12.398
επεξεργασίες
Αλλαγές
μ
→Ο Γρηγόριος Παλαμάς και η Ορθόδοξη αντίδραση
===Ο Γρηγόριος Παλαμάς και η Ορθόδοξη αντίδραση===
[[Image:Gregory Palamas Dionysiou.jpg|thumb|right|200px|Ο Γρηγόριος Παλαμάς]]
Ο [[Γρηγόριος Παλαμάς]] όμως ήλθε να κλονίσει το σχολαστικό σύστημα, υπερασπιζόμενος την πατερική ορθόδοξη [[Ιερά Παράδοση|παράδοση]]. Κύριος στόχος του καταστάθηκε, η απόδειξη ότι η σχέση του Θεού με τον άνθρωπο, δεν είναι μία ηθική σχέση, αλλά καθαρώς ενεργειακή, άποψη που είναι καθαρώς βιβλική. Ο Θεός είναι πάντα παρών και ενεργών και είναι Αυτός που παρέχει φωτισμό και χάρη μέσω του εκκλησιαστικού σώματος, για να αναχθεί ο άνθρωπος στο Θεό. Ο Γρηγόριος Παλαμάς ουσιαστικά κατέρριψε το επιχείρημα των σχολαστικών, πως η θεογνωσία εντοπίζεται σε μία άνοδο του ανθρώπου προς το Θεό και απέδειξε πως αυτή εντοπίζεται σε μία πράξη καθόδου του ίδιου του Θεού στην ιστορική περιοχή, σε συνεχή και αδιάκοπη ροή<ref>Ν. Ματσούκας, Δογματική...Γ΄, σελ. 113</ref>. Η θεογνωσία άλλωστε, κατά το πατέρα της εκκλησίας, αποκτάται με την εμπειρία, μέσω της θέωσης του νου. Οι σχολαστικοί όταν μιλούσαν για γνώση, ακόμα και για τη θεία γνώση, πάντοτε μιλούσαν για μία κατάκτηση η οποία θηρευόταν μέσω των επιστημών, είτε μιλούσαμε για τη φυσική πραγματικότητα, είτε για τη θεία<ref>Ν. Ματσούκας, Δογματική...Α΄, σελ. 155</ref>. Αντιθέτως η ορθόδοξη παράδοση αντέταξε στη διαλεκτική αυτή μέθοδο την αποδεικτική. Ο Γρηγόριος Παλαμάς, στο σπουδαίο έργο ''"Υπέρ των ιερώς ησυχαζόντων"'', προτάσσει μια θεολογία, η οποία προκύπτει από την εμπειρία της ζωής της εκκλησίας και όπου η γνώση του Θεού αποτελεί η ''"θέα του Θεού"'', η όρασή του Θείου φωτός, των ακτίστων ενεργειών Του<ref>Ν. Ματσούκας, Δογματική...Α΄, σελ. 156</ref>.
Στην ορθόδοξη παράδοση, αποφαίνεται με σαφήνεια ο Συνοδικός Τόμος του 1351, το δόγμα δεν αποτελεί θεωρητική σύλληψη ή κάποια έννοια του νου, αλλά είναι Πράγμα<ref>Συνοδικός τόμος 1351. Ιω. Καρμίρη, ''"Τα δογματικά και συμβολικά μνημεία της Ορθοδόξου καθολικής εκκλησίας"'' ,τ. Α΄, σελ. 379</ref> και η απόδειξη του θείου πράγματος δεν είναι δυνατό να προσπελαστεί με συλλογισμούς, αλλά με την εμπειρία, τα έργα και το βίο. Η επιστήμη στο μόνο που μπορεί να βοηθήσει στην περίπτωση αυτή, είναι στη διατύπωση της εμπειρίας<ref>Ν. Ματσούκας, Δογματική...Α΄, σελ. 158</ref>. Οι πατέρες της εκκλησίας, λέγει προς το Βαρλαάμ ο Παλαμάς, δεν ανάγονται από τα κτιστά πράγματα και μόνο και δια των καταφατικών αποδείξεων στο Θεό, αλλά μέσω της συνολικής εμπειρίας της εκκλησίας και των θείων μυστηρίων<ref>Ν. Ματσούκας, Δογματική...Α΄, σελ. 160</ref>. Έτσι αποφαίνεται πως η οδός της θεογνωσίας οδηγείται μέσω της μετοχής στις άκτιστες ενέργειες του Θεού, οι οποίες δεν ενισχύουν απλώς τις αισθήσεις και το νου, αλλά συντελούν σε μία μεταμόρφωση τους, έτσι ώστε να μην αντιλαμβάνονται τα πράγματα οι αισθήσεις ούτε να κατανοεί ο νους, αλλά το ίδιο το φως. Με άλλα λόγια, για να γίνει πιο κατανοητό, θα λέγαμε πως αισθήσεις και νους μεταμορφώνονται σε θεόμορφες πραγματικότητες, παραμένοντας όμως οι ίδιες οι αισθήσεις και ο ίδιος νους. Αυτό συμβαίνει δίχως καμία έκσταση ή έξοδο από την πραγματικότητα, αλλά με μια ριζική μεταμόρφωση των αισθήσεων και του νου<ref>Υπέρ των ιερώς ησυχαζόντων 2, 3, 55-56</ref>. Εδώ λοιπόν Θεός και άνθρωπος πραγματώνουν μια συνάντηση σε μία κατάσταση αλλαγής και μεταμόρφωσης, που είναι προϋπόθεση για τη μετοχή στη θεογνωσία<ref>Ν. Ματσούκας, Δογματική...Α΄, σελ. 168</ref>.
