'''Θεογνωσία''', '''θεοπτία''', '''όραση του Θεού''' ή '''θέα του Θεού''' στην ορθόδοξη θεολογία, αποκαλείται η δυνατότητα του ανθρώπου να μετέχει στην αλήθεια του θείου όντος. Στη σημερινή μέση θεολογική σκέψη η θεογνωσία πραγματοποιείται (κατά πρότυπα της Καντιανής φιλοσοφίας) σε ένα υποκειμενικό προσωπικό επίπεδο, που ο νους-λόγος δεν μπορεί να μετέχει σε μία τέτοια διαδικασία, καθώς δύναται να ερευνήσει μόνο τη λογική πραγματικότητα<ref>Νίκος Ματσούκας, Ιστορία της Φιλοσοφίας, σελ. 673-679</ref>. Παρόμοια αντίληψη μπορούμε να βρούμε στην Προτεσταντική θεολογία<ref>Νίκος Ματσούκας, Ο Προτεσταντισμός, σελ. 41</ref>, ενώ χαρακτηριστική έμεινε η διαμάχη του [[Γρηγόριος Παλαμάς|Γρηγορίου Παλαμά]] με τους [[Σχολαστικισμός|σχολαστικούς]] Ακίνδυνο και [[Βαρλαάμ Καλαβρός|Βαρλαάμ]], καθώς πίστευαν ότι ο άνθρωπος δύναται μέσω της καλλιέργειας του νου να ανέλθει στη γνώση του Θείου όντος και μάλιστα να γνωρίσει ακόμα και την ίδια την ουσία του<ref>Νίκος Ματσούκας, Ιστορία της Φιλοσοφίας, σελ. 609-614</ref>. Η ορθόδοξη θεολογία πιστή στην πατερική θεολογία περί θεογνωσίας, απέρριψε τόσο την υπαρξιακή διάσπαση της καντιανής φιλοσοφίας, που είναι ένα αποτέλεσμα του διαφωτιστικού ορθολογισμού, όσο και την υπαρξιακή διάσπαση που οδήγησε η προτεσταντική θεολογία, με την αυτονόμηση τους θείας [[Αποκάλυψη|αποκάλυψης]] από τη φυσική, ως μόνο μέσω της ατομοκρατικής γνώσης του Θεού. Συνάμα η διαμάχη με τους <ref>Νίκος Ματσούκας, Ο Προτεσταντισμός, σελ. 59</ref>σχολαστικούς έμεινε σα μία μεγάλη νίκη του ορθόδοξου πατερικού πνεύματος, απέναντι στην καταδυνάστευση της λογοκρατίας<ref>Λόγος αποκαλείται στη φιλοσοφική διάλεκτο μια λειτουργική ικανότητα του ανθρώπου, με την οποία μπορεί να πραγματώνει το στοχασμό ή τη σκέψη. Ο στοχασμός αυτός ξεχωρίζει τον άνθρωπο από την υπόλοιπη πραγματικότητα καθώς μπορεί να την εκτιμά, να τη μετρά, να τη γνωρίζει, όπως και να διακρίνει το ορθό από το σφάλμα ή το καλό ή το κακό (Νίκος Ματσούκας, Λόγος και Μύθος, σελ. 23)</ref>.