Η ψυχή επίσης εκφράζει το συναίσθημα της ευφροσύνης, όπως στον [[Ψαλμοί|Ψαλμό]] 86/πστ: 4, στις [[Παροιμίες]]<ref>23/κγ: 24 (Ο΄)</ref>, το συναίσθημα της γλυκύτητος, επίσης στις Παροιμίες<ref>27/κζ΄ 7</ref>, το συναίσθημα της πικρίας στον [[Ιώβ]]<ref>7/ζ: 11</ref>, στο [[Β΄ Σαμουήλ]]<ref>17/ιζ: 8</ref>, το συναίσθημα της θλίψης, στον Ιώβ<ref>19/ιθ: 2</ref>, το συναίσθημα της παραμυθίας στον Ψαλμό 77/οζ: 2, το συναίσθημα του πένθους στον Ιώβ<ref>14/ιδ: 22</ref>, το συναίσθημα της ακηδίας, στον Ψαλμό 119/ριθ: 28 (ριη΄ Ο΄), το συναίσθημα της αποστροφής στον Ιώβ<ref>6/στ: 7</ref>.
== Παρανοήσεις της λέξης: "ψυχή" Υποσημειώσεις ==
Μέχρι τώρα, διαπιστώσαμε ότι η ψυχή έχει πάμπολλες σημασίες, μεταξύ των οποίων είναι και αυτή του φορέα της ζωής. Ειδικότερα, και εξαιρουμένων των ζώων, η ψυχή έχει την έννοια του φορέα, όχι απλώς της βιολογικής ζωής, αλλά της προσωπικής ύπαρξης, δηλαδή του ζωντανού προσώπου με όλες τις ιδιότητες που το διακρίνουν. Από τις χαμηλότερες και βιολογικές που είναι κοινές και στα ζώα, μέχρι τις ανώτερες και πνευματικές που αποτελούν και μοναδικό προνόμιο του ανθρώπου. Κατ' ακολουθίαν, πολλές φορές, η λέξη ψυχή, νοείται και ως η έδρα του <div style="εγώfont-size:85%; -moz-column-count:2; column-count:2;" για τον άνθρωπο, και ως τέτοια πολλές φορές επέχει θέσιν αντωνυμίας προσωπικής ή αυτοπαθούς. Δηλαδή η λέξη ψυχή μπορεί να χρησιμοποιείται και αντί του "αυτός", ή του "εαυτός". Οι σημασίες όμως της λέξης "ψυχή", δεν σταματούν εδώ, όμως για τον πιστό και φιλόθεο, θα λέγαμε ότι από εδώ ξεκινούν! Διότι μέχρι τώρα, διαπιστώσαμε ποια ήταν η εξέλιξη της λέξεως ψυχή ως προς τις σημασίες της, και φθάσαμε να αντιληφθούμε ότι η λέξη αυτή προσδιορίζει τις ζωντανές υπάρξεις, τους φορείς της ζωής. Ακολουθώντας μερικά παραδείγματα κυρίως από την Παλαιά Διαθήκη, οδηγηθήκαμε ήδη σε μια βασική διάκριση της ψυχής των ζώων από την ψυχή των ανθρώπων. Διότι η ψυχή των πρώτων, δεν διαθέτει τις ανώτερες πνευματικές ιδιότητες που διαθέτει η ψυχή των ανθρώπων, και που αυτές την φέρνουν κοντά στον Θεό. Παράλληλα, επειδή το περιεχόμενο και ο σκοπός της Θείας Αποκαλύψεως είναι ακριβώς η επίγνωση του Θεού μέσω της εικόνας Του που είναι ο άνθρωπος, ή ισοδύναμα "η ψυχή" όπως είδαμε, θα ήταν αδιανόητο και παράλογο η Αγία Γραφή αλλά και η διδασκαλία της Εκκλησίας να μην περιείχαν καμία επιπλέον διευκρίνηση ή πληροφορία περί της ψυχής απ' όσα μέχρι τώρα αναφέραμε. Διότι, όσα μέχρι τώρα είπαμε, είναι αποτέλεσμα