Αλλαγές

Στη μακραίωνη ιστορική πορεία της εκκλησίας, υπήρξαν αποκλίσεις, δοξασίες και πλάνες περί του μυστηρίου. Αυτές προέκυπταν είτε από ''"από τις περί κακού Δημιουργού προκαταλήψεις αυτών [γνωστικών], είτε εξ υπερτιμήσεως της αγαμίας, ωθησάσης αυτούς μέχρι να θεωρώσι τον γάμον ακάθαρτον τι και μολυσματικόν"''<ref>Παναγιώτης Τρεμπέλας, ενθ.αν., 328</ref>. Στη βάση λοιπόν των περισσοτέρων κακοδοξιών κατά του γάμου εναντιώθηκαν διάφορες γνωστικές ομάδες, ιδίως δε Εγκρατίτες. Χαρακτηριστικοί είναι οι λόγοι του [[Σατορνίλος|Σατορνίλου]] ότι ''"το γαμείν και το γεννάν εκ του Σατανά υπάρχει"''. Την ίδια γραμμή ακολουθούσε και ο [[Μαρκίων]], ενώ τη σκυτάλη ανέλαβαν οι [[Εγκρατίτες]], μία έντονα ασκητική γνωστική ομάδα. Χαρακτηριστική περίπτωση εγκρατιτισμού είναι ο [[Τατιανός ο Σύρος]], ο οποίος κήρυττε το γάμο ως φθορά και πορνεία. Οι απόψεις αυτές καταπολεμήθηκαν σθεναρά από την εκκλησία, η οποία αντέταξε το μήνυμα των γραφών καθώς τους λόγους του [[Ιησούς Χριστός|Ιησού]] και των [[Απόστολοι|Αποστόλων]].

Στην ορθόδοξη θεολογία συχνά επισημαίνεται πως ο γάμος δεν υπήρχε προ της πτώσεως και πως αυτός επινοήθηκε μετά την πτώση των πρωτοπλάστων, προς παιδοποιία και πλήθυνση, ώστε να μην αναλωθεί από το θάνατο το ανθρώπινο γένος<ref>Γρηγόριος Νύσσης, Περί κατασκευής ανθρώπου 17</ref><ref>Ιωάννης Δαμασκηνός, Έκδοσις Ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως 4, 24</ref>. Σε αυτό το σημείο πρέπει να επισημανθεί πως αυτές οι απόψεις των πατέρων δε λαμβάνουν δογματική αξία, δεν είναι δηλαδή δόγμα<ref>Παν. Τρεμπέλας, ενθ.αν., 330</ref> και συνάμα ''"η μη αναγκαιότητα του γάμου πριν την εισβολή του θανάτου δε σημαίνει παρθενία ασκητικής ή ηθικής φύσης...απλώς μιλάνε για μια οντολογία με την παρασιτική δύναμη του θανάτου"''<ref>Νίκος Ματσούκας, Δογματική και Συμβολική θεολογία Γ΄, σελίδα 208-209 [υποσημείωση 59]</ref>. Έτσι σε καμία περίπτωση δε μειώνεται η αξία του γάμου, αφού τόσο ο άγιος [[Γρηγόριος Νύσσης]], όσο και οι [[Ιωάννης Δαμασκηνός]] και γενικότερα η πατερική θεολογία τονίζει πως ο γάμος είναι καλός, ευλογημένος και αμίαντος<ref>Παν. Τρεμπέλας, ενθ.αν., 331</ref>. Σε ότι δε αφορά τη συνήθη διάκριση παρθενίας και γάμου είναι σαφές κατά τις ρήσεις του ''Αποστόλου Παύλου'' πως η πρώτη είναι κρείττων του γάμου<ref>Προς Κορινθίους Α΄, ζ, 8, 12 και 38</ref> αλλά σαφώς και η εκκλησία μέσω των πατέρων και των Αποστόλων διακηρύσσει πως ''"και παρθενίαν δοξάζει και γάμον σεμνόν τιμά και δέχεται"'' και πως ''"ταύταις δε ταις τάξεσιν ακολούθως ο σεμνός γάμος εν μεγάλη τιμή, ο εν μονογαμία μάλιστα και παραφυλακή ενταλμάτων"''<ref>παρ.Παναγιώτη Τρεμπέλα, ενθ.αν., 331</ref>.