12.398
επεξεργασίες
Αλλαγές
καμία σύνοψη επεξεργασίας
Σύμφωνα με την πληροφορία του [[Φώτιος Α΄ ο Μέγας|Μεγάλου Φωτίου]], ο Ιππόλυτος στο σύγγραμμα ''"Σύνταγμα κατά πασών των αιρέσεων"'', αναφέρει πως διετέλεσε μαθητής του [[Ειρηναίος Λουγδούνου|Ειρηναίου]]<ref>Μυριόβιβλος 121</ref>. Από αυτό συνάγουμε την άποψη πως πιθανόν η Λύων είναι ο τόπος γέννησής του<ref>Π. Χρήστου, ενθ.αν., σελ. 720</ref>, ενώ η ημερομηνία γέννησής του τοποθετείται περί το 170. Η μόρφωσή του θεωρείται άρτια. Ήταν μέτοχος της Ελληνικής παιδείας και των φιλοσοφικών συστημάτων, καθώς όχι μόνο τα είχε σπουδάσει, αλλά έφερε και φιλοσοφικό τρίβωνα<ref>ο.π.</ref>.
Παραδόξως οι πρώτοι ιστορικοί δεν αναφέρουν τον τόπο δράσεώς του ([[Ευσέβιος Καισαρείας|Ευσέβιος]], [[Ιερώνυμος]]), αλλά οι μετέπειτα ιστορικοί ([[Λεόντιος Βυζάντιος]], [[Αναστάσιος Σιναΐτης]]) τον αναφέρουν σαφώς. Η αιτία είναι ότι δεν μπόρεσαν να ταυτοποιήσουν την επισκοπεία του στη Ρώμη, κάτι λογικό, αφού είτε συνυπήρξε επίσκοπος σχισματικά, είτε καθόλου. Η δράση του Ιππόλυτου αρχικώς προσδιορίζεται επί εποχής [[Ζεφυρίνος Ρώμης|Ζεφυρίνου Ρώμης]] (198-217), ίσως και νωρίτερα -επί Βίκτορα Ρώμης<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 374</ref>, οπότε και χειροτονήθηκε πρεσβύτερος. Από την εποχή αυτή καταγράφει πλήθος συγγραμμάτων, κατά βάση αντιαιρετικά, αλλά και δογματικά, οργανωτικά και ποιμαντικά. Η φήμη του είχε υπερβεί μάλιστα τα όρια της Ρώμης, σε σημείο ο [[Ωριγένης]] να βρεθεί στη Ρώμη για να τον ακούσει<ref>Ιερώνυμος De viris illustribus 61</ref>. Ο ίδιος υπήρξε φλογερός κήρυκας, με ισχυρή προσωπικότητα, που αντιμετώπιζε τα προβλήματα της εκκλησίας με οξύτητα επικίνδυνη για την ειρήνη της εκκλησίας<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 370</ref>. Αποτέλεσμα του γεγονότος αυτού, ήταν να έρχεται σε σύγκρουση με τις όποιες αιρετικές αποκλίσεις και ιδίως τους [[Μοναρχιανισμός|μοναρχιανούς]]<ref>Π. Χρήστου, ενθ.αν., σελ. 721</ref>. Έτσι Γι αυτό και χαρακτηρίζεται ως άκαμπτοςχαρακτήρας, εν αντιθέσει με τον ευέλικτο [[Κάλλιστος Ρώμης|Κάλλιστο]], ο οποίος κατά το τέλος της ζωής του Ζεφυρίνου, ήταν ο ανταγωνιστής στον επισκοπικό θώκο.
Η σύγκρουση των δύο ανδρών έγινε ορατή και έντονη όταν ο Ιππόλυτος κατηγόρησε τον Κάλλιστο πως εξέφραζε μοναρχιανικές απόψεις. Ο Κάλλιστος ανταπέδωσε κατηγορώντας τον Ιππόλυτο ως διθεΐτη. Ο μεν Ιππόλυτος μιλούσε για υποταγή του Λόγου, ο δε Κάλλιστος αντιμετώπιζε το θέμα υπό το πρίσμα της εκκλησιαστικής παρουσίας της τριάδος<ref>Π. Χρήστου, ενθ.αν., σελ. 721</ref>. Η άποψη του Ιππόλυτου ότι ο Κάλλιστος, ήταν κοινωνός Σαβελλινιαστικών απόψεων, ήταν μάλλον υπερβολική, αφού ο Κάλλιστος είχε καταδικάσει και απορρίψει τον Σαβελιανισμό<ref>Κατά Αιρέσεων 9, 7</ref>, όχι όμως και η ανοχή που επεδείκνυαν εξ αιτίας της βοήθειας που λάμβαναν στο αγώνα ενάντια των Μοντανιστών<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 371</ref>. Η διαφωνία όμως επεκτάθηκε και στο ζήτημα της μετανοίας, όπου ο Κάλλιστος είχε εισάγει τη συγχώρηση των βαρέων αμαρτημάτων, ακόμα και στους κληρικούς<ref>Βλ. Φειδάς, Εκκλησιαστική ιστορία Α΄, σελ. 295</ref>. Οι "αυστηροί" της Ρώμης τελικά εξεγέρθηκαν και εξέλεξαν νέο επίσκοπο τον Ιππόλυτο, απορρίπτοντας τον Κάλλιστο, χαρακτηρίζοντας τους ακολούθους του, ως "σχολή". Η άποψη πάντως ότι εξελέγη επίσκοπος, από μερικούς θεολόγους αμφισβητείται<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 374</ref>. Το σχίσμα αυτό ονομάστηκε [[Σχίσμα Ιππολύτου]].
