Εκκλησιαστική Σύνοδος

Από OrthodoxWiki
(Ανακατεύθυνση από Σύνοδος)
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Σύνοδος στη Ορθόδοξη Εκκλησία αποκαλείται «το άθροισμα των αρχιερέων, γινόμενον ή δια να εκδοθή απόφασις δια την ευσέβειαν και ευταξίαν της Εκκλησίας ή δια να αναιρεθή με τα όπλα της ευσεβείας καμία ζημία προλαβούσα, ή μέλλουσα της ευσεβείας»[1]. Έτσι η Εκκλησιαστική σύνοδος αποτελεί την «ανωτέρα αρχή εν πάση κατά τόπους εκκλησία»[2], η οποία αποτελείται «υπό του συνόλου των επισκόπων»[3] της εκάστοτε εκκλησιαστικής διοικητικής επαρχίας. Ως ανωτάτη αρχή της εκκλησίας και ανώτερο εκκλησιαστικό συνοδικό όργανο, καθοδηγούμενο υπό του Αγίου Πνεύματος, αποφαίνοντας απλανώς των ευαγγελικών αληθειών, είναι η Οικουμενική Σύνοδος της οποίας η διαφορά εν σχέση με τις τοπικές συνόδους έγκειται μόνο «στο ιδίωμα...το να συναθροίζονται δια προσταγών, ουχί του Πάπα, ή του δεινός πατριάρχου, αλλά δια προσταγών βασιλικών»[4]. Μάλιστα πρέπει να σημειωθεί πως οι αποφάσεις των τοπικών συνόδων, δεν είναι μειωμένου κύρους σε σχέση με τις Οικουμενικές, εφόσον αυτές αποφαίνονται επικυρωμένα υπό της Εκκλησίας, δογματικά ορθώς, γι αυτό και «η πάντων Πατριαρχών της Οικουμένης συμφωνία, και τας τοπικάς εις Οικουμενικάς, και καθολικάς μεταβάλλει»[5].

Πρέπει να τονισθεί πως πρόδρομος της εκκλησιαστικής συνοδικής εκφράσεως, αποτέλεσε η αποστολική σύνοδος των Ιεροσολύμων, το 49 μ.Χ. Έτσι το συνοδικό σύστημα προήλθε αφενός εκ της ομάδος της Τάξεως των Προφητών σε κάθε εκκλησία, αφετέρου από τους αποστόλους ως επόπτες των ιδρυομένων εκκλησιών. Με το πέρας της ζωής αυτών, οι χειροτονηθέντες υπ'αυτών επίσκοποι και πρεσβύτεροι, ανέλαβαν το έργο της εποπτείας, συγκροτούντες συνόδους για την αντιμετώπιση διαφόρων θεολογικών, δογματικών και ποιμαντικών προβλημάτων που ανέκυπταν σε κάθε περιοχή, αλλά και για την εκλογή επισκόπων, κάτι πολύ σημαντικό, αφού η κοινωνία των επισκόπων μέσω του συνοδικού συστήματος χειροτονίας επιβεβαιώνει «την πληρότητα του σώματος» της εκκλησίας[6]. Έτσι κύριος στόχος των συνόδων «ήταν η προαγωγή της θεραπείας της καθάρσεως και του φωτισμού της καρδίας και της θεώσεως καθώς και η πλήρης υποστήριξις όλως των προγραμμάτων εφαρμογής των αποτελεσμάτων της εν λόγω θεραπείας»[7]. Η διαφύλαξη όμως αυτή έχει δύο πλευρές: αφενός την εσωτερική, όπου λαμβάνεται μέριμνα για τη διαφύλαξη της σωστής ασκητικής αγωγής και αφετέρου η εξωτερική που συνίσταται στη διαφύλαξη του δόγματος ως οδηγού προς την θεραπεία της ψυχής, ιδίως δε ως προς το πνεύμα αυτού[8]. Η διασωθείσα μάλιστα αυτή παράδοση των συνόδων "είναι μία συνεχής παράδοσις από τον 1ο αιώνα"[9].

Το Συνοδικό σύστημα της Ορθόδοξης Εκκλησίας λέγεται συνήθως δημοκρατικό. Ο όρος αυτός δεν είναι βέβαια ακριβής, αφού, αν και είναι απαραίτητη η αναγνώριση των αποφάσεων των συνόδων από το πλήρωμα της εκκλησίας, εντούτοις η εξουσία της διοίκησης μέσω της συνόδου δεν πηγάζει από κάποια λαϊκή κυριαρχία, αλλά από τον ίδιο τον Θεό, τον Θεάνθρωπο Ιησού Χριστό που είναι η κεφαλή της Εκκλησίας. Δημοκρατικό όμως συνήθως λέγεται το πολίτευμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας κατ' αντίθεση προς το μοναρχικό τρόπο διοικήσεως της Δυτικής Εκκλησίας[10].

Διάκριση των συνόδων[11]

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, από απόψεως συμμετοχής των ιεραρχών, οι σύνοδοι χωρίζονται σε: α) Γενικές, στις οποίες ανήκουν οι επτά Οικουμενικές, αλλά και μετά το Σχίσμα, οι μελλοντικές Πανορθόδοξες, και β) Μερικές, που είναι όλες οι άλλες.

