπιζαν με περισσότερο μεθοδικό τρόπο το βιβλικό κείμενο κινούμενοι όμως περισσότερο από δογματικούς παρά γραμματολογικούς λόγους.
:* Η ''Ελωχιμική'' πηγή<ref>Το συγγραφέα της τον ''"ονομάζουμε Ελωχιμιστή γιατί κατά την έκθεση της ιστορίας του από τον Αβραάμ μέχρι την εποχή του Μωυσή χρησιμοποιεί ως θείο όνομα το Ελωχείμ."'' (Αγουρίδης, ό.π.).</ref> (χαρακτηρίζεται με το γράμμα '''E''') (7ος αιώνας π.Χ.), περιέχει επίσης αφηγηματικό και νομικό υλικό.
:* Ο ''Δευτερονομιστής''<ref>''"Η τρίτη παράδοση...είναι η λεγομένη «Δευτερονομική», η οποία διακρίνεται εύκολα, λόγω του ότι περιορίζεται στο βιβλίο του [[Δευτερονόμιον|Δευτερονομίου]], από το οποίο και έλαβε το όνομά της"'' (Φούντας Ιερεμίας (Αρχιμ.Επίσκοπος Γόρτυνος), Ερμηνεία Παλαιάς Διαθήκης - ''Γένεσις'', Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2004, σελ. 346).</ref> (χαρακτηρίζεται με το γράμμα '''D''') (7ος αιώνας π.Χ.), περιέχει νομικό υλικό.
:* Ο ''Ιερατικός Κώδικας''<ref>''"Η τετάρτη παράδοση της Πεντατεύχου είναι η «Ιερατική»...Ονομάστηκε έτσι γιατί αποδόθηκε στους ιερείς της Ιερουσαλήμ...Σ' αυτήν ανήκει αρκετό διηγηματικό υλικό, αλλά κυρίως τα νομικά και θεσμικά τεμάχια της Πεντατεύχου."'' (Φούντας, ό.π.).</ref> (χαρακτηρίζεται με το γράμμα '''P''') (5ος αιώνας π.Χ.), περιέχει κυρίως τελετουργικό υλικό.
* Μπρατσιώτης Ι. Παναγιώτης, ''Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην'', Αθήνα 1993 (c1936)
* Χαστούπης Π. Αθανάσιος, ''Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην'', εκδ. Πανεπιστημίου Αθηνών, 1986
* Φούντας Ιερεμίας (Αρχιμ.Επίσκοπος Γόρτυνος), Ερμηνεία Παλαιάς Διαθήκης - ''Γένεσις'', Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2004
* David Noel Freedman, ''The Anchor Bible Dictionary'', New York: Doubleday, 1992
* Gleason Leonard Archer, ''A Survey of Old Testament Introduction'', 3η έκδ., Moody Press, 1998
[[Κατηγορία:Αγία Γραφή]]
[[Κατηγορία:Παλαιά Διαθήκη]]
[[Κατηγορία:Ζωτικά Άρθρα|Γ]]
[[en:Genesis]]
[[ro:Cartea Facerii]]