Η πιθανή επισκοπεία του διήρκεσε και επί [[Ουρβάνος Ρώμης|Ουρβάνου]] (222-230) και [[Ποντιανός Ρώμης|Ποντιανού]] (230-236). Κατά τον 235 ο Μαξιμίνος Θράκας εξαπέλυσε διωγμό, όπου τόσο ο Ποντιανός όσο και ο Ιππόλυτος εξορίστηκαν στη Σαρδηνία. Εκεί σύμφωνα με τον Προυδέντιο, συμφιλιώθηκαν, παύοντας το σχίσμα. Στη Σαρδηνία επίσης φαίνεται να εκοιμήθη ο Ιππόλυτος περί το 236, κάτω από βάρβαρη μεταχείριση<ref>Π. Χρήστου, ενθ.αν., σελ. 722</ref>. Η μνήμη του τιμάται την 30 Ιανουαρίου.
==Η γραμματεία του==
Τα έργα του Ιππολύτου είναι πολυάριθμα και αποδεικνύουν ένα συγγραφέα παραδοσιακό, φορέα της θεολογίας του [[Ιγνάτιος Αντιοχείας|Ιγνατίου]] και του [[Ειρηναίος Λουγδούνου|Ειρηναίου]]<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 372</ref>. Το ύφος του είναι απλό και σαφές, με πλατιά κατάρτιση, γνώση της [[Φιλοσοφία|φιλοσοφίας]] και του [[Γνωστικισμός|γνωστικισμού]]. Γενικά χαρακτηρίζεται ως δημιουργικός και γόνιμος, αλλά σε μερικά σημεία διαφαίνεται μία συμπιληματικότητα. Χρησιμοποιεί αρκετά της αλληγορική μέθοδο και τη μικρασιατική τυπολογία, η οποία του κληρονόμησε κάποιες [[Χιλιασμός|χιλιαστικές]] αντιλήψεις. Η γραμματεία του επίσης υπήρξε σημαντικό βοήθημα για την αντιμετώπιση του [[Μοναρχιανισμός|μοναρχιανισμού]] κυρίως ως αντίδραση και όχι τόσο θεολογικά, αν και η επιμονή στα δύο [[Πρόσωπο|πρόσωπα]] του [[Χριστός|Χριστού]] υπήρξε σημαντική συμβολή στον αγώνα αυτό.
==Η διδασκαλία του==
===Εισαγωγή===
Ο Ιππόλυτος ήταν Έλληνας θεολόγος που κατά βάση εκπροσωπούσε τη μικρασιατική και συριακή εκκλησιαστική παράδοση<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 370</ref>. Το φρόνημά του ήταν ορθό, ενώ αποτελεί τον καλύτερο μάρτυρα της [[Θεία Λειτουργία|λειτουργικής]] παραδόσεως της Ρωμαϊκής εκκλησίας, συνάμα όμως και ο τελευταίος ο οποίος έγραψε στην ελληνική<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 370</ref>. Η θεολογία του κατά βάση αποτελεί αντίδραση στους διωγμούς, την επιείκεια των αμαρτημάτων, τις σχέσεις με την εξουσία, την εγκατάλειψη της αγωνιστικότητας και των ενθουσιαστικών στοιχείων και ιδίως προς τις [[Αίρεση|αιρετικές]] αποκλίσεις και δη τον μοναρχιανισμό. Ο ίδιος παρότι ήταν μέτοχος της φιλοσοφικής παιδείας και χρησιμοποιούσε στοιχεία και σχήματα για να στηρίξει τη θεολογία του, απέρριπτε τη φιλοσοφία και προέτασσε την καθαρότητα της πίστεως από τέτοιου είδους στοιχεία. Η γλώσσα μάλιστα που χρησιμοποιούσε (Ελληνική), δεικνύει πως ήταν εκλεκτικιστής, καθώς στην εποχή του τη χρησιμοποιούσαν οι διανοούμενοι, που ανήκαν συνήθως στις πιο αυστηρές και ενθουσιώδεις ομάδες<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 372</ref>.
Ο Ιππόλυτος χαρακτηρίζεται ως μοναδική περίπτωση παραδοσιακού θεολόγου της εποχής του, καθώς οι [[Ωριγένης]], [[Κλήμης Αλεξανδρείας]], [[Τερτυλλιανός]], [[Μινούκιος Φίληξ]] ήσαν επιστημονικότερα και πιο πρωτότυπα πνεύματα, οι οποίοι δεν αποτέλεσαν φορείς της παραδόσεως όπως αυτός<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 373</ref>. Η δυτική θεολογία φαίνεται όμως πως επωφελήθηκε λίγο από το έργο του και σύντομα το λησμόνησε, καθώς αφενός αυτό ήταν γραμμένο στα ελληνικά, αφετέρου η τριαδολογία και η χριστολογία του, παρότι ορθή, ξεπεράστηκε<ref>Στ. Παπαδόπουλος, Πατρολογία Α΄, σελ. 374</ref>.
==Υποσημειώσεις==
