12.398
επεξεργασίες
Αλλαγές
→Το ποιμαντικό του έργο
Στοιχειώδη μόρφωση άρχισε να λαμβάνει από παιδική ηλικία δίπλα στον ιεροδιάκονο ''Γεράσιμο Λούτσικα''<ref>Κ. Σάθα, Νεοελληνική Φιλολογία, Βιογραφίαι των εν τοις γράμμασι διαλλαμψάντων Ελλήνων 1453-1821, Αθήνα 1868, σελίς 487</ref>, ενώ περίπου σε ηλικία 20 ετών άρχισε να διδάσκεται τα "γραμματικά" από τον ιεροδιάκονο ''Ανανία''<ref>Νικοδήμου Αγιορείτου, Νέον Μαρτυρολόγιον, Αστήρ, Αθήνα 1961, σελίς 201</ref>, εργαζόμενος ταυτοχρόνως ως υποδιδάσκαλος<ref>Σ. Παπακυριακού, Συμβολή εις τον βίον του Κοσμά του Αιτωλού, Αθήνα 1965, σελίς 21</ref>. Μερικά έτη αργότερα εντάχθηκε στην [[Αθωνιάδα σχολή]], την εποχή της μεγάλη άνθισης της σχολής υπό τη διεύθυνση του [[Ευγένιος Βούλγαρης|Ευγενίου Βούλγαρη]]<ref>Νικοδήμου Αγιορείτου, Νέον Μαρτυρολόγιον, Αστήρ, Αθήνα 1961, σελίς 201</ref>. Εν συνεχεία θα εισέλθει στο [[Άγιο Όρος]] και συγκεκριμένα στη ''Μονή Φιλοθέου'', όπου θα παραμείνει για 17 έτη. Ο Άγιος μετά βεβαιότητος τη δεκαετία 1750-1760 παρέμεινε στη μονή, αλλά σύμφωνα με τη δική του μαρτυρία, έκλαιε 17 έτη για τις αμαρτίες του<ref>Χρονικό Περραιβού, Σύντομος Βιογραφία του αοιδίμου Ρήγα Φερραίου του Θετταλού, Αθήνα 1860, σελίς 50.</ref>. Για τα επιπρόσθετα επτά έτη καμία ασφαλής πληροφορία δεν υπάρχει, παρά την αναφορά του Απ. Βακαλόπουλου, ότι ο Άγιος βρισκόταν από 1767 στο Άγιο Όρος<ref>Απ. Βακαλόπουλος, Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, τόμος Δ΄, σελίδα 431</ref>,καθώς κάτι τέτοιο δεν το στηρίζει σε πρωτογενείς πηγές. Στο [[Άγιο Όρος]] μάλιστα μας πληροφορεί ο ίδιος ο Κοσμάς, πως διδάχθηκε μεγάλο μέρος της μόρφωσής του αφού εκεί εδιδάχθηκε ''"πολλών λογιών γράμματα,εβραϊκά, τουρκικά, φραγκικά και από όλα τα έθνη"'' ενώ για τη γενικότερη μόρφωσή του μας αναφέρει πως ''"έφθειρα την ζωήν μου εις την σπουδήν σαράντα-πενήντα χρόνους, εγώ εδιάβασα και περί ιερέων και περί ασεβών και περί αθέων και περί αιρετικών, τα βάθη της σοφίας ερεύνησα"''<ref>Χειρόγραφο 29, Φιλοσοφικής Θεσσαλονίκης, σελίς 262</ref>. Έτσι η μόρφωση που τελικά απέκτησε ήταν πολυποίκιλη, αφού και μέσα από το έργο του διακρίνονται ακόμα και φιλοσοφικές επιρροές, παρμένες από το ''Σωκράτη'' και τον ''Όμηρο'', καθώς και επιστημονικές απόψεις των προσωκρατικών φιλοσόφων. Η βάση όμως της μορφώσεως του αναμφιβόλως υπήρξε η εξαιρετική γνώση τόσο της [[Παλαιά Διαθήκη|Παλαιάς]], όσο και της [[Καινή Διαθήκη|Καινής Διαθήκης]].