λεξικογραφικής και εννοιολογικής ανάλυσης με καθαρά ανθρώπινα μέσα και μεθόδους, και δεν περιέχουν καμία ιδιαίτερη πληροφορία Θείας προέλευσης. Άλλωστε, ακόμα και λαοί που δεν είχαν την Θεία αποκάλυψη αλλά προσπάθησαν να προσεγγίσουν τον Θεό και την φύση του ανθρώπου μέσα από το βιβλίο που λέγεται "δημιουργία", και δια του οποίου γίνονται φανερές και κατανοούνται οι ενέργειες του Θεού, όπως αναφέρει ο απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους Επιστολή 1><references /></α: 19, 20, προχώρησαν πέρα από την βιολογική θεώρηση για το "είναι" του ανθρώπου, και αντιλήφθηκαν τις βασικές διαφορές του από τα ζώα. Εάν λοιπόν ταυτίσουμε οντολογικά, ουσιαστικά, αλλά ακόμα και ως έννοιες την ψυχή του ανθρώπου με την ψυχή των ζώων και τις βάλουμε στο ίδιο επίπεδο, διαφοροποιώντας τον άνθρωπο μόνο κατά ένα "νομικό δικαίωμα", αυτό της αναστάσεως, όπως δυστυχώς κάνουν πολλοί στις μέρες μας, διαπράττουμε μεγάλης κλίμακας βλασφημία, διότι στην ουσία, θεωρούμε αυτομάτως και τα ζώα σαν εικόνες του Θεού, ενώ ο χαρακτηρισμός αυτός δεν αναφέρεται ούτε για τους αγγέλους! Επαναλαμβάνουμε πάλι για να το τονίσουμε, ότι όσοι παρεξηγώντας και παρερμηνεύοντας τη λέξη "ψυχή", ότι δήθεν σημαίνει αποκλειστικά και μόνο τη βιολογική ζωή στους ανθρώπους και στα ζώα, διαπράττουν θεολογικό σφάλμα και θεωρούν ότι ο άνθρωπος, η εικόνα του Θεού, εξαφανίζεται και εκμηδενίζεται μετά το θάνατο, και κατ' ουσίαν δεν υπάρχει πουθενά η προσωπικότητά του, παρά μόνο είναι (όπως λένε), μια καταχώρηση στη μνήμη του Θεού, και αυτό μόνο αν πρόκειται να αναστηθεί. Γι' αυτούς "ψυχή" σημαίνει ένα και μόνο πράγμα! Είναι σαν να λέμε ότι επειδή ο άνθρωπος και οι άγγελοι χαρακτηρίζονται ως "κτίσματα", αλλά ως κτίσματα θεωρούνται και τα σπίτια και οι τοίχοι, να συμπεράνουμε ότι οι άνθρωποι, οι άγγελοι και οι τοίχοι έχουν την ίδια φύση και την ίδια αξία. Μπορεί η λέξη "κτίσμα" να χαρακτηρίζει κάποιο στοιχείο της φύσης τους, ότι δηλαδή όλα κάποτε δημιουργήθηκαν από κάποιον, αλλά σίγουρα είναι μεγάλος παραλογισμός να τα ταυτίζουμε ως προς την φύση και τις υπόλοιπες ιδιότητες. Συμπερασματικά λοιπόν επαναλαμβάνουμε ότι η λέξη "ψυχή" όπως και η αντίστοιχή της Εβραϊκή "νέφες", έχουν πάρα πολλές σημασίες που σχετίζονται με τη ζωή, (αρχικά με την αναπνοή), και χρησιμοποιήθηκαν για να περιγράψουν και να δηλώσουν τις ζωντανές υπάρξεις, την καθεμιά όμως με διαφορετικό τρόπο.div>
== Βιβλιογραφία ==
[[Κατηγορία:Ορθόδοξη ποιμαντική διδασκαλία]]
