Πρότυπο:Η Μακεδονία στην εποχή της Καινής Διαθήκης

Το εξώφυλλο του βιβλίου

• Τίτλος βιβλίου: Η Μακεδονία στην εποχή της Καινής Διαθήκης
• Κατηγορία: Ιστορία-Αρχέγονος Χριστιανισμός
• Συγγραφέας: Τσαλαμπούνη Αικατερίνη
• Εκδότης: Πουρναράς
• Τόπος Έκδοσης: Θεσσαλονίκη
• Έτος Έκδοσης: 2002
• Σελίδες: 302
• Περιεχόμενα: Σελίδες περιεχομένων

• Σύνοψη: Σκοπός του βιβλίου, σύμφωνα με τη συγγραφέα, είναι "η παρουσίαση του ιστορικού πλαισίου, μέσα στο οποίο έζησαν και αναπτύχθηκαν οι εκκλησίες της Μακεδονίας, και η αναζήτηση των πολιτικών, κοινωνικών και θρησκευτικών συνισταμένων που προσδιορίζουν αυτό το πλαίσιο". Πρόκειται δηλ. για ένα έργο που κινείται στα ίδια πλαίσια με το γενικότερο έργο του καθ. Σάββα Αγουρίδη, Ιστορία των χρόνων της Καινής Διαθήκης, μόνο που επικεντρώνεται με λεπτομέρεια και εξαντλητική τεκμηρίωση στο χώρο της Μακεδονίας. Για την τεκμηρίωση αυτή "γίνεται ευρεία χρήση των γραμματειακών και κυρίως των αρχαιολογικών πηγών" και ο αναγνώστης, μέσα και από τις πολυάριθμες παραπομπές και εξαιρετικά χρήσιμες υποσημειώσεις, έρχεται σε επαφή "στο μέτρο που αυτό είναι δυνατό" με το "το κλίμα -πολιτικό, κοινωνικό και θρησκευτικό- που επικρατούσε στις πόλεις της Μακεδονίας κατά την εποχή, στην οποία αναφέρονται τα βιβλία της Καινής Διαθήκης και κυρίως οι Πράξεις των Αποστόλων". Είναι βέβαιο, ότι ο αναγνώστης που ενδιαφέρεται για τον θρησκευτικό χώρο των μυστηριακών τελετών, και πιθανώς έχει βρει ενδιαφέρον το βιβλίο του Βάλτερ Μπούρκερτ (Walter Burkert) Μυστηριακές Λατρείες της Αρχαιότητας (2η έκδ. διορθωμένη, Καρδαμίτσας, Αθήνα 1997), θα βρει εξίσου ενδιαφέρον το βιβλίο της Αικατερίνης Τσαλαμπούνη καθώς αυτό περιέχει επιπρόσθετες πληροφορίες και επεξηγήσεις για τις μυστηριακές λατρείες των ανατολικών θεοτήτων αλλά και τη λατρεία του δωδεκαθέου. Σημαντικό όμως είναι και το γεγονός, ότι ειδικά για τον Έλληνα αναγνώστη, όλα τα γεγονότα τα οποία περιγράφονται στο βιβλίο, ζωντανεύουν μέσα στους ιστορικούς ελληνικούς χώρους και γίνονται έτσι πολύ προσιτά και ακόμη πιο ενδιαφέροντα. Εξαιρετικά χρήσιμο είναι και το δεύτερο κεφάλαιο του βιβλίου με τίτλο: "Η συμμετοχή της γυναίκας στο θρησκευτικό και δημόσιο βίο των πόλεων της Μακεδονίας" (σελίδες 113-190). Απ' όσο γνωρίζουμε, δεν υπάρχουν άλλες ελληνικές μελέτες, τόσο εκτενείς και επικεντρωμένες επάνω στη γυναικεία δημόσια παρουσία και θρησκευτικότητα για την περίοδο αυτή. Αλλά, και γνωστά έργα που περιέχουν συσχετισμούς μεταξύ χριστιανισμού και μυστηριακών λατρειών δεν περιέχουν συγκεντρωμένες κατ' αυτόν τον τρόπο τις πληροφορίες για τον βίο και τη δράση της γυναίκας στα πλαίσια αυτά. Εξαιρετικό ενδιαφέρον όμως, παρουσιάζει και το τρίτο κεφάλαιο του βιβλίου, το οποίο αναφέρεται στις μονοθεϊστικές τάσεις των μακεδονικών πόλεων οι οποίες εκφράζονται με τη λατρεία του Θεού Υψίστου. Δεν είναι πάντα σαφές, σύμφωνα με τη συγγραφέα, ποια είναι η ταυτότητα της θεότητας που λατρεύεται ως Θεός Ύψιστος. Είναι όμως "αξιοπρόσεκτο το γεγονός ότι τα μνημεία του Θεού Υψίστου στη συντριπτική τους πλειοψηφία...δε φέρουν καμμιά εικονογράφηση ούτε διασώζουν κάποια ανθρωπομορφική παράσταση του ίδιου του θεού". Στη λατρεία αυτή, "συναντάμε στοιχεία τόσο μιας παραδοσιακής λατρευτικής έκφρασης όσο και μίας νεώτερης τάσης απελευθέρωσης του θείου από όλα τα ανθρωπομορφικά στοιχεία της παλαιότερης αντίληψης και ανύψωσης του σε υψηλότερες σφαίρες. Στα πλαίσια της λατρείας του θεού συναντάμε ιδέες αλλά και ορολογία αποδεκτές από την ίδια την Εκκλησία. Πρόκειται με άλλα λόγια για ένα κοινό έδαφος επάνω στο οποίο συναντώνται και διαλέγονται Εκκλησία και ειδωλολατρικός κόσμος". Όπως έχει σημειώσει ο Δημήτριος Τσάμης, ο Απόστολος Παύλος "στον λόγο του στον Άρειο Πάγο αναγνώρισε στον βωμό «τω αγνώστω Θεώ» τον πόθο των ειδωλολατρών για την αλήθεια" και πράγματι, μέσα από λατρείες όπως αυτή του Θεού Υψίστου, εκδηλωνόταν μια έντονη θρησκευτική αναζήτηση η οποία έκανε φανερό "ότι το ανατολικό τμήμα της αυτοκρατορίας ήταν έτοιμο να δεχθεί τη διδασκαλία για έναν ύψιστο και μοναδικό θεό" και μάλιστα μας τιμά ιδιαίτερα ότι ο μακεδόνικος χώρος παρουσίασε τέτοιες "υψηλού επιπέδου θρησκευτικές απαιτήσεις" οι οποίες δημιούργησαν το κατάλληλο κλίμα ώστε να συναντηθεί ο εθνικός κόσμος με την Εκκλησία. Συμπερασματικά, το βιβλίο της δρ. Αικ. Τσαλαμπούνη, είναι ένα σημαντικό έργο, επίπονα τεκμηριωμένο μέχρι και στην τελευταία του λεπτομέρεια, το οποίο παρέχει πλήθος μαρτυριών και άλλων στοιχείων, τα οποία επεξηγούν στον αναγνώστη τις σημαντικές διεργασίες που συντελέστηκαν κατά την εποχή της ΚΔ, στον τόσο γόνιμο θρησκευτικά ελληνικό χώρο. Η γλώσσα που χρησιμοποιείται στο αξιόλογο αυτό βιβλίο, είναι η δημοτική.