== Οι περιοδείες του== Ο Κοσμάς ο Αιτωλός άφησε το [[Άγιο Όρος]] περίπου στα τέλη της δεκαετίας του 1760 και κινήθηκε προς την ''Κωνσταντινούπολη'' για να πάρει ευλογία από τον [[Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Σεραφείμ Β΄|Πατριάρχη Σεραφείμ Β΄]], ώστε να ξεκινήσει το ιεραποστολικό του έργο. Ο λόγος που τον οδήγησε σε αυτή την απόφαση ήταν κατά δική του ομολογία ο ιεραποστολικός ζήλος διότι όπως έλεγε ''"Σιμά εις τα άλλα ηύρηκα και τούτον τον λόγον όπου λέγει ο Χριστός μας, πως δεν πρέπει κανένας χριστιανός, άνδρας ή γυναίκα, να φροντίζει δια του λόγου του και μόνον πως να σωθή"''<ref>Νικοδήμου Αγιορείτου, Νέον Μαρτυρολόγιον, σελίς 202</ref>. Η πρώτη περιοδεία του πατρο-Κοσμά διενεργήθηκε στην κεντρική Ελλάδα φτάνοντας ως και το ''Μεσολόγγι'', το ''Αγρίνιο'' και τη ''Ναύπακτο.'' Το ποιμαντικό 1774 ξαναπήγε στην ''Κωνσταντινούπολη'' ώστε να ξαναπάρει άδεια να κηρύξει στα νησιά του ''Αιγαίου''. Μετά από ένα έτος επέστρεψε στο ''Άγιο Όρος'' όπου μελέτησε για λίγο χρονικό διάστημα και άρχισε την τελευταία του περιοδεία, στην ηπειρωτική Ελλάδα και τα νησιά του Ιονίου. Σε αυτό το σημείο εγείρονται και διαφωνίες για τον αριθμό των περιοδειών. Οι ''Σ. Παπακυριακού''<ref>Σ. Παπακυριακού, Συμβολή εις τον βίον του Κοσμά του Αιτωλού, Αθήνα 1965, σελίς 23, 28, 38</ref> και ''Μ. Γκιόλιας''<ref>Γκιόλιας, Ο Κομάς ο Αιτωλός, σελίς 120, 122</ref> υποστηρίζουν πως ο αριθμός τους είναι τρεις εν αντιθέσει με τον ''Απ. Βακαλόπουλο'' που υποστηρίζει πως είναι τέσσερις<ref>Απ. Βακαλόπουλος, Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, τόμος Δ΄, σελίδα 368</ref>. Σύμφωνα με τον Κ.Σαθά<ref>Κ. Σάθα, Νεοελληνική Φιλολογία, Βιογραφίαι των εν τοις γράμμασι διαλλαμψάντων Ελλήνων 1453-1821, Αθήνα 1868, σελίς 489</ref>, οι περιοδείες του Αγίου επεκτάθηκαν και στη βόρεια Πελοπόννησο, αλλά σε κάθε περίπτωση η πραγματικότητα είναι πως ουσιαστικά περιόδευσε σε όλη την κεντρική ηπειρωτική Ελλάδα, περνώντας από πολλές πόλεις περισσότερες από μία φορά, με κύριο βάρος στις περιοχές της ηπείρου, διότι έκρινε πως εκεί οι ''Ρωμιοί'' διέτρεχαν τον μεγαλύτερο κίνδυνο τόσο από τους Φράγκους, όσο και από τους Μουσουλμάνους. Οι περιοδείες αυτές δεν γίνεται να εντοπιστούν με χρονική ακρίβεια καθότι φαίνεται πως ο ίδιος δεν είχε κάποιο σταθερό πρόγραμμα, ούτε σε ότι αφορά την παραμονή σε κάποιο μέρος, ούτε σε ότι αφορά την κίνηση σε διάφορες πόλεις, αφού αυτή η κίνηση υπαγορευόταν από τις ανάγκες της εποχής. Αυτή μάλιστα η κίνηση χαρακτηρίστηκε και ως ''"λαβύρινθος"''<ref>Απ. Βακαλόπουλος, Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, τόμος Δ΄, σελίδα 368</ref>. Σύμφωνα με χειρόγραφες μαρτυρίες που έχουμε ανακαλύπτουμε πάντως πως το 1774 ο Άγιος Κοσμάς κήρυξε στην ''Καλαμπάκα'', το 1777 στον ''Περίβλεπτο Ιωαννίνων'', όπως και το 1779. Οι περισσότερες πάντως διδαχές του αναμφισβήτητα έγιναν στην ''Ήπειρο''. Σύμφωνα με τους ''Φ. Μιχαλόπουλο''<ref>Κοσμάς ο Αιτωλός, σελίς 67-69</ref> και ''Κ.Κώνστα''<ref>Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, σελίς 109-118</ref>, η επανάσταση των ''Ορολοφικών'' βρήκε θερμό υποστηρικτή τον πατρο-Κοσμά, αλλά τα όποια στοιχεία δεν έχουν αξιόπιστο έρεισμα και μάλλον ανήκουν στην περιοχή του θρύλου<ref>Ιωάννη Μενούνου, Κοσμά του Αιτωλού Διδαχές και Βιογραφία, Ακρίτας, Αθήνα 2007, σελίς 241</ref>. Σε αντίστοιχη περίπτωση ανακριβής κρίνεται και η πληροφορία για μύηση του Κατσαντώνη το 1777 από τον Άγιο Κοσμά, διότι ο αγωνιστής αυτός ήταν τότε σε νηπιακή ηλικία. Παρολα αυτά σύμφωνα με τον ''Μ. Γκόλια'' ''"το άγραφο πολεμικό δίκαιο των κλεφτών και η παθητική μορφή της διδασκαλίας του Κοσμά δε συμβιβαζόταν ως κοινή στάση ζωής απέναντι στον κατακτητή"''<ref>Μ. Γκόλια, Ο Κοσμάς ο Αιτωλός και η εποχή του, σελίς 151</ref>. ==Ο θάνατός του έργο==
==Υποσημειώσεις==