Από απόψεως συγκλήσεως και χρονικής διάρκειας διακρίνονται οι σύνοδοι σε α) Διαρκείς οι οποίες συνέρχονται μονίμως όλη τη διάρκεια του έτους, και β) Περιοδικές, οι οποίες συνέρχονται για ωρισμένο χρονικό διάστημα, και μπορεί να είναι είτε Τακτικές (αν συνέρχονται ορισμένες χρονικές περιόδους), είτε Έκτακτες.

Περιγραφή

  • Η Οικουμενική Σύνοδος: Είναι το υπέρτατο νομοθετικό, διοικητικό και δικαστικό όργανο της Εκκλησίας. Μία σύνοδος μπορεί να ονομασθεί Οικουμενική, όταν διερμηνεύει ορθά τη διδασκαλία της Εκκλησίας και δεν αντιτίθεται στην πίστη του πληρώματος της θριαμβεύουσας Εκκλησίας (δηλ. των κεκοιμημένων), καθώς και στη συνείδηση του πληρώματος της στρατευόμενης Εκκλησίας (δηλ. των ζώντων), αλλά συμφωνεί και εκφράζει αυτά.
  • Η Μείζων Τοπική Σύνοδος: Είναι η σύνοδος εκείνη, στην οποία καλούνται οι εν ενεργεία επίσκοποι όχι μιας μητροπόλεως ή αυτοκέφαλης Εκκλησίας, αλλά δύο ή τριών ή και περισσοτέρων μητροπόλεων ή αυτοκέφαλων Εκκλησιών. Εξ απόψεως κύρους κατατάσσεται αμέσως μετά τις Οικουμενικές Συνόδους.
  • Η Επαρχιακή ή Μητροπολιτική Σύνοδος (ενός έθνους-κράτους): Είναι η σύνοδος των επισκόπων μιας μητροπολιτικής περιφερείας, η οποία συνέρχεται υπό την προεδρία του οικείου μητροπολίτη, μέσα στα όρια της μητροπολιτικής του περιφερείας.
  • Η Πατριαρχική Σύνοδος: Πατριαρχική Σύνοδος καλείται η σύνοδος η οποία συγκροτείται από επισκόπους του οικείου αντιστοίχου πατριαρχείου. Οι σύνοδοι αυτές αποτελούν το ανώτατο νομοθετικό, διοικητικό καί δικαστικό εκκλησιαστικό όργανο του πατριαρχείου και συνέρχονται συνήθως στην έδρα του πατριάρχη.
  • Η Ενδημούσα Σύνοδος: Η σύνοδος αυτή ανήκει στις διαρκείς συνόδους. Κατά το παρελθόν, όταν μετά την Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο ο θρόνος της Κωνσταντινουπόλεως απέκτησε ευρεία διοικητική δικαιοδοσία, ο Πατριάρχης, για την αντιμετώπιση επειγόντων ζητημάτων, δεν συγκαλούσε την Πατριαρχική Σύνοδο που ήταν πολυδάπανη και χρονοβόρα, αλλά προσέφευγε στη γνώμη των αρχιερέων, οι οποίοι παρεπιδημούσαν ή ενδημούσαν στην Κωνσταντινούπολη.

Δείτε επίσης

Οικουμενικές Σύνοδοι

Υποσημειώσεις

  1. Νικοδήμου Αγιορείτου, «Πηδάλιον», σελίς 42
  2. Π.Ν.Τρεμπέλας, «Δογματική», Τόμος Β΄, σελίς 402
  3. ενθ. αν.
  4. Νικοδήμου Αγιορείτου, «Πηδάλιον», σελίς 118
  5. Νικοδήμου Αγιορείτου, «Πηδάλιον», σελίς 119
  6. Βλασίου Φειδά, «Εκκλησιαστική Ιστορία», σελίς 188
  7. Ιωάννoυ Ρωμανίδου, «Δογματική και Συμβολική θεολογία», σελίς 38
  8. Ιω. Ρωμανίδης, Πατερική Θεολογία, σελίδα 213
  9. ο.π.
  10. Μπούμης Ι. Παναγιώτης, 'Κανονικόν Δίκαιον', έκδ. 3η επηυξημένη, Γρηγόρης, Αθήνα 2002, σελ. 173.
  11. Μπούμης, Κανονικόν Δίκαιον', ό.π., σελ. 174-189.

Βιβλιογραφία

  • Μπούμης Ι. Παναγιώτης, Κανονικόν Δίκαιον, έκδ. 3η επηυξημένη, Γρηγόρης, Αθήνα 2002
  • Νικοδήμου Αγιορείτου, Πηδάλιον (ακριβής ανατύπωσις της γ' εκδόσεως του 1864), εκδ. Βασ. Ρηγόπουλου, Θεσσαλονίκη 2003
  • Ρωμανίδης Σ. Ιωάννης, Δογματική και Συμβολική Θεολογία της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας, τόμ. Α', Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1999 (c1973)
  • Τρεμπέλας Ν. Παν., Δογματική της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας, τόμ. Α', 3η έκδ., Ο Σωτήρ, Αθήνα 1997
  • Φειδάς Ιω. Βλάσιος, Εκκλησιαστική Ιστορία - Απ' αρχής μέχρι την Εικονομαχία, τόμ. Α', 3η έκδ., Αθήνα 2002