Δέκα Εντολές

Δέκα Εντολές ή αλλιώς Δεκάλογος, ονομάζεται το σύνολο των προσταγμάτων που παρέδωσε ο Θεός στο Μωυσή, στο όρος Σινά, κατά τον τρίτο μήνα της εξόδου των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο.

Πρόκειται για τον πρώτο γραπτό Νόμο του Θεού, ο οποίος ρύθμιζε τη θρησκευτική, κοινωνική, οικογενειακή και ηθική ζωή των αρχαίων Εβραίων με τρόπο ώστε να εκπληρώνεται η αρετή και να αποφεύγεται η αμαρτία. Οι Δέκα Εντολές, ήταν γραμμένες επάνω σε δύο λίθινες πλάκες (Έξ. 32,15), χαραγμένες από τον ίδιο τον Θεό (Έξ. 32,16) αλλά τις άκουσε και ο ίδιος ο Μωϋσής ως αυτήκοος μάρτυς επάνω στο όρος Σινά (Έξ. 20,1).

Τα περιστατικά της παραδόσεως και παραλαβής των Δέκα Εντολών, καθώς και το περιεχόμενο τους, τα γνωρίζουμε κάτω από δύο μορφές. Η μία είναι στα Έξοδ. 20,2—17 και η άλλη στο Δευτ. 5,6—21 και ίσως αποτελούν επεξεργασίες μίας και της ίδιας πηγής (πρβλ. Λευιτ. 19,2—4. 11—13).

Οι εντολές αυτές είναι (Έξ. 20,2-17):

1. "Εγώ ειμι Κύριος ο Θεός σου. Ουκ έσονταί σοι θεοί έτεροι πλήν εμού".
2. "Ου ποιήσεις σεαυτώ είδωλον, ουδέ παντός ομοίωμα. Ου προσκυνήσεις αυτοίς, ουδέ μη λατρεύσεις αυτοίς".
3. "Ου λήψει το όνομα Κυρίου τού Θεού σου επί ματαίω ου γάρ μη καθαρίση Κύριος ο Θεός σου τον λαμβάνοντα το όνομα αυτού επί ματαίω".
4. "Μνήσθητι την ημέρα των σαββάτων αγιάζειν αυτήν. Εξ ημέρας εργά και ποιήσεις πάντα τα έργα σου. Τη δε ημέρα τή εβδόμη σάββατα Κυρίω τώ Θεώ σου, ου ποιήσεις εν αυτή πάν έργον".
5. "Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου, ίνα εύ σοι γένηται, και ίνα μακροχρόνιος γένη επί της γής της αγαθής, ής Κύριος ο Θεός σου δίδωσί σοι".
6. "Ου μοιχεύσεις".
7. "Ου κλέψεις".
8. "Ου φονεύσεις".
9. "Ου ψευδομαρτυρήσεις κατά τού πλησίον σου μαρτυρίαν ψευδή".
10. "Ουκ επιθυμήσεις...όσα τώ πλησίον σου εστί"

Σε μετάφραση:

1. "Εγώ είμαι ο Κύριος ο θεός σου. Δεν θα υπάρχουν για σένα άλλοι θεοί εκτός από μένα".
2. "Δεν θα κατασκευάσεις για σένα είδωλα και κανενός είδους ομοίωμα. Δεν θα τα προσκυνάς ούτε θα τα λατρεύεις".
3. "Δεν θα προφέρεις καταχρηστικά το όνομα του Κυρίου, του θεού σου. Εγώ ο Κύριος δεν θ' αθωώσω κανέναν που προφέρει το όνομα μου καταχρηστικά."
4. "Να θυμάσαι την ημέρα του Σαββάτου, για να την ξεχωρίζεις και να την αφιερώνεις στον Κύριο. Έξι μέρες θα εργάζεσαι και θα κάνεις όλες τις εργασίες σου. Αλλά η έβδομη μέρα είναι μέρα ανάπαυσης, αφιερωμένη σ' εμένα, τον Κύριο το θεό σου."
5. "Να τιμάς τον πατέρα σου και τη μητέρα σου για να ζήσεις πολλά χρόνια στη χώρα που εγώ ο Κύριος, ο θεός σου, θα σου δώσω."
6. "Δεν θα φονεύσεις."
7. "Δεν θα μοιχεύσεις."
8. "Δεν θα κλέψεις."
9. "Δεν θα καταθέσεις ψεύτικη μαρτυρία ενάντια στο συνάνθρωπο σου."
10. "Δεν θα επιθυμήσεις τίποτε απ' ό,τι ανήκει στο συνάνθρωπο σου"

Ο Ιησούς Χριστός εξήρε ως τη μέγιστη και την πρώτη των εντολών, την αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον (Ματθ. 22,36—40), με μια διπλή κατεύθυνση που θυμίζει τον Δεκάλογο: οι 4 πρώτες εντολές αφορούν καθήκοντα απέναντι στον Θεό, ενώ οι 6 άλλες αναφέρονται σε επιταγές που αφορούν τον συνάνθρωπο, αν και "η παλαιοδιαθηκική έννοια του ορού 'πλησίον'...είναι αρκετά περιορισμένη σε σχέση με την αντίστοιχη καινοδιαθηκική".

Βιβλιογραφία

• "Δέκα εντολαί", Στύλιος Κ. Ευθύμιος, Μικρό Χριστιανικό Λεξικό, 2ης έκδ., Αποστολική Διακονία, Αθήνα 1998, σελ. 66.
• "Δεκάλογος", Κωνσταντίνου Γ., Λεξικόν των Αγίων Γραφών, Γρηγόρης, Αθήνα 1973 (c1888), σελ. 271-272.
• "Εντολή", Μουστάκης Βασίλειος, Λεξικό της Αγίας Γραφής, Αθήναι 1955, σελ. 227.