Αγάπες

Aγάπες ονομάζονταν οι κοινές εστιάσεις οι οποίες τελούνταν στις Χριστιανικές κοινότητες από τον πρώτο αιώνα. Οι αγάπες αρχικά τελούνταν μαζί με τη Θεία Ευχαριστία, ενώ απο τον 2ο αιώνα αποχωρίστηκαν απο το ευχαριστιακό γεγονός, λόγω καταχρήσεων που παρατηρήθηκαν. Παρότι οι αγάπες αποχωρίστηκαν απο την Θεία Ευχαριστία διατήρησαν κάποια εξωτερικά στοιχεία, όπως την «κλάση» του άρτου ή την «ευλογία» του ποτηρίου.

Το τυπικό των αγαπών

Τελούνταν κατά την εσπερινή σύναξη της Κυριακής ή και άλλες ημέρες τις οποίες η κοινότητα αποφάσιζε. Τελείτο αρχικά σε οικίες κυρίως κληρικών, ενώ με το πέρασμα των ετών πραγματοποιούνταν και σε ναούς. Ο Τερτυλλιανός στα συγγράματά του εξυμνούσε τις αγάπες οι οποίες «τόνωναν την ευσέβεια των πιστών και ενίσχυαν του φτωχούς». Η συνεστίαση άρχιζε με κοινή προσευχή, ενώ η παρουσία εδεσμάτων ήταν περιορισμένη αφού υπήρχε έντονη η αίσθηση της παρουσίας του Θεού. Προ της λήξεως της εστίασης ο κάθε πιστός απήγγειλε κάποιο ύμνο απο την Αγία Γραφή ή δικής του σύνθεσης. Ο εκφυλισμός των αγαπών κατά τον 2ο αιώνα αρχίζει να διαφαίνεται στη γραμματεία του Κλήμη Αλεξανδρέα ο οποίος αναφέρει οτι είχαν κατέλθει σε «δειπνάρια τίνα κνίσσης και ζωμών αποπνέοντα...την αγάπην την ηγιασμένην καθιδρίοις και ζωμού ρύσει καθυβρίζοντα». Εν τέλει οι αγάπες συνδέθηκαν με την οργανομένη μέριμνα της κοινότητας υπέρ των πτωχών, και συνδέθηκε με τον καιρό με φιλανθρωπικό έργο, χάνοντας όμως την αυστηρή πνευματική βάση με αποτέλεσμα με το πέρασμα των ετών να καταργηθούν. Τελικά σύνοδος της Λαοδικείας το 397 μ.Χ. απαγόρευσε τις αγάπες. Σήμερα «αγάπη» αποκαλείται η λειτουργία της ημέρας του Πάσχα απο την ορθόδοξη εκκλησία.

Βιβλιογραφία

• «Εκκλησιαστική Ιστορία», Βλασίου Φειδά, Εκδόσεις Διήγηση, Αθήνα, 2002